周 易
繁 体 拼 音 校 读 本
周 易
繁 体
音校 读 本
拼 biāozhùshuōmíng
標注説明
tōng
jiǎ
jīn
zì
hóng
sè
xià
huá
xiàn
fù
hēi
sè
biāo
zhù
○通假今字:紅色下劃綫,附黑色標注。
lì
bǎo
hé
tài
hé
◎例:保合大■太和。
jiào
kān
yì
zì
hóng
sè
xià
huá
xiàn
○校勘異字:紅色下劃綫,附lì
huò
yuè
zài
yuān
◎例:或■惑躍在淵。
jiào
kān
qù
zì
hóng
sè
xià
huá
xiàn
○校勘去字:紅色下劃綫,襯lì
bú
yì
hūshì
◎例:不易乎世。
jiào
kān
tiān
zì
fù
lǜ
sè
biāo
zhù
○校勘添字:附緑色標注,无lì
fǎn
fù
dào
yě
◎例:反復■之道也。
fù
hóng
sè
biāo
zhù
紅色標注。
chèn
huī
sè
dǐ
wén
灰色底紋。
wú
xià
huá
xiàn
下劃綫。
周易·目録 1
mùlù
目 録
zhōu
yì
shàng
jīng
周易·上經 ………………………………………………… 1
qián
guà
dì
yī
乾卦第一 …………………………………………………… 1
kūn
guà
dì
èr
坤卦第二 ……………………………………………………zhūn
guà
dì
sān
屯卦第三 ……………………………………………………méngguà
dì
sì
蒙卦第四 ……………………………………………………xū
guà
dì
wǔ
需卦第五 ……………………………………………………sòng
guà
dì
liù
訟卦第六 ……………………………………………………shī
guà
dì
qī
師卦第七 ……………………………………………………bì
guà
dì
bā
比卦第八 ……………………………………………………xiǎo
xù
guà
dì
jiǔ
小畜卦第九 …………………………………………………lǚ
guà
dì
shí
履卦第十 ……………………………………………………tài
guà
dì
shí
yī
泰卦第十一 …………………………………………………pǐ
guà
dì
shí
èr
否卦第十二 …………………………………………………tóng
rén
guà
dì
shí
sān
同人卦第十三 ………………………………………………dà
yǒu
guà
dì
shí
sì
大有卦第十四 ………………………………………………qiān
guà
dì
shí
wǔ
謙卦第十五 …………………………………………………yù
guà
dì
shí
liù
豫卦第十六 …………………………………………………suí
guà
dì
shí
qī
隨卦第十七 …………………………………………………gǔ
guà
dì
shí
bā
蠱卦第十八 ………………………………………………… 7
11
13
15
17
19
21
23
25
27
30
32
33
35
38
40
42
2
lín
guà
dì
shí
jiǔ
周易·目録
臨卦第十九 ………………………………………………… 43
guān
guà
dì
èr
shí
觀卦第二十 ………………………………………………… 45
shì
hé
guà
dì
èr
shí
yī
噬嗑卦第二十一 …………………………………………… 47
bì
guà
dì
èr
shí
èr
賁卦第二十二 ……………………………………………… 48
bō
guà
dì
èr
shí
sān
剥卦第二十三 ……………………………………………… 50
fù
guà
dì
èr
shí
sì
復卦第二十四 ……………………………………………… 52
wú
wàngguà
dì
èr
shí
wǔ
无妄卦第二十五 ……………………………………………
dà
xù
guà
dì
èr
shí
liù
大畜卦第二十六 …………………………………………… 56
yí
guà
dì
èr
shí
qī
頤卦第二十七 ……………………………………………… 58
dà
guò
guà
dì
èr
shí
bā
大過卦第二十八 …………………………………………… 59
kǎn
guà
dì
èr
shí
jiǔ
坎卦第二十九 ……………………………………………… 61
lí
guà
dì
sān
shí
離卦第三十 …………………………………………………
zhōu
yì
xià
jīng
周易·下經 ………………………………………………… 67
xián
guà
dì
sān
shí
yī
咸卦第三十一 ……………………………………………… 67
héng
guà
dì
sān
shí
èr
恆卦第三十二 ……………………………………………… 69
dùn
guà
dì
sān
shí
sān
遯卦第三十三 ……………………………………………… 71
dàzhuàng
dì
sān
shí
sì
大壯第三十四 ……………………………………………… 72
jìn
guà
dì
sān
shí
wǔ
晉卦第三十五 ……………………………………………… 74
míng
yí
guà
dì
sān
shí
liù
明夷卦第三十六 …………………………………………… 76
jiā
rén
guà
dì
sān
shí
qī
家人卦第三十七 …………………………………………… 78
kuí
guà
dì
sān
shí
bā
睽卦第三十八 ……………………………………………… 80
jiǎn
guà
dì
sān
shí
jiǔ
周易·目録 3
蹇卦第三十九 ……………………………………………… 82
xiè
guà
dì
sì
shí
解卦第四十 ………………………………………………… 84
sǔn
guà
dì
sì
shí
yī
損卦第四十一 ……………………………………………… 86
yì
guà
dì
sì
shí
èr
益卦第四十二 ……………………………………………… 88
guài
guà
dì
sì
shí
sān
夬卦第四十三 ……………………………………………… 90
gòu
guà
dì
sì
shí
sì
姤卦第四十四 ……………………………………………… 92
cuì
guà
dì
sì
shí
wǔ
萃卦第四十五 ……………………………………………… 95
shēngguà
dì
sì
shí
liù
升卦第四十六 ……………………………………………… 97
kùn
guà
dì
sì
shí
qī
困卦第四十七 ……………………………………………… 99
jǐng
guà
dì
sì
shí
bā
井卦第四十八 …………………………………………… 101
gé
guà
dì
sì
shí
jiǔ
革卦第四十九 …………………………………………… 103
dǐng
guà
dì
wǔ
shí
鼎卦第五十 ……………………………………………… 105
zhèn
guà
dì
wǔ
shí
yī
震卦第五十一 …………………………………………… 107
gèn
guà
dì
wǔ
shí
èr
艮卦第五十二 …………………………………………… 109
jiàn
guà
dì
wǔ
shí
sān
漸卦第五十三 …………………………………………… 111
guī
mèi
guà
dì
wǔ
shí
sì
歸妹卦第五十四 ………………………………………… 113
fēng
guà
dì
wǔ
shí
wǔ
豐卦第五十五 …………………………………………… 115
lǚ
guà
dì
wǔ
shí
liù
旅卦第五十六 …………………………………………… 118
xùn
guà
dì
wǔ
shí
qī
巽卦第五十七 …………………………………………… 120
duì
guà
dì
wǔ
shí
bā
兑卦第五十八 …………………………………………… 122
huàn
guà
dì
wǔ
shí
jiǔ
涣卦第五十九 …………………………………………… 123
jié
guà
dì
liù
shí
節卦第六十 ……………………………………………… 125
4
zhōng
fú
guà
dì
liù
shí
yī
周易·目録
中孚卦第六十一 ………………………………………… 127
xiǎo
guò
guà
dì
liù
shí
èr
小過卦第六十二 ………………………………………… 129
jì
jì
guà
dì
liù
shí
sān
既濟卦第六十三 ………………………………………… 131
wèi
jì
guà
dì
liù
shí
sì
未濟卦第六十四 ………………………………………… 132
zhōu
yì
xì
cí
shàngzhuàn
周易·繫辭上傳 ……………………………………… dì
yī
zhāng
第一章 …………………………………………………… dì
èr
zhāng
第二章 …………………………………………………… dì
sānzhāng
第三章 …………………………………………………… dì
sì
zhāng
第四章 …………………………………………………… dì
wǔzhāng
第五章 …………………………………………………… dì
liù
zhāng
第六章 …………………………………………………… dì
qī
zhāng
第七章 …………………………………………………… dì
bā
zhāng
第八章 …………………………………………………… dì
jiǔ
zhāng
第九章 …………………………………………………… dì
shízhāng
第十章 …………………………………………………… dì
shí
yī
zhāng
第十一章 ………………………………………………… dì
shí
èr
zhāng
第十二章 ………………………………………………… zhōu
yì
xì
cí
xià
zhuàn
周易·繫辭下傳 ……………………………………… dì
yī
zhāng
第一章 …………………………………………………… dì
èr
zhāng
第二章 …………………………………………………… dì
sānzhāng
第三章 …………………………………………………… 135
135
136
137
138
139
140
141
143
144
146
147
149
151
151
152
155
dì
sì
zhāng
周易·目録 5
第四章 …………………………………………………… 156
dì
wǔzhāng
第五章 …………………………………………………… 159
dì
liù
zhāng
第六章 …………………………………………………… 160
dì
qī
zhāng
第七章 …………………………………………………… 161
dì
bā
zhāng
第八章 …………………………………………………… 162
dì
jiǔ
zhāng
第九章 …………………………………………………… zhōu
yì
shuō
guà
zhuàn
周易·説卦傳 ………………………………………… dì
yī
zhāng
第一章 …………………………………………………… dì
èr
zhāng
第二章 …………………………………………………… dì
sānzhāng
第三章 …………………………………………………… dì
sì
zhāng
第四章 …………………………………………………… dì
wǔzhāng
第五章 …………………………………………………… dì
liù
zhāng
第六章 …………………………………………………… dì
qī
zhāng
第七章 …………………………………………………… dì
bā
zhāng
第八章 …………………………………………………… dì
jiǔ
zhāng
第九章 …………………………………………………… dì
shízhāng
第十章 …………………………………………………… dì
shí
yī
zhāng
第十一章 ………………………………………………… zhōu
yì
xù
guà
zhuàn
周易·序卦傳 ………………………………………… zhōu
yì
zá
guà
zhuàn
周易·雜卦傳 …………………………………………
163
165
165
165
166
166
166
167
168
168
169
169
169
173 178 周易·上經·乾卦第一 1
zhōuyìshàngjīng
周易·上經
qián
guà
dì
yī
乾卦第一
䷀ 乾爲天 乾下乾上
qián
wéi
tiān
qián
xià
qiánshàng
qián
yuánhēng
lì
zhēn
○乾,元亨利貞。
tuàn
yuē
dà
zāi
qián
yuán
wàn
wù
zī
shǐ
nǎi
tǒng
◎《彖》曰:大哉乾元!萬物資始,乃統
tiān
yún
xíng
yǔ
shī
pǐn
wù
liú
xíng
dà
míngzhōngshǐ
liù
wèi
天。雲行雨施,品物流形。大明終始,六位
shíchéng
shíchéng
liù
lóng
yǐ
yù
tiān
qián
dào
biàn
huà
gè
zhèngxìng
時成,時乘六龍以御天。乾道變化,各正性
mìng
bǎo
hé
tài
hé
nǎi
lì
zhēn
shǒu
chū
shù
wù
wàn
guó
命,保合大■太和,乃利貞。首出庶物,萬國
xián
níng
咸寧。
xiàng
yuē
tiān
xíng
jiàn
jūn
zǐ
yǐ
zì
qiáng
bù
xī
◎《象》曰:天行健,君子以自强不息。
chū
jiǔ
qián
lóng
wù
yòng
○初九,潛龍勿用。
xiàng
yuē
qián
lóng
wù
yòng
yáng
zài
xià
yě
◎《象》曰:“潛龍勿用”,陽在下也。
2 周易·上經·乾卦第一
jiǔèrxiànlóngzàitiánlìjiàndàrén
○九二,見■現龍在田,利見大人。
xiàng
yuē
xiàn
lóng
zài
tián
dé
shī
pǔ
yě
◎《象》曰:“見■,德施普也。 現龍在田”
jiǔ
sān
jūn
zǐ
zhōng
rì
qián
qián
xī
tì
ruò
lì
wú
jiù
○九三,君子終日乾乾,夕惕若,厲,无咎。
xiàng
yuē
zhōng
rì
qián
qián
fǎn
fù
dào
yě
◎《象》曰:“終日乾乾”,反復■ 之道也。
jiǔ
sì
huò
yuè
zài
yuān
wú
jiù
○九四,或■惑躍在淵,无咎。
xiàng
yuē
huò
yuè
zài
yuān
jìn
wú
jiù
yě
◎《象》曰:“或■,進无咎也。 惑躍在淵”
jiǔ
wǔ
fēi
lóng
zài
tiān
lì
jiàn
dà
rén
○九五,飛龍在天,利見大人。
xiàng
yuē
fēi
lóng
zài
tiān
dà
rén
zào
yě
◎《象》曰:“飛龍在天”,大人造■ 聚也。
shàng
jiǔ
kàng
lóng
yǒu
huǐ
○上九,亢龍有悔。
xiàng
yuē
kàng
lóng
yǒu
huǐ
yíng
bù
kě
jiǔ
yě
◎《象》曰:“亢龍有悔”,盈不可久也。
yòng
jiǔ
xiàn
qún
lóng
wú
shǒu
jí
○用九,見■現羣龍无首,吉。
xiàng
yuē
yòng
jiǔ
tiān
dé
bù
kě
wéi
shǒu
yě
◎《象》曰:用九,天德不可爲首也。
周易·上經·乾卦第一 3
wényányuēyuánzhěshànzhīzhǎngyěhēngzhě
◎《文言》曰:元者,善之長也。亨者,
jiā
zhī
huì
yě
lì
zhě
yì
zhī
hé
yě
zhēn
zhě
shì
zhī
gàn
嘉之會也。利者,義之和也。貞者,事之幹
yě
jūn
zǐ
tǐ
rén
zú
yǐ
zhǎngrén
jiā
huì
zú
yǐ
hé
也。君子體仁■信,足以長人。嘉會,足以合
lǐ
lì
wù
zú
yǐ
hé
yì
zhēn
gù
zú
yǐ
gàn
shì
禮。利物■之,足以和義。貞固,足以幹事。
jūn
zǐ
xíng
cǐ
sì
dé
zhě
gù
yuē
qián
yuánhēng
lì
zhēn
君子行此四德者,故曰:‚乾,元亨利貞。‛
chū
jiǔ
yuē
qián
lóng
wù
yòng
hé
wèi
yě
zǐ
yuē
初九曰‚潛龍勿用‛,何謂也?子曰:
lóng
dé
ér
yǐn
zhě
yě
bú
yì
hūshì
bù
chénghūmíng
dùn
‚龍德而隱者也。不易乎世,不成乎名。遯
shì
wú
mèn
bú
jiàn
shì
ér
wú
mèn
lè
zé
xíng
zhī
yōu
zé
wéi
世无悶,不見是而无悶。樂則行之,憂則違
zhī
què
hū
qí
bù
kě
bá
qián
lóng
yě
之。確乎其不可拔■‛ 者,潛龍也。
jiǔ
èr
yuē
xiàn
lóng
zài
tián
lì
jiàn
dà
rén
hé
wèi
九二曰‚見■利見大人‛,何謂現龍在田,
yě
zǐ
yuē
lóng
dé
ér
zhèngzhōngzhě
yě
yōng
yán
zhī
xìn
yōng
也?子曰:‚龍德而正中者也。庸言之信,庸
xíng
zhī
jǐn
xián
xié
cún
qí
chéng
shàn
shì
ér
bù
fá
dé
bó
ér
行之謹,閑邪存其誠。善世而不伐,德博而
huà
yì
yuē
xiàn
lóng
zài
tián
lì
jiàn
dà
rén
化。《易》曰:‘見■, 現龍在田,利見大人’
4 周易·上經·乾卦第一
jūndéyě
君德也。”
jiǔ
sān
yuē
jūn
zǐ
zhōng
rì
qián
qián
xī
tì
ruò
lì
九三曰“君子終日乾乾,夕惕若,厲,
wú
jiù
hé
wèi
yě
zǐ
yuē
jūn
zǐ
jìn
dé
xiū
yè
zhōng
无咎”,何謂也?子曰:“君子進德脩業。忠
xìn
suǒ
yǐ
jìn
dé
yě
xiū
cí
lì
qí
chéng
suǒ
yǐ
jū
yè
yě
信,所以進德也。脩辭立其誠,所以居業也。
zhī
zhì
zhì
zhī
kě
yǔ
yánjī
yě
zhī
zhōngzhōng
zhī
kě
yǔ
cún
知至至之,可與言幾也。知終終之,可與存
yì
yě
shì
gù
jū
shàngwèi
ér
bù
jiāo
zài
xià
wèi
ér
bù
yōu
義也。是故居上位而不驕,在下位而不憂。
gù
qián
qián
yīn
qí
shí
ér
tì
suī
wēi
wú
jiù
yǐ
故乾乾因其時而惕,雖危无咎矣。”
jiǔ
sì
yuē
huò
yuè
zài
yuān
wú
jiù
hé
wèi
yě
九四曰“或■无咎”,何謂也?惑躍在淵,
zǐ
yuē
shàng
xià
wú
cháng
fēi
wéi
xié
yě
jìn
tuì
wú
héng
fēi
子曰:“上下无常,非爲邪也。進退无恆,非
lí
qún
yě
jūn
zǐ
jìn
dé
xiū
yè
yù
jí
shí
yě
gù
wú
jiù
離羣也。君子進德脩業,欲及時也,故无咎。”
jiǔ
wǔ
yuē
fēi
lóng
zài
tiān
lì
jiàn
dà
rén
hé
wèi
yě
九五曰“飛龍在天,利見大人”,何謂也?
zǐ
yuē
tóngshēngxiāngyìng
tóng
qì
xiāng
qiú
shuǐ
liú
shī
huǒ
子曰:“同聲相應,同氣相求。水流濕■火溼,
jiù
zào
yún
cóng
lóng
fēngcóng
hǔ
shèngrén
zuò
ér
wàn
wù
dǔ
就燥。雲從龍,风從虎。聖人作■起而萬物覩。
周易·上經·乾卦第一 5
běnhūtiānzhěqīnshàngběnhūdìzhěqīnxiàzégècóngqílèi
本乎天者親上,本乎地者親下。則各從其類
yě
也。”
shàng
jiǔ
yuē
kàng
lóng
yǒu
huǐ
hé
wèi
yě
zǐ
yuē
上九曰“亢龍有悔”,何謂也?子曰:
guì
ér
wú
wèi
gāo
ér
wú
mín
xián
rén
zài
xià
wèi
ér
wú
fǔ
“貴而无位,高而无民,賢人在下位而无輔,
shì
yǐ
dòng
ér
yǒu
huǐ
yě
是以動而有悔也。”
qián
lóng
wù
yòng
xià
yě
xiàn
lóng
zài
tián
shí
“潛龍勿用”,下也。“見■,時現龍在田”
shè
yě
zhōng
rì
qián
qián
xíng
shì
yě
huò
yuè
zài
yuān
舍也。“終日乾乾”,行事也。“或■,惑躍在淵”
zì
shì
yě
fēi
lóng
zài
tiān
shàngzhì
yě
kàng
lóng
yǒu
huǐ
自試也。“飛龍在天”,上治也。“亢龍有悔”,
qióng
zhī
zāi
yě
qián
yuán
yòng
jiǔ
tiān
xià
zhì
yě
窮之災也。乾元“用九”,天下治也。
qián
lóng
wù
yòng
yáng
qì
qián
cáng
xiàn
lóng
zài
tián
“潛龍勿用”,陽氣潛藏。“見■,現龍在田”
tiān
xià
wén
míng
zhōng
rì
qián
qián
yǔ
shí
xié
xíng
huò
yuè
天下文明。“終日乾乾”,與時偕行。“或■惑躍
zài
yuān
qián
dào
nǎi
gé
fēi
lóng
zài
tiān
nǎi
wèi
hū
tiān
dé
在淵”,乾道乃革。“飛龍在天”,乃位乎天德。
kàng
lóng
yǒu
huǐ
yǔ
shí
xié
jí
qián
yuán
yòng
jiǔ
nǎi
“亢龍有悔”,與時偕極。乾元“用九”,乃
6 周易·上經·乾卦第一
jiàntiānzé
見天則。
qián
yuán
zhě
shǐ
ér
hēng
zhě
yě
lì
zhēn
zhě
“乾元”者,始而亨者也。“利貞”者,
xìng
qíng
yě
qián
shǐ
néng
yǐ
měi
lì
lì
tiān
xià
bù
yán
suǒ
lì
性情也。乾始能■不言所利,而以美利利天下,
dà
yǐ
zāi
dà
zāi
qián
hū
gāng
jiànzhōngzhèng
chún
cuì
jīng
yě
大矣哉!大哉乾乎!剛健中正,純粹精也。
liù
yáo
fā
huī
pángtōng
qíng
yě
shíchéng
liù
lóng
yǐ
yù
六爻發揮■旁通情也。“時乘六龍”,以御輝,
tiān
yě
yún
xíng
yǔ
shī
tiān
xià
píng
yě
天也。“雲行雨施”,天下平也。
jūn
zǐ
yǐ
chéng
dé
wéi
xíng
rì
kě
jiàn
zhī
xíng
yě
qián
zhī
君子以成德爲行,日可見之行也。潛之
wéi
yán
yě
yǐn
ér
wèi
xiàn
xíng
ér
wèichéng
shì
yǐ
jūn
zǐ
爲言也,隱而未見■行而未成,是以君子現,
fú
yòng
yě
弗用也。
jūn
zǐ
xué
yǐ
jù
zhī
wèn
yǐ
biàn
zhī
kuān
yǐ
jū
zhī
君子學以聚之,問以辯■寬以居之,辨之,
rén
yǐ
xíng
zhī
yì
yuē
xiàn
lóng
zài
tián
lì
jiàn
dà
仁以行之。《易》曰:“見■現龍在田,利見大
rén
jūn
dé
yě
人”,君德也。
jiǔ
sānchónggāng
ér
bù
zhōng
shàng
bú
zài
tiān
xià
bú
zài
tián
九三重剛而不中,上不在天,下不在田,
周易·上經·坤卦第二 7
gùqiánqiányīnqíshíértìsuīwēiwújiùyǐ
故乾乾因其時而惕,雖危无咎矣。
jiǔ
sì
chónggāng
ér
bù
zhōng
shàng
bú
zài
tiān
xià
bú
zài
tián
九四重剛而不中,上不在天,下不在田,
zhōng
bú
zài
rén
gù
huò
zhī
huò
zhī
zhě
yí
zhī
yě
中不在人,故或■惑之。或■惑之者,疑之也,
gù
wú
jiù
故无咎。
fú
dà
rén
zhě
yǔ
tiān
dì
hé
qí
dé
yǔ
rì
yuè
夫“大人”者,與天地合其德,與日月
hé
qí
míng
yǔ
sì
shí
hé
qí
xù
yǔ
guǐ
shén
hé
qí
jí
xiōng
合其明,與四時合其序,與鬼神合其吉凶。
xiān
tiān
ér
tiān
fú
wéi
hòu
tiān
ér
fèng
tiān
shí
tiān
qiě
fú
wéi
先天而天弗違,後天而奉天時。天且弗違,
érkuàngyú
rén
hū
kuàng
yú
guǐ
shén
hū
而況于■於人乎?況于■於鬼神乎?
kàng
zhī
wéi
yán
yě
zhī
jìn
ér
bù
zhī
tuì
zhī
cún
“亢”之爲言也,知進而不知退,知存
ér
bù
zhī
wáng
zhī
dé
ér
bù
zhī
sàng
qí
wéishèng
rén
hū
而不知亡,知得而不知喪。其唯聖■愚人乎!
zhī
jìn
tuì
cún
wáng
ér
bù
shī
qí
zhèngzhě
qí
wéishèngrén
hū
知進退存亡,而不失其正者,其唯聖人乎!
kūn
guà
dì
èr
坤卦第二
8 周易·上經·坤卦第二
䷁ 坤爲地 坤下坤上
kūn
wéi
dì
kūn
xià
kūnshàng
kūn
yuánhēng
lì
pìn
mǎ
zhī
zhēn
jūn
zǐ
yǒu
yōu
wǎng
xiān
mí
○坤,元亨,利牝馬之貞。君子有攸往,先迷
hòu
dé
zhǔ
lì
xī
nán
dé
péng
dōng
běi
sàngpéng
ān
zhēn
jí
後得主利。西南得朋,東北喪朋,安貞吉。
tuàn
yuē
zhì
zāi
kūn
yuán
wàn
wù
zī
shēng
nǎi
shùn
◎《彖》曰:至哉坤元!萬物資生,乃順
chéngtiān
kūn
hòu
zài
wù
dé
hé
wú
jiāng
hán
hóngguāng
dà
pǐn
承天。坤厚載物,德合无疆。含弘光大,品
wù
xián
hēng
pìn
mǎ
dì
lèi
xíng
dì
wú
jiāng
róu
shùn
lì
zhēn
物咸亨。牝馬地類,行地无疆。柔順利貞,
jūn
zǐ
yōu
xíng
xiān
mí
shī
dào
hòu
shùn
dé
cháng
xī
nán
dé
君子攸行。先迷失道,後順得常。“西南得
péng
nǎi
yǔ
lèi
xíng
dōng
běi
sàngpéng
nǎi
zhōngyǒu
qìng
朋”,乃與類行。“東北喪朋”,乃終有慶。
ān
zhēn
zhī
jí
yìng
dì
wú
jiāng
“安貞”之吉,應地无疆。
xiàng
yuē
dì
shì
kūn
jūn
zǐ
yǐ
hòu
dé
zài
wù
◎《象》曰:地勢坤,君子以厚德載物。
chū
liù
lǚ
shuāng
jiān
bīng
zhì
○初六,履霜,堅冰至。
xiàng
yuē
lǚ
shuāngjiān
bīng
yīn
shǐ
níng
yě
◎《象》曰:“履霜堅冰■,陰始凝也。至”
xùn
zhì
qí
dào
zhì
jiān
bīng
yě
馴致其道,至“堅冰”也。
liù
èr
zhí
fāng
dà
bù
xí
wú
bú
lì
○六二,直方大,不習无不利。
周易·上經·坤卦第二 9
xiàngyuēliùèrzhīdòngzhíyǐfāngyěbùxí
◎《象》曰:六二之動,直以方也。“不習
wú
bú
lì
dì
dàoguāng
yě
无不利”,地道光也。
liù
sān
hánzhāng
kě
zhēn
huò
cóngwáng
shì
wú
chéngyǒuzhōng
○六三,含章可貞。或從王事,无成有終。
xiàng
yuē
hánzhāng
kě
zhēn
yǐ
shí
fā
yě
huò
◎《象》曰:“含章可貞”,以時發也。“或
cóngwáng
shì
zhì
guāng
dà
yě
從王事”,知■智光大也。
liù
sì
kuò
náng
wú
jiù
wú
yù
○,括囊,无咎无譽。
xiàng
yuē
kuò
náng
wú
jiù
shèn
bú
hài
yě
◎《象》曰:“括囊无咎”,慎不害也。
liù
wǔ
huángchángyuán
jí
○六五,黄裳元吉。
xiàng
yuē
huángchángyuán
jí
wén
zài
zhōng
yě
◎《象》曰:“黄裳元吉”,文在中也。
shàng
liù
lóng
zhàn
yú
yě
qí
xuè
xuánhuáng
○上六,龍戰于野,其血玄黄。
xiàng
yuē
lóng
zhàn
yú
yě
qí
dàoqióng
yě
◎《象》曰:“龍戰于野”,其道窮也。
yòng
liù
lì
yǒngzhēn
○用六,利永貞。
xiàng
yuē
yòng
liù
yǒngzhēn
yǐ
dà
zhōng
yě
◎《象》曰:用六“永貞”,以大終也。
wényányuēkūn
zhì
róu
ér
dòng
yě
gāng
zhì
jìng
ér
◎《文言》曰:坤至柔而動也剛,至靜而
10 周易·上經·坤卦第二
défānghòudézhǔéryǒuchánghánwànwùérhuàguāngkūndào
德方。後得主而有常,含萬物而化光。坤道
qí
shùn
hū
chéngtiān
ér
shí
xíng
其順乎!承天而時行。
jī
shàn
zhī
jiā
bì
yǒu
yú
qìng
jī
bú
shàn
zhī
jiā
bì
積善之家,必有餘慶。積不善之家,必
yǒu
yú
yāng
chén
shì
qí
jūn
zǐ
shì
qí
fù
fēi
yì
zhāo
yì
xī
有餘殃。臣弑其君,子弑其父,非一朝一夕
zhī
gù
qí
suǒ
yóu
lái
zhě
jiàn
yǐ
yóu
biàn
zhī
bù
zǎo
biàn
之故,其所由■由辯■繇來者漸矣。變之不早辯
yě
yì
yuē
lǚ
shuāng
jiān
bīng
zhì
gài
yán
shùn
yě
《易》曰:“履霜,堅冰至”,蓋言順也。 變也。■
zhí
qí
zhèng
yě
fāng
qí
yì
yě
jūn
zǐ
jìng
yǐ
zhí
nèi
直其正也,方其義也。君子敬以直内,
yì
yǐ
fāng
wài
jìng
yì
lì
ér
dé
bù
gū
zhí
fāng
dà
義以方外,敬義立而德不孤。“直方大,易■曰■
bù
xí
wú
bú
lì
zé
bù
yí
qí
suǒ
xíng
yě
不習无不利”,則不疑其所行也。
yīn
suī
yǒu
měi
hán
zhī
yǐ
cóngwáng
shì
fú
gǎnchéng
yě
陰雖有美,含之以從王事,弗敢成也。
dì
dào
yě
qī
dào
yě
chén
dào
yě
dì
dào
wú
chéng
ér
dài
地道也,妻道也,臣道也。地道无成,而代
yǒuzhōng
yě
有終也。
tiān
dì
biàn
huà
cǎo
mù
fán
tiān
dì
bì
xián
rén
yǐn
天地變化,草木蕃■天地閉,賢人隱。 茂,
周易·上經·屯卦第三 11
yìyuēkuònángwújiùwúyùgàiyánjǐnyě
《易》曰:“括囊,无咎无譽”,蓋言謹也。
jūn
zǐ
huángzhōngtōng
lǐ
zhèngwèi
jū
tǐ
měi
zài
qí
zhōng
君子黄中通理,正位居體。美在其中,
ér
chàng
yú
sì
zhī
fā
yú
shì
yè
měi
zhī
zhì
yě
而暢于■ 於四支■肢,發于■於事業,美之至也。
yīn
yí
yú
yáng
bì
zhàn
wèi
qí
xián
陰疑■凝于■於陽必戰。爲其嫌■謙■嗛■溓yú
wúyáng
yě
gù
chēng
lóng
yān
yóu
wèi
lí
qí
lèi
yě
①②③④
故稱“龍”焉。猶未離其類也,兼于无陽也,■
gù
chēng
xuè
yān
fú
xuánhuángzhě
tiān
dì
zhī
zá
yě
故稱“血”焉。夫玄黄者,天地之雜■色也,
tiān
xuán
ér
dì
huáng
天玄而地黄。
zhūn
guà
dì
sān
屯卦第三
䷂ 水雷屯 震下坎上
shuǐ
léi
zhūn
zhèn
xià
kǎnshàng
zhūn
yuánhēng
lì
zhēn
wù
yòng
yǒu
yōu
wǎng
lì
jiàn
hóu
○屯,元亨利貞。勿用有攸往,利建侯。
tuàn
yuē
zhūn
gāng
róu
shǐ
jiāo
ér
nànshēng
dòng
hū
◎《彖》曰:屯,剛柔始交而難生,動乎
xiǎnzhōng
dà
hēngzhēn
léi
yǔ
zhī
dòngmǎn
yíng
tiān
zào
cǎo
mèi
險中,大亨貞。雷雨之動滿盈■天造草昧, 形,
12 周易·上經·屯卦第三
yíjiànhóuérbùníng
宜建侯而不寧。
xiàng
yuē
yún
léi
zhūn
jūn
zǐ
yǐ
jīng
lún
◎《象》曰:雲雷屯,君子以經綸■論。
chū
jiǔ
pán
○初九,磐■盤■槃桓,利居貞,利建侯。
xiàng
yuē
suī
pán
①②
huánlìjūzhēnlìjiànhóu
◎《象》曰:雖“磐■,志行正也。盤■槃桓”
yǐ
guì
xià
jiàn
dà
dé
mín
yě
①②
huánzhìxíngzhèngyě
以貴下賤,大得民也。
liù
èr
zhūn
rú
zhān
rú
chéngmǎ
pán
rú
fēi
kòu
hūn
gòu
○六二,屯如邅如,乘馬班■匪■般如。非寇婚媾
①
冓■構■搆,女子貞不字,十年乃字。 ■
xiàng
yuē
liù
èr
zhī
nàn
chénggāng
yě
shí
nián
nǎi
②③
nǚzǐzhēnbúzìshíniánnǎizì
◎《象》曰:六二之難,乘剛也。“十年乃
zì
fǎn
cháng
yě
字”,反■返常也。
liù
sān
jí
lù
wú
yú
wéi
rù
yú
lín
zhōng
jūn
zǐ
jī
○六三,卽鹿■惟入于林中,君子幾■麓无虞,機bù
rú
shě
wǎng
lìn
不如舍,往吝。
xiàng
yuē
jí
lù
wú
yú
yǐ
cóng
qín
yě
◎《象》曰:“卽鹿■,以從禽也。 麓无虞”
周易·上經·蒙卦第四 13
jūnzǐshězhīwǎnglìnqióngyě
君子舍之,“往吝”窮也。
liù
sì
chéngmǎ
pán
rú
qiú
hūn
gòu
wǎng
jí
wú
bú
lì
○,乘馬班■求婚媾,往吉无不利。 般如。
xiàng
yuē
qiú
ér
wǎng
míng
yě
◎《象》曰:求而往,明也。
jiǔ
wǔ
zhūn
qí
gāo
xiǎo
zhēn
jí
dà
zhēnxiōng
○九五,屯其膏,小貞吉,大貞凶。
xiàng
yuē
zhūn
qí
gāo
shī
wèiguāng
yě
◎《象》曰:“屯其膏”,施未光也。
shàng
liù
chéngmǎ
pán
rú
qì
xuè
lián
rú
○上六,乘馬班■般如,泣血漣如。
xiàng
yuē
qì
xuè
lián
rú
hé
kěchángyě
◎《象》曰:“泣血漣如”,何可長也?
méngguà
dì
sì
蒙卦第四
䷃ 山水蒙 坎下艮上
shān
shuǐméng
kǎn
xià
gènshàng
méng
hēng
fēi
wǒ
qiú
tóngméng
tóngméng
qiú
wǒ
chū
shì
○蒙,亨。匪■童蒙■初筮非我求童蒙,來求我。
gào
zài
sān
dú
dú
zé
bú
gào
lì
zhēn
告。再三瀆,瀆則不告。利貞。
tuàn
yuē
méng
shān
xià
yǒu
xiǎn
xiǎn
ér
zhǐ
méng
◎《彖》曰:蒙,山下有險,險而止,蒙。
14 周易·上經·蒙卦第四
ménghēngyǐhēngxíngshízhōngyěfēiwǒqiútóng
“蒙,亨”,以亨行■“匪■得時中也。非我求童
méng
tóngméng
qiú
wǒ
zhì
yìng
yě
chū
shì
gào
yǐ
gāng
蒙,童蒙■,志應也。“初筮告”,以剛來求我”
zhōng
yě
zài
sān
dú
dú
zé
bú
gào
dú
méng
yě
méng
yǐ
中也。“再三瀆,瀆則不告”,瀆蒙也。蒙以
yǎngzhèng
shènggōng
yě
養正,聖功也。
xiàng
yuē
shān
xià
chū
quán
méng
jūn
zǐ
yǐ
guǒ
◎《象■彖》曰:山下出泉,蒙。君子以果
xíng
yù
dé
行育德。
chū
liù
fā
méng
lì
yòng
xíng
rén
yòng
tuō
zhì
gù
yǐ
wǎng
○初六,發蒙,利用刑人,用説■以往脱桎梏,
lìn
吝。
xiàng
yuē
lì
yòng
xíng
rén
yǐ
zhèng
fǎ
yě
◎《象》曰:“利用刑人”,以正法也。
jiǔ
èr
bāo
méng
jí
nà
fù
jí
zǐ
kè
jiā
○九二,包■苞蒙吉,納婦吉,子克家。
xiàng
yuē
zǐ
kè
jiā
gāng
róu
jiē
yě
◎《象》曰:“子克家”,剛柔接■節也。
liù
sān
wù
yòng
qǔ
nǚ
jiàn
jīn
fū
bù
yǒu
gōng
wú
yōu
○六三,勿用取■見金夫,不有躬,无攸 娶女,
周易·上經·需卦第五 15
lì
利。
xiàng
yuē
wù
yòng
qǔ
nǚ
xíng
bú
shùn
yě
◎《象》曰:“勿用取■,行不順也。 娶女”
liù
sì
kùnméng
lìn
○,困蒙吝■咎。
xiàng
yuē
kùnméng
zhī
lìn
dú
yuǎn
shí
yě
◎《象》曰:“困蒙”之吝■獨遠實也。 咎,
liù
wǔ
tóngméng
jí
○六五,童蒙吉。
xiàng
yuē
tóngméng
zhī
jí
shùn
yǐ
xùn
yě
◎《象》曰:“童蒙”之吉,順以巽也。
shàng
jiǔ
jī
méng
bú
lì
wéi
kòu
lì
yù
kòu
○上九,擊■繫蒙,不利爲寇,利■用禦寇。
xiàng
yuē
lì
yòng
yù
kòu
shàng
xià
shùn
yě
◎《象》曰:利用禦寇,上下順也。
xū
guà
dì
wǔ
需卦第五
䷄ 水天需 乾下坎上
shuǐ
tiān
xū
qián
xià
kǎnshàng
xū
yǒu
fú
guānghēng
zhēn
jí
lì
shè
dà
chuān
○需,有孚,光亨,貞吉。利涉大川。
tuàn
yuē
xū
xū
yě
xiǎn
zài
qián
yě
gāng
jiàn
◎《彖》曰:需,須也,險在前也。剛健
16 周易·上經·需卦第五
érbúxiànqíyìbúkùnqióngyǐxūyǒufúguānghēng
而不陷,其義不困窮矣。“需,有孚,光亨,
zhēn
jí
wèi
hū
tiān
wèi
yǐ
zhèngzhōng
yě
lì
shè
dà
chuān
貞吉”,位乎■以正中也。“利涉大川”,于天位,
wǎng
yǒu
gōng
yě
往有功也。
xiàng
yuē
yúnshàng
yú
tiān
xū
jūn
◎《象》曰:雲上于天■雲■在■天■上,需。君
zǐ
yǐ
yǐn
shí
yàn
lè
子以飲食宴樂。
chū
jiǔ
xū
yú
jiāo
lì
yònghéng
wú
jiù
○初九,需于郊,利用恆,无咎。
xiàng
yuē
xū
yú
jiāo
bú
fàn
nàn
xíng
yě
◎《象》曰:“需于郊”,不犯難行也。
lì
yònghéng
wújiùwèi
shī
cháng
yě
“利用恆,无咎”,未失常也。
jiǔ
èr
xū
yú
shā
xiǎo
yǒu
yán
zhōng
jí
○九二,需于沙■沚,小有言,終吉。
xiàng
yuē
xū
yú
shā
yǎn
zài
zhōng
yě
suī
◎《象》曰:“需于沙■,衍在中也。雖沚”
xiǎo
yǒu
yán
yǐ
jí
zhōng
yě
“小有言”,以■也吉終■終■吉也。
jiǔ
sān
xū
yú
ní
zhì
kòu
zhì
○九三,需于泥,致寇■戎至。
周易·上經·訟卦第六 17
xiàngyuēxūyúnízāizàiwàiyězìwǒ
◎《象》曰:“需于泥”,災在外也。自我
zhì
kòu
jìng
shèn
bú
bài
yě
“致寇■,敬慎不敗也。 戎”
liù
sì
xū
yú
xuè
chū
zì
xué
○,需于血,出自穴。
xiàng
yuē
xū
yú
xuè
shùn
yǐ
tīng
yě
◎《象》曰:“需于血”,順以聽也。
jiǔ
wǔ
xū
yú
jiǔ
shí
zhēn
jí
○九五,需于酒食,貞吉。
xiàng
yuē
jiǔ
shí
zhēn
jí
yǐ
zhōngzhèng
yě
◎《象》曰:“■,以中正也。 需酒食貞吉”
shàng
liù
rù
yú
xué
yǒu
bú
sù
zhī
kè
sān
rén
lái
jìng
zhī
zhōng
○上六,入于穴,有不速之客三人來,敬之終
jí
吉。
xiàng
yuē
bú
sù
zhī
kè
lái
jìng
zhī
zhōng
jí
◎《象》曰:“不速之客”來,“敬之終吉”。
suī
bú
dàng
wèi
wèi
dà
shī
yě
雖不當位,未大失也。
sòng
guà
dì
liù
訟卦第六
䷅ 天水訟 坎下乾上
tiān
shuǐsòng
kǎn
xià
qiánshàng
18 周易·上經·訟卦第六
sòngyǒufúzhìtìzhōngjízhōngxiōnglìjiàndàrén
○訟,有孚,窒■中吉,終凶。利見大人,咥惕,
bú
lì
shè
dà
chuān
不利涉大川。
tuàn
yuē
sòng
shànggāng
xià
xiǎn
xiǎn
ér
jiàn
sòng
◎《彖》曰:訟,上剛下險,險而健,訟。
sòng
yǒu
fú
zhì
tì
zhōng
jí
gāng
lái
ér
dé
zhōng
yě
“訟,有孚,窒■中吉”,剛來而得中也。咥惕,
zhōngxiōng
sòng
bù
kě
chéng
yě
lì
jiàn
dà
rén
shàngzhōng
“終凶”,訟不可成也。“利見大人”,尚中
zhèng
yě
bú
lì
shè
dà
chuān
rù
yú
yuān
yě
正也。“不利涉大川”,入于淵也。
xiàng
yuē
tiān
yǔ
shuǐ
wéi
xíng
sòng
jūn
zǐ
yǐ
zuò
◎《象》曰:天與水違行,訟。君子以作
shì
móu
shǐ
事謀始。
chū
liù
bù
yǒng
suǒ
shì
xiǎo
yǒu
yán
zhōng
jí
○初六,不永所事,小有言,終吉。
xiàng
yuē
bù
yǒng
suǒ
shì
sòng
bù
kě
cháng
yě
◎《象》曰:“不永所事”,訟不可長也。
suī
xiǎo
yǒu
yán
qí
biàn
míng
yě
雖“小有言”,其辯明也。
jiǔ
èr
bú
kè
sòng
guī
ér
bū
qí
yì
rén
sān
bǎi
hù
wú
○九二,不克訟,歸而逋。其邑人三百户,无
shěng
眚。
周易·上經·師卦第七 19
xiàngyuēbúkèsòngguībūcuànyězìxià
◎《象》曰:“不克訟”,歸逋竄也。自下
sòngshàng
huàn
zhì
duō
yě
訟上,患至掇■惙也。
liù
sān
shí
jiù
dé
zhēn
lì
zhōng
jí
huò
cóngwáng
shì
wú
○六三,食舊德,貞厲,終吉。或從王事,无
chéng
成。
xiàng
yuē
shí
jiù
dé
cóngshàng
jí
yě
◎《象》曰:“食舊德”,從上吉也。
jiǔ
sì
bú
kè
sòng
fù
jí
mìng
yú
ān
zhēn
jí
○九四,不克訟,復卽命渝,安貞吉。
xiàng
yuē
fù
jí
mìng
yú
ān
zhēn
bù
shī
◎《象》曰:“復卽命渝”,“安貞■不失吉”
yě
也。
jiǔ
wǔ
sòngyuán
jí
○九五,訟元吉。
xiàng
yuē
sòngyuán
jí
yǐ
zhōngzhèng
yě
◎《象》曰:“訟元吉”,以中正也。
shàng
jiǔ
huò
xī
zhī
pán
dài
zhōngzhāo
sān
chǐ
zhī
○上九,或錫之鞶■槃帶■𢄔,終朝三褫■拕之。
xiàng
yuē
yǐ
sòngshòu
fú
yì
bù
zú
jìng
yě
◎《象》曰:以訟受服,亦不足敬也。
shī
guà
dì
qī
師卦第七
20 周易·上經·師卦第七
䷆ 地水師 坎下坤上
dì
shuǐ
shī
kǎn
xià
kūnshàng
shī
zhēn
zhàngrén
jí
wú
jiù
○師,貞,丈人吉,无咎。
tuàn
yuē
shī
zhòng
yě
zhēn
zhèng
yě
néng
yǐ
◎《彖》曰:師,衆也。貞,正也。能以
zhòngzhèng
kě
yǐ
wàng
yǐ
gāngzhōng
ér
yìng
xíng
xiǎn
ér
shùn
yǐ
衆正,可以王矣。剛中而應,行險而順。以
cǐ
dú
tiān
xià
ér
mín
cóng
zhī
jí
yòu
hé
jiù
yǐ
此毒天下而民從之,吉又何咎矣?
xiàng
yuē
dì
zhōngyǒu
shuǐ
shī
jūn
zǐ
yǐ
róng
mín
◎《象》曰:地中有水,師。君子以容民
xù
zhòng
畜■蓄衆。
chū
liù
shī
chū
yǐ
lǜ
pǐ
zāngxiōng
○初六,師出以律,否臧凶。
xiàng
yuē
shī
chū
yǐ
lǜ
shī
lǜ
xiōng
yě
◎《象》曰:“師出以律”,失律凶也。
jiǔ
èr
zài
shī
zhōng
jí
wú
jiù
wáng
sān
xī
mìng
○九二,在師中,吉无咎,王三錫■賜命。
xiàng
yuē
zài
shī
zhōng
jí
chéngtiānchǒng
yě
◎《象》曰:“在師中吉”,承天寵■龍也。
wáng
sān
xī
mìng
huái
wàn
bāng
yě
“王三錫■,懷萬邦也。 賜命”
liù
sān
shī
huò
yú
shī
xiōng
○六三,師或輿尸,凶。
周易·上經·比卦第八 21
xiàngyuēshīhuòyúshīdàwúgōngyě
◎《象》曰:“師或輿尸”,大无功也。
liù
sì
shī
zuǒ
cì
wú
jiù
○,師左次,无咎。
xiàng
yuē
zuǒ
cì
wú
jiù
wèi
shī
cháng
yě
◎《象》曰:“左次无咎”,未失常也。
liù
wǔ
tián
yǒu
qín
lì
zhí
yán
wú
jiù
zhǎng
zǐ
shuài
shī
○六五,田有禽■利執言,无咎。長子帥師,檎,
dì
zǐ
yú
shī
zhēnxiōng
弟子輿尸,貞凶。
xiàng
yuē
zhǎng
zǐ
shuài
shī
yǐ
zhōngxíng
yě
dì
◎《象》曰:“長子帥師”,以中行也。“弟
zǐ
yú
shī
shǐ
bú
dàng
yě
子輿尸”,使不當也。
shàng
liù
dà
jūn
yǒu
mìng
kāi
guóchéng
jiā
xiǎo
rén
wù
yòng
○上六,大君有命,開國承家,小人勿用。
xiàng
yuē
dà
jūn
yǒu
mìng
yǐ
zhènggōng
yě
xiǎo
◎《象》曰:“大君有命”,以正功也。“小
rén
wù
yòng
bì
luàn
bāng
yě
人勿用”,必亂邦也。
bì
guà
dì
bā
比卦第八
䷇ 水地比 坤下坎上
shuǐ
dì
bì
kūn
xià
kǎnshàng
bì
jí
yuán
shì
yuányǒngzhēn
wú
jiù
bù
níng
fāng
lái
hòu
○比,吉。原筮元永貞,无咎。不寧方來,後
22 周易·上經·比卦第八
fūxiōng
夫凶。
tuàn
yuē
bì
jí
yě
bì
fǔ
yě
xià
shùn
◎《彖》曰:比,吉也。比,輔也,下順
cóng
yě
yuán
shì
yuányǒngzhēn
wú
jiù
yǐ
gāngzhōng
yě
bù
從也。“原筮元永貞,无咎”,以剛中也。“不
níng
fāng
lái
shàng
xià
yìng
yě
hòu
fū
xiōng
qí
dàoqióng
yě
寧方來”,上下應也。“後夫凶”,其道窮也。
xiàng
yuē
dì
shàngyǒu
shuǐ
bì
xiānwáng
yǐ
jiàn
wàn
◎《象》曰:地上有水,比。先王以建萬
guó
qīn
zhū
hóu
國,親諸侯。
chū
liù
yǒu
fú
bì
zhī
wú
jiù
yǒu
fú
yíng
fǒu
zhōng
lái
yǒu
○初六,有孚比之,无咎。有孚盈缶,終來有
tā
jí
它■他,吉。
xiàng
yuē
bì
zhī
chū
liù
yǒu
tā
jí
yě
◎《象》曰:比之初六,“有它■也。 他吉”
liù
èr
bì
zhī
zì
nèi
zhēn
jí
○六二,比之自内,貞吉。
xiàng
yuē
bì
zhī
zì
nèi
bú
zì
shī
yě
◎《象》曰:“比之自内”,不自失也。
liù
sān
bì
zhī
fěi
rén
○六三,比之匪人■凶。
xiàng
yuē
bì
zhī
fěi
rén
bú
yì
shāng
hū
◎《象》曰:“比之匪人■,不亦傷乎! 凶”
周易·上經·小畜卦第九 23
liùsìwàibìzhīzhēnjí
○,外比之,貞吉。
xiàng
yuē
wài
bì
yú
xián
yǐ
cóngshàng
yě
◎《象》曰:“外比”于賢,以從上也。
jiǔ
wǔ
xiǎn
bì
wángyòng
sān
qū
shī
qián
qín
yì
rén
bú
○九五,顯比。王用三驅■失前禽。邑人不敺,
jiè
jí
誡■戒,吉。
xiàng
yuē
xiǎn
bì
zhī
jí
wèizhèngzhōng
yě
◎《象》曰:“顯比”之吉,位正中也。
shě
nì
qǔ
shùn
shī
qián
qín
yě
yì
rén
bú
jiè
shàng
舍逆取順,“失前禽”也。“邑人不誡■,上戒”
shǐzhōng
yě
使中也。
shàng
liù
bì
zhī
wú
shǒu
xiōng
○上六,比之无首,凶。
xiàng
yuē
bì
zhī
wú
shǒu
wú
suǒzhōng
yě
◎《象》曰:“比之无首”,无所終也。
xiǎo
xù
guà
dì
jiǔ
小畜■蓄卦第九
䷈ 風天小畜■ 乾下巽上
fēng
tiān
xiǎo
xù
qián
xià
xùnshàng
蓄24 周易·上經·小畜卦第九
xiǎoxùhēngmìyúnbúyùzìwǒxījiāo
○小畜■蓄,亨。密雲不雨,自我西郊。
tuàn
yuē
xiǎo
xù
róu
dé
wèi
ér
shàng
xià
yìng
zhī
◎《彖》曰:小畜■柔得位而上下應之,蓄,
yuē
xiǎo
xù
jiàn
ér
xùn
gāngzhōng
ér
zhì
xíng
nǎi
hēng
曰“小畜■。健而巽,剛中而志行乃“亨”。蓄”
mì
yún
bú
yù
shàngwǎng
yě
zì
wǒ
xī
jiāo
shī
wèi
“密雲不雨”,尚往也。“自我西郊”,施未
xíng
yě
行也。
xiàng
yuē
fēng
xíng
tiānshàng
xiǎo
xù
jūn
zǐ
yǐ
◎《象》曰:風行天上,小畜■蓄。君子以
yì
wén
dé
懿文德。
chū
jiǔ
fù
zì
dào
hé
qí
jiù
jí
○初九,復自道,何其咎?吉。
xiàng
yuē
fù
zì
dào
qí
yì
jí
yě
◎《象》曰:“復自道”,其義吉也。
jiǔ
èr
qiān
fù
jí
○九二,牽復,吉。
xiàng
yuē
qiān
fù
zài
zhōng
yì
bú
zì
shī
yě
◎《象》曰:“牽復”在中,亦不自失也。
jiǔ
sān
yú
tuō
fú
fū
qī
fǎn
mù
○九三,輿■車説■脱輻■輹,夫妻反目。
xiàng
yuē
fū
qī
fǎn
mù
bù
néngzhèngshì
yě
◎《象》曰:“夫妻反目”,不能正室也。
周易·上經·履卦第十 25
liùsìyǒufúxuèqùtìchūwújiù
○,有孚。血去惕出,无咎。
xiàng
yuē
yǒu
fú
tì
chū
shàng
hé
zhì
yě
◎《象》曰:有孚惕出,上合志也。
jiǔ
wǔ
yǒu
fú
luán
rú
fù
yǐ
qí
lín
○九五,有孚攣■戀如,富以其鄰。
xiàng
yuē
yǒu
fú
luán
rú
bù
dú
fù
yě
◎《象》曰:“有孚攣■,不獨富也。 戀如”
shàng
jiǔ
jì
yù
jì
chǔ
shàng
dé
zài
fù
zhēn
lì
yuè
jī
○上九,既雨既處,尚德■婦貞厲。月幾積載,
wàng
jūn
zǐ
zhēngxiōng
近望,君子征凶。 ■
xiàng
yuē
jì
yù
jì
chǔ
dé
jī
zài
yě
jūn
◎《象》曰:“既雨既處”,德積載也。“君
zǐ
zhēngxiōng
yǒu
suǒ
yí
yě
子征凶”,有所疑也。
lǚ
guà
dì
shí
履卦第十
䷉ 天澤履 兑下乾上
tiān
zé
lǚ
duì
xià
qiánshàng
lǚ
hǔ
wěi
bù
dié
rén
hēng
○履虎尾,不咥人,亨■利■貞。
26 周易·上經·履卦第十
tuànyuēlǚróulǚgāngyěyuèéryìnghū
◎《彖》曰:履,柔履剛也。説■悦而應乎
qián
shì
yǐ
lǚ
hǔ
wěi
bù
dié
rén
hēng
gāngzhōngzhèng
乾,是以“履虎尾,不咥人,亨”。剛中正,
lǚ
dì
wèi
ér
bú
jiù
guāngmíng
yě
履帝位而不疚■疾,光明也。
xiàng
yuē
shàngtiān
xià
zé
lǚ
jūn
zǐ
yǐ
biànshàng
◎《象》曰:上天下澤,履。君子以辯上
xià
dìng
mín
zhì
下,定民志。
chū
jiǔ
sù
lǚ
wǎng
wú
jiù
○初九,素履,往无咎。
xiàng
yuē
sù
lǚ
zhī
wǎng
dú
xíng
yuàn
yě
◎《象》曰:“素履”之往,獨行願也。
jiǔ
èr
lǚ
dào
tǎn
tǎn
yōu
rén
zhēn
jí
○九二,履道坦坦,幽人貞吉。
xiàng
yuē
yōu
rén
zhēn
jí
zhōng
bú
zì
luàn
yě
◎《象》曰:“幽人貞吉”,中不自亂也。
liù
sān
miǎonéng
shì
bǒ
néng
lǚ
lǚ
hǔ
wěi
dié
rén
○六三,眇能■跛能■履虎尾,咥人而視,而履。
xiōng
wǔ
rén
wéi
yú
dà
jūn
凶。武人爲于大君。
xiàng
yuē
miǎonéng
shì
bù
zú
yǐ
yǒu
míng
yě
◎《象》曰:“眇能■,不足以有明也。而視”
bǒ
néng
lǚ
bù
zú
yǐ
yǔ
xíng
yě
dié
rén
zhī
xiōng
“跛能■,不足以與行也。“咥人”之凶, 而履”
周易·上經·泰卦第十一 27
wèibúdàngyěwǔrénwéiyúdàjūnzhìgāngyě
位不當也。“武人爲于大君”,志剛也。
jiǔ
sì
lǚ
hǔ
wěi
sù
sù
zhōng
jí
○九四,履虎尾,愬愬■虩■虩終吉。
xiàng
yuē
sù
sù
zhōng
jí
zhì
xíng
yě
◎《象》曰:“愬愬■,志行也。 虩■虩終吉”
jiǔ
wǔ
guài
lǚ
zhēn
lì
○九五,夬履,貞厲。
xiàng
yuē
guài
lǚ
zhēn
lì
wèizhèngdàng
yě
◎《象》曰:“夬履貞厲”,位正當也。
shàng
jiǔ
shì
lǚ
kǎo
xiáng
qí
xuányuán
jí
○上九,視履考祥■詳,其旋元吉。
xiàng
yuē
yuán
jí
zài
shàng
dà
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:“元吉”在上,大有慶也。
tài
guà
dì
shí
yī
泰卦第十一
䷊ 地天泰 乾下坤上
dì
tiān
tài
qián
xià
kūnshàng
tài
xiǎowǎng
dà
lái
jí
hēng
○泰,小往大來,吉亨。
tuàn
yuē
tài
xiǎowǎng
dà
lái
jí
hēng
zé
◎《彖》曰:“泰,小往大來,吉亨”,則
shì
tiān
dì
jiāo
ér
wàn
wù
tōng
yě
shàng
xià
jiāo
ér
qí
zhì
tóng
yě
是天地交而萬物通也,上下交而其志同也。
28 周易·上經·泰卦第十一
nèiyángérwàiyīnnèijiànérwàishùnnèijūnzǐérwàixiǎorén
内陽而外陰,内健而外順,内君子而外小人。
jūn
zǐ
dàozhǎng
xiǎo
rén
dào
xiāo
yě
君子道長,小人道消也。
xiàng
yuē
tiān
dì
jiāo
tài
hòu
yǐ
cái
chéngtiān
◎《象》曰:天地交,泰。后以財■裁成天
dì
zhī
dào
fǔ
xiàng
tiān
dì
zhī
yí
yǐ
zuǒ
yòu
mín
地之道,輔相天地之宜,以左右民。
chū
jiǔ
bá
máo
rú
yǐ
qí
huì
○初九,拔茅茹,以其彙■征■𦳢■夤■𢍚,往吉。
xiàng
yuē
bá
máo
zhēng
jí
zhì
zài
①②③
zhēngjí
◎《象》曰:“拔茅■、“征吉”,志在茹”
wài
yě
外也。
jiǔ
èr
bāo
huāng
○九二,包■用馮河,不遐遺,朋苞荒■㠩■巟,
wáng
dé
shàng
yú
zhōngxíng
①②
yòngpínghébùxiáyípéng
亡,得尚于中行。
xiàng
yuē
bāo
huāng
◎《象》曰:“包■,“得尚于中苞荒■㠩■巟”
xíng
yǐ
guāng
dà
yě
①②
déshàngyúzhōng
行”,以光大也。
jiǔ
sān
wú
píng
bù
bēi
wú
wǎng
bú
fù
jiān
zhēn
wú
jiù
wù
○九三,无平不陂,无往不復,艱貞无咎,勿
xù
qí
fú
yú
shí
yǒu
fú
恤其孚,于食有福。
周易·上經·泰卦第十一 29
xiàngyuēwúwǎngbúfùtiāndì
◎《象》曰:“无往不復■,天地无■平■不■陂”
jì
yě
際也。
liù
sì
piān
piān
○,翩翩■不富以其鄰,不戒篇■篇■偏■偏,
yǐ
fú
①②
búfùyǐqílínbújiè
以孚。
xiàng
yuē
piān
piān
◎《象》曰:“翩翩■,皆篇■篇■偏■偏不富”
shī
shí
yě
bú
jiè
yǐ
fú
zhōng
xīn
yuàn
yě
①②
búfùjiē
失實也。“不戒以孚”,中心願也。
liù
wǔ
dì
yǐ
guī
mèi
yǐ
zhǐ
yuán
jí
○六五,帝乙歸妹,以祉元吉。
xiàng
yuē
yǐ
zhǐ
yuán
jí
zhōng
yǐ
xíng
yuàn
yě
◎《象》曰:“以祉元吉”,中以行願也。
shàng
liù
chéng
fù
yú
huáng
○上六,城復■勿用師,自邑告覆于隍■堭■湟。
mìng
zhēn
lìn
①②
wùyòngshīzìyìgào
命。貞吝。
xiàng
yuē
chéng
fù
yú
huáng
◎《象》曰:“城復■,其命覆于隍■堭■湟”
luàn
yě
①②
qímìng
亂也。
30 周易·上經·否卦第十二
pǐguàdìshíèr
否卦第十二
䷋ 天地否 坤下乾上
tiān
dì
pǐ
kūn
xià
qiánshàng
pǐ
zhī
fěi
rén
bú
lì
jūn
zǐ
zhēn
dà
wǎngxiǎo
lái
○否之匪人,不利君子貞,大往小來。
tuàn
yuē
pǐ
zhī
fěi
rén
bú
lì
jūn
zǐ
zhēn
dà
◎《彖》曰:“否之匪人,不利君子貞,大
wǎngxiǎo
lái
zé
shì
tiān
dì
bù
jiāo
ér
wàn
wù
bù
tōng
yě
shàng
xià
往小來”,則是天地不交而萬物不通也,上下
bù
jiāo
ér
tiān
xià
wú
bāng
yě
nèi
yīn
ér
wài
yáng
nèi
róu
ér
wài
不交而天下无邦也。内陰而外陽,内柔而外
gāng
nèi
xiǎo
rén
ér
wài
jūn
zǐ
xiǎo
rén
dàozhǎng
jūn
zǐ
dào
xiāo
剛,内小人而外君子。小人道長,君子道消
yě
也。
xiàng
yuē
tiān
dì
bù
jiāo
pǐ
jūn
zǐ
yǐ
jiǎn
dé
◎《象》曰:天地不交,否。君子以儉德
bì
nàn
bù
kě
róng
yǐ
lù
辟■避難,不可榮■營以禄。
chū
liù
bá
máo
rú
yǐ
qí
huì
zhēn
jí
hēng
○初六,拔茅茹,以其彙,貞吉亨。
xiàng
yuē
bá
máo
zhēn
jí
zhì
zài
◎《象》曰:“拔茅■、“貞吉”,志在 茹”
周易·上經·否卦第十二 31
jūnyě
君也。
liù
èr
bāo
chéng
xiǎo
rén
jí
dà
rén
pǐ
hēng
○六二,包■苞承,小人吉。大人否亨。
xiàng
yuē
dà
rén
pǐ
hēng
bú
luàn
qún
yě
◎《象》曰:“大人否亨”,不亂羣也。
liù
sān
bāo
xiū
○六三,包■苞羞。
xiàng
yuē
bāo
xiū
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“包■,位不當也。 苞羞”
jiǔ
sì
yǒu
mìng
wú
jiù
chóu
lí
zhǐ
○九四,有命无咎。疇■儔離祉。
xiàng
yuē
yǒu
mìng
wú
jiù
zhì
xíng
yě
◎《象》曰:“有命无咎”,志行也。
jiǔ
wǔ
xiū
pǐ
dà
rén
jí
qí
wáng
qí
wáng
xì
yúbāo○九五,休否,大人吉。其亡其亡,繫于苞■包sāng
桑。
xiàng
yuē
dà
rén
zhī
jí
wèizhèngdàng
yě
◎《象》曰:大人之吉,位正當也。
shàng
jiǔ
qīng
pǐ
xiān
pǐ
hòu
xǐ
○上九,傾否,先否後喜。
xiàng
yuē
pǐ
zhōng
zé
qīng
hé
kě
cháng
yě
◎《象》曰:否終則傾,何可長也?
32 周易·上經·同人卦第十三
tóngrénguàdìshísān
同人卦第十三
䷌ 天火同人 離下乾上
tiān
huǒ
tóng
rén
lí
xià
qiánshàng
tóng
rén
yú
yě
hēng
lì
shè
dà
chuān
lì
jūn
zǐ
zhēn
○同人于野,亨。利涉大川,利君子貞。
tuàn
yuē
tóng
rén
róu
dé
wèi
dé
zhōng
ér
yìng
hū
qián
◎《彖》曰:同人,柔得位得中而應乎乾,
yuē
tóng
rén
tóng
rén
yuē
tóng
rén
yú
yě
hēng
lì
shè
曰“同人”。同人曰:“同人于野,亨。利涉
dà
chuān
qián
xíng
yě
wén
míng
yǐ
jiàn
zhōngzhèng
ér
yìng
jūn
zǐ
大川”,乾行也。文明以健,中正而應,君子
zhèng
yě
wéi
jūn
zǐ
wéi
néngtōng
tiān
xià
zhī
zhì
正也。唯君子爲能通天下之志。
xiàng
yuē
tiān
yǔ
huǒ
tóng
rén
jūn
zǐ
yǐ
lèi
zú
◎《象》曰:天與火,同人。君子以類族
biàn
wù
辨■辯物。
chū
jiǔ
tóng
rén
yú
mén
wú
jiù
○初九,同人于門,无咎。
xiàng
yuē
chū
mén
tóng
rén
yòu
shuí
jiù
yě
◎《象》曰:出門同人,又誰咎也?
liù
èr
tóng
rén
yú
zōng
lìn
○六二,同人于宗,吝。
xiàng
yuē
tóng
rén
yú
zōng
lìn
dào
yě
◎《象》曰:“同人于宗”,吝道也。
周易·上經·大有卦第十四 33
jiǔsānfúróngyúmǎngshēngqígāolíngsānsuìbùxīng
○九三,伏戎于莽,升其高陵,三歲不興。
xiàng
yuē
fú
róng
yú
mǎng
dí
gāng
yě
sān
suì
◎《象》曰:“伏戎于莽”,敵剛也。“三歲
bù
xīng
ān
xíng
yě
不興”,安行也。
jiǔ
sì
chéng
qí
yōng
fú
kè
gōng
jí
○九四,乘其墉■庸,弗克攻,吉。
xiàng
yuē
chéng
qí
yōng
yì
fú
kè
yě
qí
◎《象》曰:“乘其墉■,義弗克也。其庸”
jí
zé
kùn
ér
fǎn
zé
yě
吉,則困而反則也。
jiǔ
wǔ
tóng
rén
xiān
háo
táo
ér
hòu
xiào
dà
shī
kè
xiāng
yù
○九五,同人先號咷■大師克相遇。 啕而後笑,
xiàng
yuē
tóng
rén
zhī
xiān
yǐ
zhōngzhí
yě
dà
shī
◎《象》曰:同人之先,以中直也。大師
xiāng
yù
yán
xiāng
kè
yě
相遇,言相克也。
shàng
jiǔ
tóng
rén
yú
jiāo
wú
huǐ
○上九,同人于郊,无悔。
xiàng
yuē
tóng
rén
yú
jiāo
zhì
wèi
dé
yě
◎《象》曰:“同人于郊”,志未得也。
dà
yǒu
guà
dì
shí
sì
大有卦第十四
34 周易·上經·大有卦第十四
䷍ 火天大有 乾下離上
huǒ
tiān
dà
yǒu
qián
xià
lí
shàng
dà
yǒu
yuánhēng
○大有,元亨。
tuàn
yuē
dà
yǒu
róu
dé
zūn
wèi
dà
zhōng
ér
shàng
xià
◎《彖》曰:大有,柔得尊位大中而上下
yìng
zhī
yuē
dà
yǒu
qí
dé
gāng
jiàn
ér
wén
míng
yìng
hū
tiān
應之,曰“大有”。其德剛健而文明,應乎天
ér
shí
xíng
shì
yǐ
yuánhēng
而時行,是以“元亨”。
xiàng
yuē
huǒ
zài
tiānshàng
dà
yǒu
jūn
zǐ
yǐ
è
◎《象》曰:火在天上,大有。君子以遏
è
yángshàn
shùn
tiān
xiū
mìng
惡揚善,順天休命。
chū
jiǔ
wú
jiāo
hài
fēi
jiù
jiān
zé
wú
jiù
○初九,无交害,匪■非咎,艱則无咎。
xiàng
yuē
dà
yǒu
chū
jiǔ
wú
jiāo
hài
yě
◎《象》曰:大有初九,“无交害”也。
jiǔ
èr
dà
chē
yǐ
zài
yǒu
yōu
wǎng
wú
jiù
○九二,大車■轝以載。有攸往,无咎。
xiàng
yuē
dà
chē
yǐ
zài
jī
zhōng
bú
bài
yě
◎《象》曰:“大車■,積中不敗也。 轝以載”
jiǔ
sān
gōngyòngxiǎng
yú
tiān
zǐ
xiǎo
rén
fú
kè
○九三,公用亨■享于天子,小人弗克。
xiàng
yuē
gōngyòngxiǎng
yú
tiān
zǐ
xiǎo
rén
hài
◎《象》曰:“公用亨■,小人害 享于天子”
周易·上經·謙卦第十五 35
yě
也。
jiǔ
sì
fēi
qí
páng
○九四,匪■非其彭■尪■尫■旁,无咎。
xiàng
yuē
fēi
qí
páng
①②③
wújiù
◎《象》曰:“匪■无咎”,非其彭■尪■尫■旁,
míngbiàn
zhé
①②③
wújiù
明辯■辨晢■哲■折■皙■晳■晰■逝■遰也。
liù
wǔ
jué
fú
jiāo
rú
wēi
rú
jí
①②③④⑤⑥⑦
yě
○六五,厥孚交如,威如吉。
xiàng
yuē
jué
fú
jiāo
rú
xìn
yǐ
fā
zhì
yě
◎《象》曰:“厥孚交如”,信以發志也。
wēi
rú
zhī
jí
yì
ér
wú
bèi
yě
“威如”之吉,易而无備也。
shàng
jiǔ
zì
tiān
yòu
○上九,自天祐■佑■右之。吉无不利。
xiàng
yuē
dà
yǒushàng
jí
zì
tiān
yòu
①②
zhījíwúbúlì
◎《象》曰:大有上吉,“自天祐■佑■右”
yě
①②
也。
qiān
guà
dì
shí
wǔ
謙■嗛卦第十五
36 周易·上經·謙卦第十五
䷎ 地山謙■ 艮下坤上
dì
shān
qiān
gèn
xià
kūnshàng
嗛qiānhēngjūnzǐyǒuzhōng
○謙■嗛,亨。君子有終。
tuàn
yuē
qiān
hēng
tiān
dào
xià
jì
ér
guāng
◎《彖》曰:“謙■,天道下濟而光嗛,亨”
míng
dì
dào
bēi
ér
shàngxíng
tiān
dào
kuī
yíng
ér
yì
qiān
明,地道卑而上行。天道虧■毁盈而益謙■嗛,
dì
dào
biàn
yíng
ér
liú
qiān
guǐ
shén
hài
yíng
ér
fú
qiān
地道變盈而流謙■嗛,鬼神害盈而福■富謙■嗛,
rén
dào
wù
yíng
ér
hào
qiān
qiān
zūn
ér
guāng
bēi
ér
bù
kě
人道惡盈而好謙■謙■卑而不可嗛。嗛尊而光,
yú
jūn
zǐ
zhī
zhōng
yě
踰,君子之終也。
xiàng
yuē
dì
zhōngyǒu
shān
qiān
jūn
zǐ
yǐ
póu
◎《象》曰:地中有山,謙■嗛。君子以裒
duō
yì
guǎ
chèng
wù
píng
shī
捊多益寡,稱■秤物平施。 ■
chū
liù
qiān
qiān
jūn
zǐ
yòng
shè
dà
chuān
jí
○初六,謙謙■嗛■嗛君子,用涉大川,吉。
xiàng
yuē
qiān
qiān
jūn
zǐ
bēi
yǐ
zì
mù
◎《象》曰:“謙謙■,卑以自牧 嗛■嗛君子”
周易·上經·謙卦第十五 37
yě
也。
liù
èr
míngqiān
zhēn
jí
○六二,鳴謙■嗛,貞吉。
xiàng
yuē
míngqiān
zhēn
jí
zhōng
xīn
dé
yě
◎《象》曰:“鳴謙■,中心得也。 嗛貞吉”
jiǔ
sān
láo
qiān
jūn
zǐ
yǒuzhōng
jí
○九三,勞謙■嗛,君子有終,吉。
xiàng
yuē
láo
qiān
jūn
zǐ
wàn
mín
fú
yě
◎《象》曰:“勞謙■,萬民服也。 嗛君子”
liù
sì
wú
bú
lì
huī
qiān
○,无不利,撝謙■嗛。
xiàng
yuē
wú
bú
lì
huī
qiān
bù
wéi
zé
◎《象》曰:“无不利,撝謙■,不違則嗛”
yě
也。
liù
wǔ
bú
fù
yǐ
qí
lín
lì
yòng
qīn
fá
wú
bú
lì
○六五,不富以其鄰。利用侵■无不利。 寢伐,
xiàng
yuē
lì
yòng
qīn
fá
zhēng
bù
fú
yě
◎《象》曰:“利用侵■,征不服也。 寢伐”
shàng
liù
míngqiān
lì
yòng
xíng
shī
zhēngyìguó
○上六,鳴謙■嗛。利用行師,征邑國。
38 周易·上經·豫卦第十六
xiàngyuēmíngqiānzhìwèidéyěkě
◎《象》曰:“鳴謙■,志未得也。可■嗛”利yòng
xíng
shī
zhēng
yì
guó
yě
用“行師”,“征邑國”也。
yù
guà
dì
shí
liù
豫卦第十六
䷏ 雷地豫 坤下震上
léi
dì
yù
kūn
xià
zhènshàng
yù
lì
jiàn
hóu
xíng
shī
○豫,利建侯行師。
tuàn
yuē
yù
gāngyìng
ér
zhì
xíng
shùn
yǐ
dòng
◎《彖》曰:豫,剛應而志行。順以動,
yù
yù
shùn
yǐ
dòng
gù
tiān
dì
rú
zhī
ér
kuàng
jiàn
hóu
xíng
豫。豫順以動,故天地如之,而況“建侯行
shī
hū
tiān
dì
yǐ
shùndòng
gù
rì
yuè
bú
guò
ér
sì
shí
bú
師”乎?天地以順動,故日月不過而四時不
tè
shèngrén
yǐ
shùndòng
zé
xíng
fá
qīng
ér
mín
fú
yù
zhī
忒■聖人以順動,則刑罰清而民服。豫之貸。
shí
yì
dà
yǐ
zāi
時義大矣哉!
xiàng
yuē
léi
chū
dì
fèn
yù
xiānwáng
yǐ
zuò
yuè
◎《象》曰:雷出地奮,豫。先王以作樂
chóng
dé
yīn
jiàn
崇德,殷■以配祖考。 隱薦■𧲛■𧲊■𢊁之上帝,
①②③
zhīshàngdìyǐpèizǔkǎo
周易·上經·豫卦第十六 39
chūliùmíngyùxiōng
○初六,鳴豫,凶。
xiàng
yuē
chū
liù
míng
yù
zhì
qióngxiōng
yě
◎《象》曰:初六“鳴豫”,志窮凶也。
liù
èr
jiè
○六二,介■砎■扴于石,不終日,貞吉。
xiàng
yuē
bù
zhōng
rì
zhēn
jí
yǐ
zhōngzhèng
yě
①②
yúshíbùzhōngrìzhēnjí
◎《象》曰:“不終日,貞吉”,以中正也。
liù
sān
xū
○六三,盱■紆■汙豫■有悔,遲有悔。
xiàng
yuē
xū
①②
yùhuǐchíyǒuhuǐ
◎《象》曰:盱■位不當也。 紆■汙豫有悔,
jiǔ
sì
yóu
yù
dà
yǒu
dé
wù
yí
péng
hé
zān
①②
yùyǒuhuǐwèibúdàngyě
○九四,由■猶豫,大有得。勿疑,朋盍簪■貸②
①
撍■臧■宗■戠。 ■
xiàng
yuē
yóu
yù
dà
yǒu
dé
zhì
dà
xíng
③④⑤
◎《象》曰:“由■,志大行猶豫,大有得”
yě
也。
liù
wǔ
zhēn
jí
héng
bù
sǐ
○六五,貞疾,恆不死。
xiàng
yuē
liù
wǔ
zhēn
jí
chénggāng
yě
héng
◎《象》曰:六五“貞疾”,乘剛也。“恆
bù
sǐ
zhōngwèi
wáng
yě
不死”,中未亡也。
40 周易·上經·隨卦第十七
shàngliùmíngyùchéngyǒuyúwújiù
○上六,冥豫。成有渝,无咎。
xiàng
yuē
míng
yù
zài
shàng
hé
kě
cháng
yě
◎《象》曰:“冥豫”在上,何可長也?
suí
guà
dì
shí
qī
隨卦第十七
䷐ 澤雷隨 震下兑上
zé
léi
suí
zhèn
xià
duìshàng
suí
yuánhēng
lì
zhēn
wú
jiù
○隨,元亨利貞。无咎。
tuàn
yuē
suí
gāng
lái
ér
xià
róu
dòng
ér
yuè
◎《彖》曰:隨,剛來而下柔,動而説■悦,
suí
dà
hēng
zhēn
wú
jiù
ér
tiān
xià
suí
shí
suí
shí
zhī
隨。大亨■隨時之利貞无咎,而天下隨時■之,
yì
dà
yǐ
zāi
之■時義大矣哉! ■
xiàng
yuē
zé
zhōngyǒu
léi
suí
jūn
zǐ
yǐ
xiàng
◎《象》曰:澤中有雷,隨。君子以嚮■鄉huì
rù
yàn
xī
晦入宴息。
chū
jiǔ
guān
yǒu
yú
zhēn
jí
chū
mén
jiāo
yǒu
gōng
○初九,官■館有渝。貞吉。出門交有功。
周易·上經·隨卦第十七 41
xiàngyuēguānyǒuyúcóngzhèngjíyěchū
◎《象》曰:“官■,從正吉也。“出館有渝”
mén
jiāo
yǒu
gōng
bù
shī
yě
門交有功”,不失也。
liù
èr
xì
xiǎo
zǐ
shī
zhàng
fū
○六二,係小子,失丈夫。
xiàng
yuē
xì
xiǎo
zǐ
fú
jiān
yǔ
yě
◎《象》曰:“係小子”,弗兼與也。
liù
sān
xì
zhàng
fū
shī
xiǎo
zǐ
suí
yǒu
qiú
dé
lì
jū
zhēn
○六三,係丈夫,失小子。隨有求得,利居貞。
xiàng
yuē
xì
zhàng
fū
zhì
shě
xià
yě
◎《象》曰:“係丈夫”,志舍下也。
jiǔ
sì
suí
yǒu
huò
zhēnxiōng
yǒu
fú
zài
dào
yǐ
míng
hé
jiù
○九四,隨有獲,貞凶。有孚在道,以明何咎?
xiàng
yuē
suí
yǒu
huò
qí
yì
xiōng
yě
yǒu
◎《象》曰:“隨有獲”,其義凶也。“有
fú
zài
dào
mínggōng
yě
孚在道”,明功也。
jiǔ
wǔ
fú
yú
jiā
jí
○九五,孚于嘉,吉。
xiàng
yuē
fú
yú
jiā
jí
wèizhèngzhōng
◎《象》曰:“孚于嘉,吉”,位正中■中■正yě
也。
shàng
liù
jū
xì
zhī
nǎi
cóng
wéi
zhī
wángyòngxiǎng
yú
xī
shān
○上六,拘係之,乃從維之。王用亨■ 享于西山。
42 周易·上經·蠱卦第十八
xiàngyuējūxìzhīshàngqióngyě
◎《象》曰:“拘係之”,上窮也。
gǔ
guà
dì
shí
bā
蠱卦第十八
䷑ 山風蠱 巽下艮上
shān
fēng
gǔ
xùn
xià
gènshàng
gǔ
yuánhēng
lì
shè
dà
chuān
xiān
jiǎ
sān
rì
hòu
jiǎ
sān
rì
○蠱,元亨。利涉大川。先甲三日,後甲三日。
tuàn
yuē
gǔ
gāngshàng
ér
róu
xià
xùn
ér
zhǐ
◎《彖》曰:蠱,剛上而柔下。巽而止,
gǔ
gǔ
yuánhēng
ér
tiān
xià
zhì
yě
lì
shè
dà
chuān
蠱。“蠱,元亨”,而天下治也。“利涉大川”,
wǎng
yǒu
shì
yě
xiān
jiǎ
sān
rì
hòu
jiǎ
sān
rì
zhōng
zé
yǒu
往有事也。“先甲三日,後甲三日”,終則有
shǐ
tiān
xíng
yě
始,天行也。
xiàng
yuē
shān
xià
yǒu
fēng
gǔ
jūn
zǐ
yǐ
zhèn
mín
◎《象》曰:山下有風,蠱。君子以振民
yù
dé
育■毓德。
chū
liù
gàn
fù
zhī
gǔ
yǒu
zǐ
kǎo
wú
jiù
lì
zhōng
jí
○初六,幹父之蠱,有子考无咎,厲,終吉。
xiàng
yuē
gàn
fù
zhī
gǔ
yì
chéngkǎo
yě
◎《象》曰:“幹父之蠱”,意承考也。
jiǔ
èr
gàn
mǔ
zhī
gǔ
bù
kě
zhēn
○九二,幹母之蠱,不可貞。
周易·上經·臨卦第十九 43
xiàngyuēgànmǔzhīgǔdézhōngdàoyě
◎《象》曰:“幹母之蠱”,得中道也。
jiǔ
sān
gàn
fù
zhī
gǔ
xiǎo
yǒu
huǐ
wú
dà
jiù
○九三,幹父之蠱,小有悔,无大咎。
xiàng
yuē
gàn
fù
zhī
gǔ
zhōng
wú
jiù
yě
◎《象》曰:“幹父之蠱”,終无咎也。
liù
sì
yù
fù
zhī
gǔ
wǎng
jiàn
lìn
○,裕父之蠱,往見吝。
xiàng
yuē
yù
fù
zhī
gǔ
wǎng
wèi
dé
yě
◎《象》曰:“裕父之蠱”,往未得也。
liù
wǔ
gàn
fù
zhī
gǔ
yòng
yù
○六五,幹父之蠱,用譽。
xiàng
yuē
gàn
fù
yòng
yù
chéng
yǐ
dé
yě
◎《象》曰:“幹父■,承以德也。 之■蠱用譽”
shàng
jiǔ
bú
shì
wáng
hóu
gāoshàng
qí
shì
○上九,不事王侯,高尚其事。
xiàng
yuē
bú
shì
wáng
hóu
zhì
kě
zé
yě
◎《象》曰:“不事王侯”,志可則也。
lín
guà
dì
shí
jiǔ
臨卦第十九
䷒ 地澤臨 兑下坤上
dì
zé
lín
duì
xià
kūnshàng
lín
yuánhēng
lì
zhēn
zhì
yú
bā
yuè
yǒu
xiōng
○臨,元亨利貞。至于八月有凶。
tuàn
yuē
lín
gāng
jìn
ér
zhǎng
yuè
ér
shùn
◎《彖》曰:臨,剛浸而長。説■ 悦而順,
44 周易·上經·臨卦第十九
gāngzhōngéryìngdàhēngyǐzhèngtiānzhīdàoyězhìyúbāyuè
剛中而應。大亨以正,天之道也。“至于八月
yǒu
xiōng
xiāo
bù
jiǔ
yě
有凶”,消不久也。
xiàng
yuē
zé
shàngyǒu
dì
lín
jūn
zǐ
yǐ
jiào
sī
◎《象》曰:澤上有地,臨。君子以教思
wú
qióng
róng
bǎo
mín
wú
jiāng
无窮,容保民无疆。
chū
jiǔ
xián
lín
zhēn
jí
○初九,咸臨,貞吉。
xiàng
yuē
xián
lín
zhēn
jí
zhì
xíngzhèng
yě
◎《象》曰:“咸臨,貞吉”,志行正也。
jiǔ
èr
xián
lín
jí
wú
bú
lì
○九二,咸臨,吉无不利。
xiàng
yuē
xián
lín
jí
wú
bú
lì
wèi
shùnmìng
◎《象》曰:“咸臨,吉无不利”,未順命
yě
也。
liù
sān
gān
lín
wú
yōu
lì
jì
yōu
zhī
wú
jiù
○六三,甘臨,无攸利。既憂之,无咎。
xiàng
yuē
gān
lín
wèi
bú
dàng
yě
jì
yōu
◎《象》曰:“甘臨”,位不當也。“既憂
zhī
jiù
bù
cháng
yě
之”,咎不長也。
liù
sì
zhì
lín
wú
jiù
○,至臨,无咎。
xiàng
yuē
zhì
lín
wú
jiù
wèi
dàng
yě
◎《象》曰:“至臨,无咎”,位當■當■位也。
周易·上經·觀卦第二十 45
liùwǔzhìlíndàjūnzhīyíjí
○六五,知■智臨,大君之宜,吉。
xiàng
yuē
dà
jūn
zhī
yí
xíngzhōng
zhī
wèi
yě
◎《象》曰:“大君之宜”,行中之謂也。
shàng
liù
dūn
lín
jí
wú
jiù
○上六,敦臨,吉无咎。
xiàng
yuē
dūn
lín
zhī
jí
zhì
zài
nèi
yě
◎《象》曰:“敦臨”之吉,志在内也。
guān
guà
dì
èr
shí
觀卦第二十
䷓ 風地觀 坤下巽上
fēng
dì
guān
kūn
xià
xùnshàng
guān
guàn
ér
bú
jiàn
○觀,盥而不■觀薦■𧲛■𧲊■𢊁,有孚顒若。
tuàn
yuē
dà
guān
zài
shàng
shùn
ér
xùn
zhōngzhèng
yǐ
①②③
yǒufúyóngruò
◎《彖》曰:大觀在上,順而巽,中正以
guān
tiān
xià
guān
guàn
ér
bú
jiàn
觀天下。“觀,盥而不■觀薦■𧲛■𧲊■𢊁,有孚
yóng
ruò
xià
guān
ér
huà
yě
guān
tiān
zhī
shén
dào
①②③
yǒufú
顒若”,下觀而化也。觀天之神道,日■月■不■過■
ér
sì
shí
bú
tè
shèngrén
yǐshén
dào
shè
jiào
ér
tiān
xià
fú
yǐ
而四時不忒。聖人以神道設教,而天下服矣。
xiàng
yuē
fēng
xíng
dì
shàng
guān
xiānwáng
yǐ
xǐng
fāng
◎《象》曰:風行地上,觀。先王以省方,
46 周易·上經·觀卦第二十
guānmínshèjiào
觀民設教。
chū
liù
tóngguān
xiǎo
rén
wú
jiù
jūn
zǐ
lìn
○初六,童觀。小人无咎,君子吝。
xiàng
yuē
chū
liù
tóngguān
xiǎo
rén
dào
yě
◎《象》曰:初六“童觀”,小人道也。
liù
èr
kuī
guān
lì
nǚ
zhēn
○六二,闚觀,利女貞。
xiàng
yuē
kuī
guān
nǚ
zhēn
yì
kě
chǒu
yě
◎《象》曰:“闚觀,,亦可醜也。 利女貞”■
liù
sān
guān
wǒ
shēng
jìn
tuì
○六三,觀我生進退。
xiàng
yuē
guān
wǒ
shēng
jìn
tuì
wèi
shī
dào
yě
◎《象》曰:“觀我生進退”,未失道也。
liù
sì
guān
guó
zhī
guāng
lì
yòng
bīn
yú
wáng
○,觀國之光,利用賓于王。
xiàng
yuē
guān
guó
zhī
guāng
shàngbīn
yě
◎《象》曰:“觀國之光”,尚賓也。
jiǔ
wǔ
guān
wǒ
shēng
jūn
zǐ
wú
jiù
○九五,觀我生,君子无咎。
xiàng
yuē
guān
wǒ
shēng
guān
mín
yě
◎《象》曰:“觀我生”,觀民也。
shàng
jiǔ
guān
qí
shēng
jūn
zǐ
wú
jiù
○上九,觀其生,君子无咎。
xiàng
yuē
guān
qí
shēng
zhì
wèi
píng
yě
◎《象》曰:“觀其生”,志未平也。
周易·上經·噬嗑卦第二十一 47
shìhéguàdìèrshíyī
噬嗑卦第二十一
䷔ 火雷噬嗑 震下離上
huǒ
léi
shì
hé
zhèn
xià
lí
shàng
shì
hé
hēng
lì
yòng
yù
○噬嗑,亨,利用獄。
tuàn
yuē
yí
zhōngyǒu
wù
yuē
shì
hé
shì
hé
ér
◎《彖》曰:頤中有物曰“噬嗑”。噬嗑而
hēng
gāng
róu
fēn
dòng
ér
míng
léi
diàn
hé
ér
zhāng
róu
dé
zhōng
亨,剛柔分,動而明,雷電合而章。柔得中
ér
shàngxíng
suī
bú
dàng
wèi
lì
yòng
yù
yě
而上行。雖不當位,“利用獄”也。
xiàng
yuē
léi
diàn
shì
hé
xiānwáng
yǐ
míng
fá
chì
fǎ
◎《象》曰:雷電噬嗑。先王以明罰勑法。
chū
jiǔ
jù
jiào
miè
zhǐ
wú
jiù
○初九,屨校滅趾■止,无咎。
xiàng
yuē
jù
jiào
miè
zhǐ
bù
xíng
yě
◎《象》曰:“屨校滅趾■,■ 止”止不行也。
liù
èr
shì
fū
miè
bí
wú
jiù
○六二,噬膚滅鼻,无咎。
xiàng
yuē
shì
fū
miè
bí
chénggāng
yě
◎《象》曰:“噬膚滅鼻”,乘剛也。
liù
sān
shì
xī
ròu
yù
dú
xiǎo
lìn
wú
jiù
○六三,噬腊■昔肉遇毒,小吝,无咎。
48 周易·上經·賁卦第二十二
xiàngyuēyùdúwèibúdàngyě
◎《象》曰:“遇毒”,位不當也。
jiǔ
sì
shì
gān
zǐ
dé
jīn
shǐ
lì
jiān
zhēn
jí
○九四,噬乾胏■脯,得金矢,利艱貞■大吉。
xiàng
yuē
lì
jiān
zhēn
jí
wèiguāng
yě
◎《象》曰:“利艱貞■,未光■ 大吉”大也。
liù
wǔ
shì
gān
ròu
dé
huáng
jīn
zhēn
lì
wú
jiù
○六五,噬乾肉,得黄金,貞厲无咎。
xiàng
yuē
zhēn
lì
wú
jiù
dé
dàng
yě
◎《象》曰:“貞厲无咎”,得當也。
shàng
jiǔ
hè
jiào
miè
ěr
xiōng
○上九,何■荷校滅耳,凶。
xiàng
yuē
hè
jiào
miè
ěr
cōng
bù
míng
yě
◎《象》曰:“何■,聦■荷校滅耳”聰不明也。
bì
guà
dì
èr
shí
èr
賁卦第二十二
䷕ 山火賁 離下艮上
shān
huǒ
bì
lí
xià
gènshàng
bì
hēng
xiǎo
lì
yǒu
yōu
wǎng
○賁,亨,小利■貞有攸往。
tuàn
yuē
bì
hēng
róu
lái
ér
wén
gāng
gù
◎《彖》曰:“賁,亨”,柔來而文剛,故
周易·上經·賁卦第二十二 49
hēngfēngāngshàngérwénróugùxiǎolìyǒuyōuwǎng
“亨”。分剛上而文柔,故“小利有攸往”。
gāngróujiāocuòtiān
wén
yě
wén
míng
yǐ
zhǐ
rén
wén
yě
guān
剛柔交錯,天文也。文明以止,人文也。觀
hū
tiān
wén
yǐ
chá
shí
biàn
guān
hū
rén
wén
yǐ
huàchéngtiān
乎■以察時變。觀乎人文,以化成天于天文,
xià
下。
xiàng
yuē
shān
xià
yǒu
huǒ
bì
jūn
zǐ
yǐ
míng
◎《象》曰:山下有火,賁。君子以明■命shùzhèng
wú
gǎn
zhé
yù
庶政,无敢折獄。
chū
jiǔ
bì
qí
zhǐ
shě
chē
ér
tú
○初九,賁其趾■止,舍車■輿而徒。
xiàng
yuē
shě
chē
ér
tú
yì
fú
chéng
yě
◎《象》曰:“舍車■,義弗乘也。 輿而徒”
liù
èr
bì
qí
xū
○六二,賁其須。
xiàng
yuē
bì
qí
xū
yǔ
shàngxīng
yě
◎《象》曰:“賁其須”,與上興也。
jiǔ
sān
bì
rú
rú
rú
yǒngzhēn
jí
○九三,賁如濡如,永貞吉。
xiàng
yuē
yǒngzhēn
zhī
jí
zhōngmò
zhī
líng
yě
◎《象》曰:“永貞”之吉,終莫之陵也。
liù
sì
bì
rú
pó
○,賁如皤■白馬翰如,匪■燔■波如,非寇
①②
rúbáimǎhànrúfēikòu
50 周易·上經·剥卦第二十三
hūngòu
婚媾。
xiàng
yuē
liù
sì
dàng
wèi
yí
yě
fēi
kòu
hūn
◎《象》曰:,當位疑也。“匪■非寇婚
gòu
zhōng
wú
yóu
yě
媾”,終无尤也。
liù
wǔ
bì
yú
qiū
yuán
shù
bó
jiān
jiān
lìn
zhōng
jí
○六五,賁■束帛戔戔■吝終吉。 世于丘園,殘■殘,
xiàng
yuē
liù
wǔ
zhī
jí
yǒu
xǐ
yě
◎《象》曰:六五之吉,有喜也。
shàng
jiǔ
bái
bì
wú
jiù
○上九,白賁无咎。
xiàng
yuē
bái
bì
wú
jiù
shàng
dé
zhì
yě
◎《象》曰:“白賁无咎”,上得志也。
bō
guà
dì
èr
shí
sān
剥卦第二十三
䷖ 山地剥 坤下艮上
shān
dì
bō
kūn
xià
gènshàng
bō
bú
lì
yǒu
yōu
wǎng
○剥,不利有攸往。
tuàn
yuē
bō
bō
yě
róu
biàn
gāng
yě
bú
lì
◎《彖》曰:剥,剥也,柔變剛也。“不利
yǒu
yōu
wǎng
xiǎo
rénzhǎng
yě
shùn
ér
zhǐ
zhī
guānxiàng
yě
jūn
有攸往”,小人長也。順而止之,觀象也。君
周易·上經·剥卦第二十三 51
zǐshàngxiāoxīyíngxūtiānxíngyě
子尚消息盈虚,天行也。
xiàng
yuē
shān
fù
yú
dì
bō
shàng
yǐ
hòu
◎《象》曰:山■出附于■於地,剥。上以厚
xià
ān
zhái
下安宅。
chū
liù
bōchuáng
yǐ
zú
miè
zhēnxiōng
○初六,剥牀以足,蔑■滅貞凶。
xiàng
yuē
bōchuáng
yǐ
zú
yǐ
miè
xià
yě
◎《象》曰:“剥牀以足”,以滅下也。
liù
èr
bōchuáng
yǐ
biàn
miè
zhēnxiōng
○六二,剥牀以辨,蔑■滅貞凶。
xiàng
yuē
bōchuáng
yǐ
biàn
wèi
yǒu
yǔ
yě
◎《象》曰:“剥牀以辨”,未有與也。
liù
sān
bō
zhīwú
jiù
○六三,剥之无咎。
xiàng
yuē
bō
zhīwú
jiù
shī
shàng
xià
yě
◎《象》曰:“剥之无咎”,失上下也。
liù
sì
bōchuáng
yǐ
fū
xiōng
○,剥牀以膚■簠,凶。
xiàng
yuē
bōchuáng
yǐ
fū
qiè
jìn
zāi
yě
◎《象》曰:“剥牀以膚■,切近災也。 簠”
liù
wǔ
guàn
yú
yǐ
gōng
rénchǒng
wú
bú
lì
○六五,貫魚,以宫人寵,无不利。
xiàng
yuē
yǐ
gōng
rénchǒng
zhōng
wú
yóu
yě
◎《象》曰:“以宫人寵”,終无尤■咎也。
52 周易·上經·復卦第二十四
shàngjiǔshíguǒbùshíjūnzǐdéyúxiǎorénbōlú
○上九,碩果不食,君子得■小人剥廬。 德輿■車,
xiàng
yuē
jūn
zǐ
dé
yú
mín
suǒ
zài
yě
◎《象》曰:“君子得■,民所載也。德輿■車”
xiǎo
rén
bō
lú
zhōng
bù
kě
yòng
yě
“小人剥廬”,終不可用也。
fù
guà
dì
èr
shí
sì
復卦第二十四
䷗ 地雷復 震下坤上
dì
léi
fù
zhèn
xià
kūnshàng
fù
hēng
chū
rù
wú
jí
péng
lái
wú
jiù
fǎn
fù
qí
○復,亨,出入无疾,朋■反復■崩來无咎。覆其
dào
qī
rì
lái
fù
lì
yǒu
yōu
wǎng
道,七日來復。利有攸往。
tuàn
yuē
fù
hēng
gāng
fǎn
dòng
ér
yǐ
shùn
xíng
◎《彖》曰:“復,亨”,剛反動而以順行,
shì
yǐ
chū
rù
wú
jí
péng
lái
wú
jiù
fǎn
fù
qí
是以“出入无疾,朋■。“反復■崩來无咎”覆其
dào
qī
rì
lái
fù
tiān
xíng
yě
lì
yǒu
yōu
wǎng
gāngzhǎng
道,七日來復”,天行也。“利有攸往”,剛長
yě
fù
qí
jiàn
tiān
dì
zhī
xīn
hū
也。復其見天地之心乎?
xiàng
yuē
léi
zài
dì
zhōng
fù
xiānwáng
yǐ
zhì
rì
◎《象》曰:雷在地中,復。先王以至日
周易·上經·復卦第二十四 53
bìguānshānglǚbùxínghòubùxǐngfāng
閉關,商旅不行。后不省方。
chū
jiǔ
bù
yuǎn
fù
wú
zhī
○初九,不遠復,无祗■祇■禔■㩼悔,元吉。
xiàng
yuē
bù
yuǎn
zhī
fù
yǐ
xiū
shēn
yě
①②③
huǐyuánjí
◎《象》曰:“不遠”之復,以脩身也。
liù
èr
xiū
fù
jí
○六二,休復吉。
xiàng
yuē
xiū
fù
zhī
jí
yǐ
xià
rén
yě
◎《象》曰:“休復”之吉,以下仁也。
liù
sān
pín
○六三,頻■嚬■顰■卑復,厲无咎。
xiàng
yuē
pín
①②③
fùlìwújiù
◎《象》曰:“頻■嚬■顰■卑復”之厲,義
wú
jiù
yě
①②③
fùzhīlìyì
无咎也。
liù
sì
zhōngxíng
dú
fù
○,中行獨復。
xiàng
yuē
zhōngxíng
dú
fù
yǐ
cóng
dào
yě
◎《象》曰:“中行獨復”,以從道也。
liù
wǔ
dūn
fù
wú
huǐ
○六五,敦復无悔。
xiàng
yuē
dūn
fù
wú
huǐ
zhōng
yǐ
zì
kǎo
yě
◎《象》曰:“敦復无悔”,中以自考也。
shàng
liù
mí
fù
xiōng
yǒu
zāi
shěng
yòng
xíng
shī
zhōngyǒu
dà
bài
○上六,迷復凶,有災眚。用行師,終有大敗,
周易·上經·无妄卦第二十五
yǐqíguójūnxiōngzhìyúshíniánbúkèzhēng
以其國君凶。至于十年不克征。
xiàng
yuē
mí
fù
zhī
xiōng
fǎn
jūn
dào
yě
◎《象》曰:“迷復”之凶,反君道也。
wú
wàngguà
dì
èr
shí
wǔ
无妄卦第二十五
䷘ 天雷无妄 震下乾上
tiān
léi
wú
wàng
zhèn
xià
qiánshàng
wú
wàng
yuánhēng
lì
zhēn
qí
fēi
zhèngyǒushěng
bú
lì
yǒu
yōu
○无妄,元亨利貞。其匪■不利有攸非正有眚,
wǎng
往。
tuàn
yuē
wú
wàng
gāng
zì
wài
lái
ér
wéi
zhǔ
yú
◎《彖》曰:无妄,剛自外來而爲主于■於nèi
dòng
ér
jiàn
gāngzhōng
ér
yìng
dà
hēng
yǐ
zhèng
tiān
zhī
mìng
内。動而健,剛中而應。大亨以正,天之命
yě
qí
fēi
zhèngyǒushěng
bú
lì
yǒu
yōu
wǎng
wú
wàng
zhī
也。“其匪■不利有攸往”,无妄之非正有眚,
wǎng
hé
zhī
yǐ
tiān
mìng
bú
yòu
往,何之矣?天命不祐■佑■右,行矣哉!
xiàng
yuē
tiān
xià
léi
xíng
wù
yǔ
wú
wàng
xiān
①②
xíngyǐzāi
◎《象》曰:天下雷行■往,物與无妄。先
周易·上經·无妄卦第二十五 55
wángyǐmàoduìshíyùwànwù
王以茂對時、育萬物。
chū
jiǔ
wú
wàngwǎng
jí
○初九,无妄往吉。
xiàng
yuē
wú
wàng
zhī
wǎng
dé
zhì
yě
◎《象》曰:“无妄”之往,得志也。
liù
èr
bù
gēng
huò
bù
zī
yú
zé
lì
yǒu
yōu
wǎng
○六二,不耕■而穫,不菑畬,則利有攸往。
xiàng
yuē
bù
gēng
huò
wèi
fù
yě
◎《象》曰:“不耕■,未富也。 而穫”
liù
sān
wú
wàng
zhī
zāi
huò
xì
zhī
niú
xíng
rén
zhī
dé
yì
○六三,无妄之災,或繫之牛。行人之得,邑
rén
zhī
zāi
人之災。
xiàng
yuē
xíng
rén
dé
niú
yì
rén
zāi
◎《象》曰:“行人”得牛,“邑人”災
yě
也。
jiǔ
sì
kě
zhēn
wú
jiù
○九四,可貞,无咎。
xiàng
yuē
kě
zhēn
wú
jiù
gù
yǒu
zhī
yě
◎《象》曰:“可貞,无咎”,固有之也。
jiǔ
wǔ
wú
wàng
zhī
jí
wù
yào
yǒu
xǐ
○九五,无妄之疾,勿藥有喜。
xiàng
yuē
wú
wàng
zhī
yào
bù
kě
shì
yě
◎《象》曰:“无妄”之藥,不可試也。
shàng
jiǔ
wú
wàngxíng
yǒushěng
wú
yōu
lì
○上九,无妄行有眚,无攸利。
56 周易·上經·大畜卦第二十六
xiàngyuēwúwàngzhīxíngqióngzhīzāiyě
◎《象》曰:“无妄”之行,窮之災也。
dà
xù
guà
dì
èr
shí
liù
大畜■蓄卦第二十六
䷙ 山天大畜■ 乾下艮上
shān
tiān
dà
xù
qián
xià
gènshàng
蓄dàxùlìzhēnbùjiāshíjílìshèdàchuān
○大畜■蓄,利貞。不家食吉,利涉大川。
tuàn
yuē
dà
xù
gāng
jiàn
dǔ
shí
huī
guāng
◎《彖》曰:大畜■蓄,剛健篤實,輝■煇光
rì
xīn
qí
dé
gāngshàng
ér
shàngxián
néng
zhǐ
jiàn
dà
zhèng
日新。其德剛上而尚賢。能止健■大正健■止,
yě
bù
jiā
shí
jí
yǎng
xián
yě
lì
shè
dà
chuān
yìng
也。“不家食吉”,養賢也。“利涉大川”,應
hū
tiān
yě
乎天也。
xiàng
yuē
tiān
zài
shānzhōng
dà
xù
jūn
zǐ
yǐ
◎《象》曰:天在山中,大畜■蓄。君子以
duō
zhì
qián
yán
wǎngxíng
yǐ
xù
qí
dé
多識■志前言往行,以畜■蓄其德。
chū
jiǔ
yǒu
lì
lì
jǐ
○初九,有厲,利己■已。
周易·上經·大畜卦第二十六 57
xiàngyuēyǒulìlìjǐbúfànzāiyě
◎《象》曰:“有厲,利己■,不犯災也。 已”
jiǔ
èr
yú
tuō
bù
○九二,輿説■脱輹■輻■腹。
xiàng
yuē
yú
tuō
fù
①②
◎《象》曰:“輿説■,中无尤脱輹■輻■腹”
yě
①②
zhōngwúyóu
也。
jiǔ
sān
liáng
mǎ
zhú
lì
jiān
zhēn
yuē
xián
yú
wèi
○九三,良馬逐■逐,利艱貞■吉。曰■日閑輿衛,
lì
yǒu
yōu
wǎng
利有攸往。
xiàng
yuē
lì
yǒu
yōu
wǎng
shàng
hé
zhì
yě
◎《象》曰:“利有攸往”,上合志也。
liù
sì
tóng
niú
zhī
gù
yuán
jí
○,童牛之牿■告,元吉。
xiàng
yuē
liù
sì
yuán
jí
yǒu
xǐ
yě
◎《象》曰:“元吉”,有喜也。
liù
wǔ
fén
shǐ
zhī
yá
jí
○六五,豶豕之牙,吉。
xiàng
yuē
liù
wǔ
zhī
jí
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:六五之“吉”,有慶也。
shàng
jiǔ
hè
tiān
zhī
qú
hēng
○上九,何■荷天之衢■庥,亨。
58 周易·上經·頤卦第二十七
xiàngyuēhètiānzhīqúdàodàxíngyě
◎《象》曰:“何■,道大行也。 荷天之衢■庥”
yí
guà
dì
èr
shí
qī
頤卦第二十七
䷚ 山雷頤 震下艮上
shān
léi
yí
zhèn
xià
gènshàng
yí
zhēn
jí
guān
yí
zì
qiú
kǒu
shí
○頤,貞吉。觀頤,自求口實■食。
tuàn
yuē
yí
zhēn
jí
yǎngzhèng
zé
jí
yě
◎《彖》曰:“頤,貞吉”,養正則吉也。
guān
yí
guān
qí
suǒ
yǎng
yě
zì
qiú
kǒu
shí
guān
qí
“觀頤”,觀其所養也。“自求口實■,觀其食”
zì
yǎng
yě
tiān
dì
yǎng
wàn
wù
shèngrén
yǎng
xián
yǐ
jí
wàn
mín
自養也。天地養萬物,聖人養賢以及萬民,
yí
zhī
shí
dà
yǐ
zāi
頤之時大矣哉!
xiàng
yuē
shān
xià
yǒu
léi
yí
jūn
zǐ
yǐ
shèn
yán
◎《象》曰:山下有雷,頤。君子以慎言
yǔ
jié
yǐn
shí
語,節飲食。
chū
jiǔ
shě
ěr
líng
guī
guān
wǒ
duǒ
yí
xiōng
○初九,舍爾靈龜,觀我朵■揣頤,凶。
xiàng
yuē
guān
wǒ
duǒ
yí
yì
bù
zú
guì
yě
◎《象》曰:“觀我朵■,亦不足貴也。 揣頤”
周易·上經·大過卦第二十八 59
liùèrdiānyífújīngyúqiūyízhēngxiōng
○六二,顛頤,拂■弗經于丘頤。征凶。
xiàng
yuē
liù
èr
zhēngxiōng
xíng
shī
lèi
yě
◎《象》曰:六二“征凶”,行失類也。
liù
sān
fú
yí
zhēnxiōng
shí
nián
wù
yòng
wú
yōu
lì
○六三,拂頤,貞凶。十年勿用,无攸利。
xiàng
yuē
shí
nián
wù
yòng
dào
dà
bèi
yě
◎《象》曰:“十年勿用”,道大悖也。
liù
sì
diān
yí
jí
hǔ
shì
dān
dān
qí
yù
zhú
zhú
○,顛頤吉。虎視■眎眈眈,其欲逐逐■悠悠■攸■攸■跾■跾,无咎。 ■
xiàng
yuē
diān
yí
zhī
jí
shàng
shī
guāng
yě
①
②③
wújiù
◎《象》曰:“顛頤”之吉,上施光也。
liù
wǔ
fú
jīng
jū
zhēn
jí
bù
kě
shè
dà
chuān
○六五,拂經,居貞吉。不可涉大川。
xiàng
yuē
jū
zhēn
zhī
jí
shùn
yǐ
cóngshàng
yě
◎《象》曰:“居貞”之吉,順以從上也。
shàng
jiǔ
yóu
yí
lì
jí
lì
shè
dà
chuān
○上九,由頤,厲吉。利涉大川。
xiàng
yuē
yóu
yí
lì
jí
dà
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:“由頤,厲吉”,大有慶也。
dà
guò
guà
dì
èr
shí
bā
大過卦第二十八
60 周易·上經·大過卦第二十八
䷛ 澤风大過 巽下兑上
zé
fēng
dà
guò
xùn
xià
duìshàng
dà
guò
dòng
náo
lì
yǒu
yōu
wǎng
hēng
○大過,棟橈■撓。利有攸往,亨。
tuàn
yuē
dà
guò
dà
zhě
guò
yě
dòng
náo
◎《彖》曰:大過,大者過也。“棟橈■,撓”
běn
mò
ruò
yě
gāng
guò
ér
zhōng
xùn
ér
yuè
xíng
lì
yǒu
yōu
本末弱也。剛過而中,巽而説■“利有攸悦行。
wǎng
nǎi
hēng
dà
guò
zhī
shí
dà
yǐ
zāi
往”,乃亨。大過之時大矣哉!
xiàng
yuē
zé
miè
mù
dà
guò
jūn
zǐ
yǐ
dú
lì
◎《象》曰:澤滅木,大過。君子以獨立
bú
jù
dùn
shì
wú
mèn
不懼,遯世无悶。
chū
liù
jiè
yòng
bái
máo
wú
jiù
○初六,藉用白茅,无咎。
xiàng
yuē
jiè
yòng
bái
máo
róu
zài
xià
yě
◎《象》曰:“藉用白茅”,柔在下也。
jiǔ
èr
kū
yángshēng
tí
lǎo
fū
dé
qí
nǚ
qī
wú
bú
lì
○九二,枯楊生稊■老夫得其女妻,无不利。 荑,
xiàng
yuē
lǎo
fū
nǚ
qī
guò
yǐ
xiāng
yǔ
yě
◎《象》曰:“老夫女妻”,過以相與也。
jiǔ
sān
dòng
náo
xiōng
○九三,棟橈■撓凶。
周易·上經·坎卦第二十九 61
xiàngyuēdòngnáozhīxiōngbùkěyǐyǒu
◎《象》曰:“棟橈■撓”之凶,不可以有
fǔ
yě
輔也。
jiǔ
sì
dònglóng
jí
yǒu
tā
lìn
○九四,棟隆吉,有它吝。
xiàng
yuē
dònglóng
zhī
jí
bù
náo
hū
◎《象》曰:“棟隆■橈”之吉,不橈■撓乎
xià
yě
下也。
jiǔ
wǔ
kū
yángshēnghuā
lǎo
fù
dé
qí
shì
fū
wú
jiù
wú
○九五,枯楊生華■老婦得其士夫,无咎无花,
yù
譽。
xiàng
yuē
kū
yángshēnghuā
hé
kě
jiǔ
yě
◎《象》曰:“枯楊生華■,何可久也?花”
lǎo
fù
shì
fū
yì
kě
chǒu
yě
老婦士夫,亦可醜也。
shàng
liù
guò
shè
miè
dǐngxiōng
wú
jiù
○上六,過涉滅頂凶,无咎。
xiàng
yuē
guò
shè
zhī
xiōng
bù
kě
jiù
yě
◎《象》曰:“過涉”之凶,不可咎也。
kǎn
guà
①
dì
èr
shí
jiǔ
坎
埳■欿■
②
卦第二十九
62 周易·上經·坎卦第二十九
䷜ 坎■■爲水 坎■■下坎■■上
kǎn
①②
wéishuǐkǎn
①②
xiàkǎn
①②
shàng
埳欿埳欿埳欿xíkǎn
○習坎■埳■欿,有孚,維心亨,行有尚。
tuàn
yuē
xí
kǎn
①②
yǒufúwéixīnhēngxíngyǒushàng
◎《彖》曰:習坎■埳■欿,重險也。水流
ér
bù
yíng
xíng
xiǎn
ér
bù
shī
qí
xìn
wéi
xīn
hēng
nǎi
yǐ
①②
chóngxiǎnyěshuǐliú
而不盈,行險而不失其信。“維心亨”,乃以
gāngzhōng
yě
xíng
yǒushàng
wǎng
yǒu
gōng
yě
tiān
xiǎn
bù
kě
shēng
剛中也。“行有尚”,往有功也。天險不可升
yě
dì
xiǎn
shānchuānqiū
líng
yě
wánggōng
shè
xiǎn
yǐ
shǒu
qí
guó
也,地險山川丘陵也。王公設險,以守其國
xiǎn
zhī
shí
yòng
dà
yǐ
zāi
邦。險之時用大矣哉! ■
xiàng
yuē
shuǐ
jiàn
◎《象》曰:水洊■習坎■臻■荐至,埳■欿。
jūn
zǐ
yǐ
cháng
dé
xíng
xí
jiào
shì
①②
zhìxíkǎn
①②
君子以常德行,習教事。
chū
liù
xí
kǎn
○初六,習坎■埳■欿,入于坎■埳■欿窞凶。
xiàng
yuē
xí
kǎn
①②
rùyúkǎn
①②
dànxiōng
◎《象》曰:“習坎■入坎■埳■欿”埳■欿,
shī
dào
xiōng
yě
①②
rùkǎn
①②
失道凶也。
周易·上經·坎卦第二十九 63
jiǔèrkǎn
○九二,坎■埳■欿有險,求小得。
xiàng
yuē
qiú
xiǎo
dé
wèi
chūzhōng
yě
①②
yǒuxiǎnqiúxiǎodé
◎《象》曰:“求小得”,未出中也。
liù
sān
lái
zhī
kǎn
○六三,來之坎■險■埳■欿坎■埳■欿,檢且枕■玷②
rù
yú
kǎn
①②
kǎn
①②
xiǎnqiězhěn
①
“入于坎■,勿用。 沈。埳■欿窞”■
xiàng
yuē
lái
zhī
kǎn
①②
dànwùyòng
◎《象》曰:“來之坎■,埳■欿坎■埳■欿”
zhōng
wú
gōng
yě
①②
kǎn
①②
終无功也。
liù
sì
zūn
jiǔ
guǐ
èr
yòng
fǒu
nà
yuē
zì
yǒu
zhōng
○,樽■納■終尊酒簋貳用缶,内約自牖■誘,
wú
jiù
无咎。
xiàng
yuē
zūn
jiǔ
guǐ
èrgāng
róu
jì
yě
◎《象》曰:“樽■,剛柔際也。 尊酒簋貳”jiǔ
wǔ
kǎn
○九五,坎■埳■欿不盈,祇■坻■祗■禔既平,无
jiù
①②
bùyíngchí
①②
jìpíngwú
咎。
xiàng
yuē
kǎn
◎《象》曰:“坎■,中未■埳■欿不盈”光大
①②
bùyíngzhōngwèidà
周易·上經·離卦第三十
yě
也。
shàng
liù
xì
yòng
huī
mò
zhì
○上六,係用徽纆,寘■示■是■寔■置于叢棘,
sān
suì
bù
dé
xiōng
①②③④
yúcóngjí
三歲不得凶。
xiàng
yuē
shàng
liù
shī
dào
xiōng
sān
suì
yě
◎《象》曰:上六失道,凶“三歲”也。
lí
guà
dì
sān
shí
離卦第三十
䷝ 離爲火 離下離上
lí
wéi
huǒ
lí
xià
lí
shàng
lí
lì
zhēnhēng
xù
pìn
niú
jí
○離,利貞亨。畜■蓄牝牛吉。
tuàn
yuē
lí
lì
yě
rì
yuè
lì
hū
tiān
bǎi
◎《彖》曰:離,麗也。日月麗乎天,百
gǔ
cǎo
mù
lì
hū
tǔ
chóngmíng
yǐ
lì
hū
zhèng
nǎi
huàchéngtiān
穀草木麗乎土■重明以麗乎正,乃化成天地,
xià
róu
lì
hū
zhōngzhèng
gù
hēng
shì
yǐ
xù
pìn
niú
jí
下。柔麗乎中正,故亨,是以“畜■蓄牝牛吉”
yě
也。
xiàng
yuē
míngliǎng
zuò
lí
dà
rén
yǐ
jì
míngzhào
◎《象》曰:明兩作,離。大人以繼明照
周易·上經·離卦第三十 65
yúsìfāng
于四方。
chū
jiǔ
lǚ
cuò
rán
jìng
zhī
wú
jiù
○初九,履錯然,敬之无咎。
xiàng
yuē
lǚ
cuò
zhī
jìng
yǐ
bì
jiù
yě
◎《象》曰:“履錯”之敬,以辟■避咎也。
liù
èr
huáng
lí
yuán
jí
○六二,黄離元吉。
xiàng
yuē
huáng
lí
yuán
jí
dé
zhōngdào
yě
◎《象》曰:“黄離元吉”,得中道也。
jiǔ
sān
rì
zè
zhī
lí
bù
gǔ
fǒu
ér
gē
zé
dà
dié
○九三,日昃■不鼓■則大耋仄之離,擊缶而歌,
①
耊■絰■咥之嗟■差凶。 ■
xiàng
yuē
rì
zè
zhī
lí
hé
kě
jiǔ
yě
②③
zhījiēxiōng◎《象》曰:“日昃■,何可久也? 仄之離”
jiǔ
sì
tū
rú
qí
lái
rú
fén
rú
sǐ
rú
qì
rú
○九四,突■其來如。焚如,死如,棄如。 𡿮如,
xiàng
yuē
tū
rú
qí
lái
rú
wú
suǒ
róng
◎《象》曰:“突■,无所容𡿮如,其來如”
yě
也。
liù
wǔ
chū
tì
tuó
○六五,出涕沱■ 池■沲若,戚■嘁嗟■差若,吉。
①②
ruòqījiēruòjí
66 周易·上經·離卦第三十
xiàngyuēliùwǔzhījílíwánggōngyě
◎《象》曰:六五之“吉”,離■麗王公也。
shàng
jiǔ
wángyòng
chūzhēng
yǒu
jiā
zhé
shǒu
huò
fěi
qí
chǒu
wú
○上九,王用出征,有嘉折首,獲匪其醜,无
jiù
咎。
◎《象
xiàng
》曰yuē
wángyòng
chūzhēng
:“王用出征”,以yǐ
zhèngbāng
yě
正邦也。 周易·下經·咸卦第三十一 67
zhōuyìxiàjīng
周易·下經
xián
guà
dì
sān
shí
yī
咸卦第三十一
䷞ 澤山咸 艮下兑上
zé
shān
xián
gèn
xià
duìshàng
xián
hēng
lì
zhēn
qǔ
nǚ
jí
○咸,亨利貞。取■娶女吉。
tuàn
yuē
xián
gǎn
yě
róushàng
ér
gāng
xià
èr
◎《彖》曰:咸,感也。柔上而剛下,二
qì
gǎn
yìng
yǐ
xiāng
yǔ
zhǐ
ér
yuè
nán
xià
nǚ
shì
yǐ
hēng
氣感應以相與。止而説■男下女,是以“亨悦,
lì
zhēn
qǔ
nǚ
jí
yě
tiān
dì
gǎn
ér
wàn
wù
huàshēng
利貞,取■娶女吉”也。天地感而萬物化生,
shèngrén
gǎn
rén
xīn
ér
tiān
xià
hé
píng
guān
qí
suǒ
gǎn
ér
tiān
dì
聖人感人心而天下和平。觀其所感,而天地
wàn
wù
zhī
qíng
kě
jiàn
yǐ
萬物之情可見矣。
xiàng
yuē
shānshàngyǒu
zé
xián
jūn
zǐ
yǐ
xū
shòu
◎《象》曰:山上有澤,咸。君子以虚受
rén
人。
68 周易·下經·咸卦第三十一
chūliùxiánqímǔ
○初六,咸其拇■𧿹■母。
xiàng
yuē
xián
qí
mǔ
①②
◎《象》曰:“咸其拇■,志在外也。 𧿹■母”
liù
èr
xián
qí
féi
xiōng
jū
jí
①②
zhìzàiwàiyě
○六二,咸其腓■肥,凶。居吉。
xiàng
yuē
suī
xiōng
jū
jí
shùn
bú
hài
yě
◎《象》曰:雖“凶居吉”,順不害也。
jiǔ
sān
xián
qí
gǔ
zhí
qí
suí
wǎng
lìn
○九三,咸其股,執其隨,往吝。
xiàng
yuē
xián
qí
gǔ
yì
bù
chǔ
yě
zhì
zài
◎《象》曰:“咸其股”,亦不處也。志在
suí
rén
suǒ
zhí
xià
yě
隨人,所執下也。
jiǔ
sì
zhēn
jí
huǐ
wáng
chōngchōng
wǎng
lái
péngcóng
ěr
sī
○九四,貞吉悔亡。憧憧■朋從爾思。 𢝆■𢝆往來,
xiàng
yuē
zhēn
jí
huǐ
wáng
wèi
gǎn
hài
yě
chōng
◎《象》曰:“貞吉悔亡”,未感害也。“憧
chōng
wǎng
lái
wèiguāng
dà
yě
憧■,未光大也。 𢝆■𢝆往來”
jiǔ
wǔ
xián
qí
méi
wú
huǐ
○九五,咸其脢,无悔。
xiàng
yuē
xián
qí
méi
zhì
mò
yě
◎《象》曰:“咸其脢”,志末也。
shàng
liù
xián
qí
fǔ
jiá
shé
○上六,咸其輔■䩉頰■俠舌。
周易·下經·恆卦第三十二 69
xiàngyuēxiánqífǔjiáshéténg
◎《象》曰:“咸其輔■,滕■䩉頰■俠舌”乘kǒu
shuō
yě
①②
媵口説也。 ■
héng
guà
dì
sān
shí
èr
恆卦第三十二
䷟ 雷風恆 巽下震上
léi
fēnghéng
xùn
xià
zhènshàng
héng
hēng
wú
jiù
lì
zhēn
lì
yǒu
yōu
wǎng
○恆,亨无咎利貞。利有攸往。
tuàn
yuē
héng
jiǔ
yě
gāngshàng
ér
róu
xià
léi
◎《彖》曰:恆,久也。剛上而柔下,雷
fēngxiāng
yǔ
xùn
ér
dòng
gāng
róu
jiē
yìng
héng
héng
hēng
wú
風相與,巽而動,剛柔皆應,恆。“恆,亨无
jiù
lì
zhēn
jiǔ
yú
qí
dào
yě
tiān
dì
zhī
dào
héng
jiǔ
ér
咎利貞”,久于■天地之道,恆久而於其道也。
bù
yǐ
yě
lì
yǒu
yōu
wǎng
zhōng
zé
yǒu
shǐ
yě
rì
yuè
dé
不已也。“利有攸往”,終則有始也。日月得
tiān
ér
néng
jiǔ
zhào
sì
shí
biàn
huà
ér
néng
jiǔ
chéng
shèngrén
jiǔ
yú
天而能久照。四時變化而能久成。聖人久于
qí
dào
ér
tiān
xià
huàchéng
guān
qí
suǒ
héng
ér
tiān
dì
wàn
而天下化成。觀其所恆,而天地萬於其道,■
wù
zhī
qíng
kě
jiàn
yǐ
物之情可見矣。
70 周易·下經·恆卦第三十二
xiàngyuēléifēnghéngjūnzǐyǐlìbúyìfāng
◎《象》曰:雷風,恆。君子以立不易方。
chū
liù
jùn
héngzhēnxiōng
wú
yōu
lì
○初六,浚恆貞凶,无攸利。
xiàng
yuē
jùn
héng
zhī
xiōng
shǐ
qiú
shēn
yě
◎《象》曰:“浚恆”之凶,始求深也。
jiǔ
èr
huǐ
wáng
○九二,悔亡。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
huǐ
wáng
néng
jiǔ
zhōng
yě
◎《象》曰:九二“悔亡”,能久中也。
jiǔ
sān
bù
héng
qí
dé
huò
chéng
zhī
xiū
zhēn
lìn
○九三,不恆其德,或■咸承之羞,貞吝。
xiàng
yuē
bù
héng
qí
dé
wú
suǒ
róng
yě
◎《象》曰:“不恆其德”,无所容也。
jiǔ
sì
tián
wú
qín
○九四,田无禽。
xiàng
yuē
jiǔ
fēi
qí
wèi
ān
dé
qín
yě
◎《象》曰:久非其位,安得禽也?
liù
wǔ
héng
qí
dé
zhēn
fù
rén
jí
fū
zǐ
xiōng
○六五,恆其德。貞,婦人吉,夫子凶。
xiàng
yuē
fù
rén
zhēn
jí
cóng
yī
ér
zhōng
yě
fū
◎《象》曰:婦人貞吉,從一而終也。夫
zǐ
zhì
yì
cóng
fù
xiōng
yě
子制義,從婦凶也。
shàng
liù
zhèn
héng
xiōng
○上六,振■震恆,凶。
xiàng
yuē
zhèn
héng
zài
shàng
dà
wú
gōng
yě
◎《象》曰:“振■在上,大无功也。 震恆”
周易·下經·遯卦第三十三 71
dùnguàdìsānshísān
遯卦第三十三
䷠ 天山遯 艮下乾上
tiān
shān
dùn
gèn
xià
qiánshàng
dùn
hēng
xiǎo
lì
zhēn
○遯,亨。小利貞。
tuàn
yuē
dùn
hēng
dùn
ér
hēng
yě
gāngdàng
◎《彖》曰:“遯,亨”,遯而亨也。剛當
wèi
ér
yìng
yǔ
shí
xíng
yě
xiǎo
lì
zhēn
jìn
ér
zhǎng
yě
位而應,與時行也。“小利貞”,浸而長也。
dùn
zhī
shí
yì
dà
yǐ
zāi
遯之時義大矣哉!
xiàng
yuē
tiān
xià
yǒu
shān
dùn
jūn
zǐ
yǐ
yuǎn
xiǎo
◎《象》曰:天下有山,遯。君子以遠小
rén
bú
è
ér
yán
人,不惡而嚴。
chū
liù
dùn
wěi
lì
wù
yòng
yǒu
yōu
wǎng
○初六,遯尾,厲,勿用有攸往。
xiàng
yuē
dùn
wěi
zhī
lì
bù
wǎng
hé
zāi
yě
◎《象》曰:“遯尾”之厲,不往何災也。
liù
èr
zhí
zhī
yònghuángniú
zhī
gé
mò
zhī
shēngtuō
○六二,執之用黄牛之革,莫之勝説■脱。
xiàng
yuē
zhí
yònghuángniú
gù
zhì
yě
◎《象》曰:執用黄牛,固志也。
jiǔ
sān
xì
dùn
yǒu
jí
lì
xù
chén
qiè
jí
○九三,係遯,有疾厲,畜臣妾吉。
72 周易·下經·大壯卦第三十四
xiàngyuēxìdùnzhīlìyǒujíbèi
◎《象》曰:“係遯”之厲,有疾憊■斃yě
xù
chén
qiè
jí
bù
kě
dà
shì
yě
①②
“畜臣妾吉”,不可大事也。 備也。■
jiǔ
sì
hào
dùn
jūn
zǐ
jí
xiǎo
rén
pǐ
○九四,好遯,君子吉,小人否。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
hào
dùn
xiǎo
rén
pǐ
yě
◎《象》曰:君子“好遯”,“小人否”也。
jiǔ
wǔ
jiā
dùn
zhēn
jí
○九五,嘉遯貞吉。
xiàng
yuē
jiā
dùn
zhēn
jí
yǐ
zhèngzhì
yě
◎《象》曰:“嘉遯貞吉”,以正志也。
shàng
jiǔ
fēi
dùn
wú
bú
lì
○上九,肥■飛遯无不利。
xiàng
yuē
fēi
dùn
wú
bú
lì
wú
suǒ
yí
yě
◎《象》曰:“肥■,无所疑也。 飛遯无不利”
dàzhuàngguà
dì
sān
shí
sì
大壯卦第三十四
䷡ 雷天大壯 乾下震上
léi
tiān
dàzhuàng
qián
xià
zhènshàng
dàzhuàng
lì
zhēn
○大壯,利貞。
tuàn
yuē
dàzhuàng
dà
zhězhuàng
yě
gāng
yǐ
dòng
◎《彖》曰:大壯,大者壯也。剛以動,
周易·下經·大壯卦第三十四 73
gùzhuàngdàzhuànglìzhēndàzhězhèngyězhèngdàértiān
故壯。“大壯,利貞”,大者正也。正大而天
dì
zhī
qíng
kě
jiàn
yǐ
地之情可見矣。
xiàng
yuē
léi
zài
tiānshàng
dàzhuàng
jūn
zǐ
yǐ
fēi
◎《象》曰:雷在天上,大壯。君子以非
lǐ
fú
lǚ
禮弗履。
chū
jiǔ
zhuàng
yú
zhǐ
zhēngxiōng
yǒu
fú
○初九,壯于趾。征凶,有孚。
xiàng
yuē
zhuàng
yú
zhǐ
qí
fú
qióng
yě
◎《象》曰:“壯于趾”,其孚窮也。
jiǔ
èr
zhēn
jí
○九二,貞吉。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
zhēn
jí
yǐ
zhōng
yě
◎《象》曰:九二“貞吉”,以中也。
jiǔ
sān
xiǎo
rén
yòngzhuàng
jūn
zǐ
yòngwǎng
zhēn
lì
dī
yáng
chù
○九三,小人用壯,君子用罔,貞厲。羝羊觸
fān
léi
藩,羸■縲■纍■累■虆其角。
xiàng
yuē
xiǎo
rén
yòngzhuàng
jūn
zǐ
wǎng
yě
①②③④
qíjiǎo
◎《象》曰:“小人用壯”,君子■用罔也。
jiǔ
sì
zhēn
jí
huǐ
wáng
fān
jué
bù
léi
○九四,貞吉悔亡。藩決不羸■縲■纍■累■虆,
zhuàng
yú
dà
yú
zhī
bù
①②③④
壯于大輿■轝之輹■輻■腹。
①②
74 周易·下經·晉卦第三十五
xiàngyuēfānjuébùléi
◎《象》曰:“藩決不羸■,縲■纍■累■虆”
shàngwǎng
yě
①②③④
尚往也。
liù
wǔ
sàngyáng
yú
yì
wú
huǐ
○六五,喪羊于易,无悔。
xiàng
yuē
sàngyáng
yú
yì
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“喪羊于易”,位不當也。
shàng
liù
dī
yáng
chù
fān
bù
néng
tuì
bù
néng
suì
wú
yōu
lì
○上六,羝羊觸藩。不能退,不能遂,无攸利。
jiān
zé
jí
艱則吉。
xiàng
yuē
bù
néng
tuì
bù
néng
suì
bù
xiáng
◎《象》曰:“不能退,不能遂”,不詳■祥yě
jiān
zé
jí
jiù
bù
cháng
yě
也。“艱則吉”,咎不長也。
jìn
guà
dì
sān
shí
wǔ
晉■齊卦第三十五
䷢ 火地晉■ 坤下離上
huǒ
dì
jìn
kūn
xià
lí
shàng
齊jìnkānghóuyòngxīmǎfánshùzhòurìsānjiē
○晉■齊,康侯用錫馬蕃庶,晝日三接。
周易·下經·晉卦第三十五 75
tuànyuējìnjìnyěmíngchūdìshàngshùn
◎《彖》曰:晉■齊,進也。明出地上,順
ér
lì
hū
dà
míng
róu
jìn
ér
shàngxíng
shì
yǐ
kāng
hóu
yòng
xī
而麗乎大明。柔進而上行,是以“康侯用錫
mǎ
fán
shù
zhòu
rì
sān
jiē
yě
馬蕃庶,晝日三接”也。
xiàng
yuē
míng
chū
dì
shàng
jìn
jūn
zǐ
yǐ
zì
◎《象》曰:明出地上,晉■齊。君子以自
zhào
míng
dé
昭■照明德。
chū
liù
jìn
rú
cuī
rú
zhēn
jí
wǎng
fú
yù
wú
jiù
○初六,晉■貞吉。罔孚,裕无咎。 齊如摧如,
xiàng
yuē
jìn
rú
cuī
rú
dú
xíngzhèng
yě
◎《象》曰:“晉■,獨行正也。齊如摧如”
yù
wú
jiù
wèi
shòumìng
yě
“裕无咎”,未受命也。
liù
èr
jìn
rú
chóu
rú
zhēn
jí
shòu
zī
jiè
fú
yú
○六二,晉■貞吉。受兹■于齊如愁如,茲介福,
qí
wáng
mǔ
其王母。
xiàng
yuē
shòu
zī
jiè
fú
yǐ
zhōngzhèng
yě
◎《象》曰:“受兹■,以中正也。 茲介福”
liù
sān
zhòngyǔn
huǐ
wáng
○六三,衆允悔亡。
76 周易·下經·明夷卦第三十六
xiàngyuēzhòngyǔnzhīzhìshàngxíngyě
◎《象》曰:“衆允”之志,上■ 尚行也。
jiǔ
sì
jìn
rú
shí
shǔ
zhēn
lì
○九四,晉■齊如鼫■碩鼠,貞厲。
xiàng
yuē
shí
shǔ
zhēn
lì
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“鼫■,位不當也。 碩鼠貞厲”
liù
wǔ
huǐ
wáng
shī
dé
wù
xù
wǎng
jí
wú
bú
lì
○六五,悔亡,失■勿恤。往吉无不利。 矢得,
xiàng
yuē
shī
dé
wù
xù
wǎng
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:“失■勿恤”,往有慶也。 矢得,
shàng
jiǔ
jìn
qí
jiǎo
wéi
yòng
fá
yì
lì
jí
wú
jiù
○上九,晉■維■厲吉无咎,齊其角,惟用伐邑。
zhēn
lìn
貞吝。
xiàng
yuē
wéi
yòng
fá
yì
dào
wèiguāng
yě
◎《象》曰:“維■,道未光也。 惟用伐邑”
míng
yí
guà
dì
sān
shí
liù
明夷卦第三十六
䷣ 地火明夷 離下坤上
dì
huǒ
míng
yí
lí
xià
kūnshàng
míng
yí
lì
jiān
zhēn
○明夷,利艱貞。
周易·下經·明夷卦第三十六 77
tuànyuēmíngrùdìzhōngmíngyínèiwénmíngér
◎《彖》曰:明入地中,明夷。内文明而
wài
róu
shùn
yǐ
méng
dà
nàn
wénwáng
yǐ
zhī
lì
jiān
zhēn
外柔順,以蒙大難,文王以■“利艱貞”,似之。
huì
qí
míng
yě
nèi
nàn
ér
néngzhèng
qí
zhì
jī
zǐ
yǐ
zhī
晦其明也。内難而能正其志,箕子以■ 似之。
xiàng
yuē
míng
rù
dì
zhōng
míng
yí
jūn
zǐ
yǐ
lì
◎《象》曰:明入地中,明夷。君子以莅
zhòng
yòng
huì
ér
míng
衆,用晦而明。
chū
jiǔ
míng
yí
yú
fēi
chuí
qí
yì
jūn
zǐ
yú
xíng
sān
rì
○初九,明夷于飛,垂其翼。君子于行,三日
bù
shí
yǒu
yōu
wǎng
zhǔ
rén
yǒu
yán
不食。有攸往,主人有言。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
yú
xíng
yì
bù
shí
yě
◎《象》曰:“君子于行”,義不食也。
liù
èr
míng
yí
yí
○六二,明夷夷■用拯■睇■眱于左股■右■槃,抍馬
zhuàng
jí
①②
yúzuǒgǔyòngzhěngmǎ
壯,吉。
xiàng
yuē
liù
èr
zhī
jí
shùn
yǐ
zé
yě
◎《象》曰:六二之“吉”,順以則也。
jiǔ
sān
míng
yí
yú
nán
shòu
dé
qí
dà
shǒu
bù
kě
jí
zhēn
○九三,明夷于南狩■得其大首,不可疾貞。 守,
xiàng
yuē
nán
shòu
zhī
zhì
nǎi
dà
dé
◎《象》曰:“南狩■守”之志,乃大得■得
78 周易·下經·家人卦第三十七
yě
大也。 ■
liù
sì
rù
yú
zuǒ
fù
huò
míng
yí
zhī
xīn
yú
chū
mén
tíng
○,入于左腹,獲明夷之心,于出門庭。
xiàng
yuē
rù
yú
zuǒ
fù
huò
xīn
yì
yě
◎《象》曰:“入于左腹”,獲心意也■ 者。
liù
wǔ
jī
zǐ
○六五,箕子■其■子■荄■滋之明夷,利貞。
xiàng
yuē
jī
zǐ
①②
zhīmíngyílìzhēn
◎《象》曰:“箕子■明其■子■荄■滋”之貞,
bù
kě
xī
yě
①②
zhīzhēnmíng
不可息也。
shàng
liù
bù
míng
huì
chū
dēng
yú
tiān
hòu
rù
yú
dì
○上六,不明晦。初登于天,後入于地。
xiàng
yuē
chū
dēng
yú
tiān
zhào
sì
guó
yě
hòu
◎《象》曰:“初登于天”,照四國也。“後
rù
yú
dì
shī
zé
yě
入于地”,失則也。
jiā
rén
guà
dì
sān
shí
qī
家人卦第三十七
䷤ 風火家人 離下巽上
fēng
huǒ
jiā
rén
lí
xià
xùnshàng
jiā
rén
lì
nǚ
zhēn
○家人,利女貞。
周易·下經·家人卦第三十七 79
tuànyuējiārénnǚzhèngwèihūnèinánzhèngwèi
◎《彖》曰:家人,女正位乎内,男正位
hū
wài
nán
nǚ
zhèng
tiān
dì
zhī
dà
yì
yě
jiā
rén
yǒu
yán
jūn
乎外。男女正,天地之大義也。家人有嚴君
yān
fù
mǔ
zhī
wèi
yě
fù
fù
zǐ
zǐ
xiōngxiōng
dì
dì
fū
焉,父母之謂也。父父子子,兄兄弟弟,夫
fū
fù
fù
ér
jiā
dàozhèng
zhèng
jiā
ér
tiān
xià
dìng
yǐ
夫婦婦,而家道正,正家而天下定矣。
xiàng
yuē
fēng
zì
huǒ
chū
jiā
rén
jūn
zǐ
yǐ
yán
◎《象》曰:風自火出,家人。君子以言
yǒu
wù
ér
xíng
yǒu
héng
有物而行有恆。
chū
jiǔ
xián
yǒu
jiā
huǐ
wáng
○初九,閑有家,悔亡。
xiàng
yuē
xián
yǒu
jiā
zhì
wèi
biàn
yě
◎《象》曰:“閑有家”,志未變■之也。
liù
èr
wú
yōu
suì
zài
zhōngkuì
zhēn
jí
○六二,无■勿攸遂,在中饋,貞吉。
xiàng
yuē
liù
èr
zhī
jí
shùn
yǐ
xùn
yě
◎《象》曰:六二之“吉”,順以巽也。
jiǔ
sān
jiā
rén
hè
hè
○九三,家人嗃嗃■悔厲吉。婦子確■確■熇■熇,
xī
xī
①②
huǐlìjífùzǐ
嘻嘻■嬉■嬉■喜■喜,終■之吝。
xiàng
yuē
jiā
rén
hè
hè
①②
zhōnglìn
◎《象》曰:“家人嗃嗃■,未 確■確■熇■熇”
①②
wèi
80 周易·下經·睽卦第三十八
shīyěfùzǐxīxī
失也。“婦子嘻嘻■,失家節也。 嬉■嬉■喜■喜”
liù
sì
fù
jiā
dà
jí
①②
shījiājiéyě
○,富家大吉。
xiàng
yuē
fù
jiā
dà
jí
shùn
zài
wèi
yě
◎《象》曰:“富家大吉”,順在位也。
jiǔ
wǔ
wáng
gé
yǒu
jiā
wù
xù
jí
○九五,王假■格有家,勿恤吉。
xiàng
yuē
wáng
gé
yǒu
jiā
jiāo
xiāng
ài
yě
◎《象》曰:“王假■,交相愛也。 格有家”
shàng
jiǔ
yǒu
fú
wēi
rú
zhōng
jí
○上九,有孚威如,終吉。
xiàng
yuē
wēi
rú
zhī
jí
fǎn
shēn
zhī
wèi
yě
◎《象》曰:“威如”之吉,反身之謂也。
kuí
guà
dì
sān
shí
bā
睽卦第三十八
䷥ 火澤睽 兑下離上
huǒ
zé
kuí
duì
xià
lí
shàng
kuí
xiǎo
shì
jí
○睽,小事吉。
tuàn
yuē
kuí
huǒ
dòng
ér
shàng
zé
dòng
ér
xià
◎《彖》曰:睽,火動而上,澤動而下。
èr
nǚ
tóng
jū
qí
zhì
bù
tóng
xíng
yuè
ér
lì
hū
míng
róu
二女同居,其志不同行。説■柔 悦而麗乎明,
周易·下經·睽卦第三十八 81
jìnérshàngxíngdézhōngéryìnghūgāngshìyǐxiǎoshìjí
進而上行,得中而應乎剛,是以“小事吉”。
tiān
dì
kuí
ér
qí
shì
tóng
yě
nán
nǚ
kuí
ér
qí
zhì
tōng
yě
wàn
天地睽而其事同也,男女睽而其志通也,萬
wù
kuí
ér
qí
shì
lèi
yě
kuí
zhī
shí
yòng
dà
yǐ
zāi
物睽而其事類也,睽之時用大矣哉!
xiàng
yuē
shànghuǒ
xià
zé
kuí
jūn
zǐ
yǐ
tóng
ér
◎《象》曰:上火下澤,睽。君子以同而
yì
異。
chū
jiǔ
huǐ
wáng
sàng
mǎ
wù
zhú
zì
fù
jiàn
è
rén
wú
jiù
○初九,悔亡。喪馬,勿逐自復,見惡人无咎。
xiàng
yuē
jiàn
è
rén
yǐ
bì
jiù
yě
◎《象》曰:“見惡人”,以辟■避咎也。
jiǔ
èr
yù
zhǔ
yú
xiàng
wú
jiù
○九二,遇主于巷,无咎。
xiàng
yuē
yù
zhǔ
yú
xiàng
wèi
shī
dào
yě
◎《象》曰:“遇主于巷”,未失道也。
liù
sān
jiàn
yú
yè
qí
niú
chè
○六三,見輿曳,其牛掣■其人㸷■𢍆■觭■觢,
tiān
qiě
yì
wú
chū
yǒuzhōng
①②③④
qírén
天且劓■臲,无初有終。
xiàng
yuē
jiàn
yú
yè
wèi
bú
dàng
yě
wú
◎《象》曰:“見輿曳”,位不當也。“无
chū
yǒuzhōng
yù
gāng
yě
初有終”,遇剛也。
82 周易·下經·蹇卦第三十九
jiǔsìkuígūyùyuánfūjiāofúlìwújiù
○九四,睽孤。遇元夫。交孚,厲无咎。
xiàng
yuē
jiāo
fú
wú
jiù
zhì
xíng
yě
◎《象》曰:“交孚无咎”,志行也。
liù
wǔ
huǐ
wáng
jué
zōng
shì
fū
wǎng
hé
jiù
○六五,悔亡。厥宗噬膚,往何咎?
xiàng
yuē
jué
zōng
shì
fū
wǎng
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:“厥宗噬膚”,往有慶也。
shàng
jiǔ
kuí
gū
jiàn
shǐ
fù
tú
zài
guǐ
yì
chē
xiānzhāng
zhī
○上九,睽孤。見豕負塗,載鬼一車。先張之
hú
hòu
tuō
zhī
hú
fēi
kòu
hūn
gòu
wǎng
yù
yǔ
zé
jí
弧,後説■ 脱之弧■壺。匪■非寇婚媾,往遇雨則吉。
xiàng
yuē
yù
yǔ
zhī
jí
qún
yí
wáng
yě
◎《象》曰:“遇雨”之吉,羣疑亡也。
jiǎn
guà
dì
sān
shí
jiǔ
蹇卦第三十九
䷦ 水山蹇 艮下坎上
shuǐshān
jiǎn
gèn
xià
kǎnshàng
jiǎn
lì
xī
nán
bú
lì
dōng
běi
lì
jiàn
dà
rén
zhēn
jí
○蹇,利■不利東北。利見大人,貞吉。 也西南,
tuàn
yuē
jiǎn
nàn
yě
xiǎn
zài
qián
yě
jiàn
xiǎn
◎《彖》曰:蹇,難也,險在前也。見險
ér
néng
zhǐ
zhì
yǐ
zāi
jiǎn
lì
xī
nán
wǎng
dé
zhōng
而能止,知■“蹇,利西南”,往得中 智矣哉!
周易·下經·蹇卦第三十九 83
yěbúlìdōngběiqídàoqióngyělìjiàndàrén
也。“不利東北”,其道窮也。“利見大人”,
wǎng
yǒu
gōng
yě
dàng
wèi
zhēn
jí
yǐ
zhèngbāng
yě
jiǎn
zhī
往有功也。當位“貞吉”,以正邦■蹇之國也。
shí
yòng
dà
yǐ
zāi
時用大矣哉!
xiàng
yuē
shānshàngyǒu
shuǐ
jiǎn
jūn
zǐ
yǐ
fǎn
shēn
◎《象》曰:山上有水,蹇。君子以反身
xiū
dé
修德。
chū
liù
wǎng
jiǎn
lái
yù
○初六,往蹇,來譽。
xiàng
yuē
wǎng
jiǎn
lái
yù
yí
dài
◎《象》曰:“往蹇,來譽”,宜待■時■待yě
①②
時也。 ■
liù
èr
wángchén
jiǎn
jiǎn
fěi
gōng
zhī
gù
○六二,王臣蹇蹇,匪躬之故。
xiàng
yuē
wángchén
jiǎn
jiǎn
zhōng
wú
yóu
yě
◎《象》曰:“王臣蹇蹇”,終无尤也。
jiǔ
sān
wǎng
jiǎn
lái
fǎn
○九三,往蹇,來反■返。
xiàng
yuē
wǎng
jiǎn
lái
fǎn
nèi
xǐ
zhī
yě
◎《象》曰:“往蹇,來反■,内喜之也。 返”
liù
sì
wǎng
jiǎn
lái
lián
○,往蹇,來連。
84 周易·下經·解卦第四十
xiàngyuēwǎngjiǎnláiliándàngwèishíyě
◎《象》曰:“往蹇,來連”,當位實也。
jiǔ
wǔ
dà
jiǎn
péng
lái
○九五,大蹇,朋來。
xiàng
yuē
dà
jiǎn
péng
lái
yǐ
zhōng
jié
yě
◎《象》曰:“大蹇,朋來”,以中節也。
shàng
liù
wǎng
jiǎn
lái
shuò
jí
lì
jiàn
dà
rén
○上六,往蹇,來碩。吉,利見大人。
xiàng
yuē
wǎng
jiǎn
lái
shuò
zhì
zài
nèi
yě
◎《象》曰:“往蹇,來碩”,志在内也。
lì
jiàn
dà
rén
yǐ
cóng
guì
yě
“利見大人”,以從貴也。
xiè
guà
dì
sì
shí
解卦第四十
䷧ 雷水解 坎下震上
léi
shuǐ
xiè
kǎn
xià
zhènshàng
xiè
lì
xī
nán
wú
suǒ
wǎng
qí
lái
fù
jí
yǒu
yōu
wǎng
○解,利西南。无所往,其來復吉。有攸往,
sù
jí
夙吉。
tuàn
yuē
xiè
xiǎn
yǐ
dòng
dòng
ér
miǎn
hū
xiǎn
◎《彖》曰:解,險以動,動而免乎險,
xiè
xiè
lì
xī
nán
wǎng
dé
zhòng
yě
qí
lái
解。“解,利西南”,往得衆也。“■无■所■往其來
fù
jí
nǎi
dé
zhōng
yě
yǒu
yōu
wǎng
sù
jí
wǎng
yǒu
gōng
復吉”,乃得中也。“有攸往,夙吉”,往有功
周易·下經·解卦第四十 85
yětiāndìxièérléiyǔzuòléiyǔzuòérbǎiguǒcǎomùjiē
也。天地解而雷雨作,雷雨作而百果草木皆
jiǎ
chè
甲坼■圻■宅。解之時大矣哉!
xiàng
yuē
léi
yǔ
zuò
xiè
jūn
zǐ
yǐ
shè
guò
yòu
①②
xièzhīshídàyǐzāi
◎《象》曰:雷雨作,解。君子以赦過宥
zuì
尤罪。 ■
chū
liù
wú
jiù
○初六,无咎。
xiàng
yuē
gāng
róu
zhī
jì
yì
wú
jiù
yě
◎《象》曰:剛柔之際,義“无咎”也。
jiǔ
èr
tián
huò
sān
hú
dé
huángshǐ
zhēn
jí
○九二,田獲三狐,得黄矢,貞吉。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
zhēn
jí
dé
zhōngdào
yě
◎《象》曰:九二“貞吉”,得中道也。
liù
sān
fù
qiě
chéng
zhì
kòu
zhì
zhēn
lìn
○六三,負且乘,致寇至,貞吝。
xiàng
yuē
fù
qiě
chéng
yì
kě
chǒu
yě
zì
wǒ
◎《象》曰:“負且乘”,亦可醜也。自我
zhì
róng
yòu
shuí
jiù
yě
致戎■寇,又誰咎也?
jiǔ
sì
xiè
ér
mǔ
péng
zhì
sī
fú
○九四,解而拇■母,朋至斯孚。
xiàng
yuē
xiè
ér
mǔ
wèi
dàng
wèi
yě
◎《象》曰:“解而拇■,未當位也。 母”
86 周易·下經·損卦第四十一
liùwǔjūnzǐwéiyǒuxièjíyǒufúyúxiǎorén
○六五,君子維■惟有解吉,有孚于小人。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
yǒu
xiè
xiǎo
rén
tuì
yě
◎《象》曰:君子“有解”,小人退也。
shàng
liù
gōngyòng
shè
sǔn
yú
gāo
yōng
zhī
shàng
huò
zhī
wú
bú
lì
○上六,公用射隼于高墉■獲之无不利。 庸之上,
xiàng
yuē
gōngyòng
shè
sǔn
yǐ
xiè
bèi
yě
◎《象》曰:“公用射隼”,以解悖也。
sǔn
guà
dì
sì
shí
yī
損卦第四十一
䷨ 山澤損 兑下艮上
shān
zé
sǔn
duì
xià
gènshàng
sǔn
yǒu
fú
yuán
jí
wú
jiù
kě
zhēn
lì
yǒu
yōu
wǎng
hé
○損,有孚,元吉无咎,可貞,利有攸往。曷
zhī
yòng
èr
guǐ
kě
yòngxiǎng
之用?二簋■軌可用享。
tuàn
yuē
sǔn
sǔn
xià
yì
shàng
qí
dàoshàngxíng
◎《彖》曰:損,損下益上,其道上行。
sǔn
ér
yǒu
fú
yuán
jí
wú
jiù
kě
zhēn
lì
yǒu
yōu
wǎng
損而“有孚,元吉无咎,可貞,利有攸往。
hé
zhī
yòng
èr
guǐ
kě
yòngxiǎng
èr
guǐ
yìng
yǒu
shí
sǔn
曷之用?二簋■。二簋■損軌可用享”軌應有時,
gāng
yì
róu
yǒu
shí
sǔn
yì
yíng
xū
yǔ
shí
xié
xíng
剛益柔有時,損益盈虚,與時偕行。
周易·下經·損卦第四十一 87
xiàngyuēshānxiàyǒuzésǔnjūnzǐyǐchéng
◎《象》曰:山下有澤,損。君子以懲■徵②
fèn
zhì
①
澄忿窒■懫■恎■𡴜■昚欲■浴。 ■
jiǔ
yǐ
①②③④
yù
chū
○初九,已■无咎,酌損之。 祀■以■巳事遄往,
xiàng
yuē
yǐ
①②③
shìchuánwǎngwújiùzhuósǔnzhī
◎《象》曰:“已■,尚合祀■以■巳事遄往”
zhì
yě
①②③
shìchuánwǎngshànghé
志也。
jiǔ
èr
lì
zhēn
zhēng
xiōng
fú
sǔn
yì
zhī
○九二,利貞,征■往凶,弗損益之。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
lì
zhēn
zhōng
yǐ
wéi
zhì
yě
◎《象》曰:九二“利貞”,中以爲志也。
liù
sān
sān
rén
xíng
zé
sǔn
yì
rén
yì
rén
xíng
zé
dé
qí
○六三,三人行,則損一人。一人行,則得其
yǒu
友。
xiàng
yuē
yì
rén
xíng
sān
zé
yí
yě
◎《象》曰:“一人行”,三則疑也。
liù
sì
sǔn
qí
jí
shǐchuányǒu
xǐ
wú
jiù
○,損其疾,使遄有喜。无咎。
xiàng
yuē
sǔn
qí
jí
yì
kě
xǐ
yě
◎《象》曰:“損其疾”,亦可喜也。
liù
wǔ
huò
yì
zhī
shí
péng
zhī
guī
fú
kè
wéi
yuán
jí
○六五,或益之,十朋之龜。弗克違,元吉。
88 周易·下經·益卦第四十二
xiàngyuēliùwǔyuánjízìshàngyòu
◎《象》曰:六五“元吉”,自上祐■佑■右yě
①②
也。
shàng
jiǔ
fú
sǔn
yì
zhī
wú
jiù
zhēn
jí
lì
yǒu
yōu
wǎng
dé
○上九,弗損益之,无咎貞吉。利有攸往,得
chén
wú
jiā
臣无家。
xiàng
yuē
fú
sǔn
yì
zhī
dà
dé
zhì
yě
◎《象》曰:“弗損益之”,大得志也。
yì
guà
dì
sì
shí
èr
益卦第四十二
䷩ 風雷益 震下巽上
fēng
léi
yì
zhèn
xià
xùnshàng
yì
lì
yǒu
yōu
wǎng
lì
shè
dà
chuān
○益,利有攸往,利涉大川。
tuàn
yuē
yì
sǔnshàng
yì
xià
mín
yuè
wú
jiāng
◎《彖》曰:益,損上益下,民説■悦无疆。
zì
shàng
xià
xià
qí
dào
dà
guāng
lì
yǒu
yōu
wǎng
zhōngzhèngyǒu
自上下下,其道大光。“利有攸往”,中正有
qìng
lì
shè
dà
chuān
mù
dào
nǎi
xíng
yì
dòng
ér
xùn
rì
慶。“利涉大川”,木道乃行。益動而巽,日
jìn
wú
jiāng
tiān
shī
dì
shēng
qí
yì
wú
fāng
fán
yì
zhī
dào
進无疆。天施地生,其益无方。凡益之道,
周易·下經·益卦第四十二
yǔshíxiéxíng
與時偕行。
xiàng
yuē
fēng
léi
yì
jūn
zǐ
yǐ
jiàn
shàn
zé
qiān
◎《象》曰:風雷,益。君子以見善則遷,
yǒu
guò
zé
gǎi
有過則改。
chū
jiǔ
lì
yòng
wéi
dà
zuò
yuán
jí
wú
jiù
○初九,利用爲大作,元吉无咎。
xiàng
yuē
yuán
jí
wú
jiù
xià
bú
hòu
shì
yě
◎《象》曰:“元吉无咎”,下不厚事也。
liù
èr
huò
yì
zhī
shí
péng
zhī
guī
fú
kè
wéi
yǒngzhēn
jí
○六二,或益之,十朋之龜,弗克違,永貞吉。
wángyòngxiǎng
yú
dì
jí
王用享■亨于帝,吉。
xiàng
yuē
huò
yì
zhī
zì
wài
lái
yě
◎《象》曰:“或益之”,自外來也。
liù
sān
yì
zhī
yòngxiōng
shì
wú
jiù
yǒu
fú
zhōngxíng
gào
gōng
○六三,益之用凶事,无咎。有孚中行,告公
yòng
guī
用■桓圭。
xiàng
yuē
yì
yòngxiōng
shì
gù
yǒu
zhī
yě
◎《象》曰:益“用凶事”,固有之也■矣。
liù
sì
zhōngxíng
gào
gōngcóng
lì
yòng
wéi
yī
qiān
guó
○,中行,告公從。利用爲依遷國■邦。
xiàng
yuē
gào
gōngcóng
yǐ
yì
zhì
yě
◎《象》曰:“告公從”,以益志也。
90 周易·下經·夬卦第四十三
jiǔwǔyǒufúhuìxīnwùwènyuánjíyǒufúhuìwǒdé
○九五,有孚惠心,勿問元吉。有孚惠我德。
xiàng
yuē
yǒu
fú
huì
xīn
wù
wèn
zhī
yǐ
◎《象》曰:“有孚惠心”,“勿問”之矣。
huì
wǒ
dé
dà
dé
zhì
yě
“惠我德”,大得志也。
shàng
jiǔ
mò
yì
zhī
huò
jī
zhī
lì
xīn
wù
héng
xiōng
○上九,莫益之,或擊之。立心勿恆,凶。
xiàng
yuē
mò
yì
zhī
piān
cí
yě
huò
◎《象》曰:“莫益之”,偏■“或徧辭也。
jī
zhī
zì
wài
lái
yě
擊之”,自外來也。
guài
guà
dì
sì
shí
sān
夬卦第四十三
䷪ 澤天夬 乾下兑上
zé
tiān
guài
qián
xià
duìshàng
guài
yáng
yú
wáng
tíng
fú
hào
yǒu
lì
gào
zì
yì
bú
lì
jí
○夬,揚于王庭。孚號有厲。告自邑,不利卽
róng
lì
yǒu
yōu
wǎng
戎。利有攸往。
tuàn
yuē
guài
jué
yě
gāng
jué
róu
yě
jiàn
ér
◎《彖》曰:夬,決也,剛決柔也。健而
yuè
jué
ér
hé
yáng
yú
wáng
tíng
róuchéng
wǔ
gāng
yě
説■“揚于王庭”,柔乘五剛也。 悦,決而和。
周易·下經·夬卦第四十三 91
fúhàoyǒulìqíwēinǎiguāngyěgàozìyìbúlì
“孚號有厲”,其危乃光也。“告自邑,不利
jí
róng
suǒshàngnǎi
qióng
yě
lì
yǒu
yōu
wǎng
gāngzhǎngnǎi
zhōng
卽戎”,所尚乃窮也。“利有攸往”,剛長乃終
yě
也。
xiàng
yuē
zé
shàng
yú
tiān
guài
jūn
zǐ
yǐ
shī
◎《象》曰:澤上于■於天,夬。君子以施
lù
jí
xià
jū
dé
zé
jì
禄及下,居德則忌。
chū
jiǔ
zhuàng
yú
qián
zhǐ
wǎng
bú
shèngwéi
jiù
○初九,壯于前趾■止,往不勝爲咎。
xiàng
yuē
bú
shèng
ér
wǎng
jiù
yě
◎《象》曰:“不勝”而往,咎也。
jiǔ
èr
tì
háo
mù
yè
yǒu
róng
wù
xù
○九二,惕■錫號,莫■暮夜有戎,勿恤。
xiàng
yuē
yǒu
róng
wù
xù
dé
zhōngdào
yě
◎《象》曰:“有戎勿恤”,得中道也。
jiǔ
sān
zhuàng
yú
kuí
○九三,壯于頄■有凶。君子夬夬,獨頯■仇,
xíng
yù
yǔ
ruò
rú
yǒu
yùn
wú
jiù
①②
yǒuxiōngjūnzǐguàiguàidú
行遇雨。若濡有愠,无咎。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
guài
guài
zhōng
wú
jiù
yě
◎《象》曰:“君子夬夬”,終无咎也。
jiǔ
sì
tún
wú
fū
qí
xíng
zī
○九四,臀无膚,其行次■赼■趑■𧿞■趀且■趄
①②③④
jū
①②
92 周易·下經·姤卦第四十四
qiānyánghuǐwángwényánbúxìn
跙。牽羊悔亡,聞言不信。 ■
xiàng
yuē
qí
xíng
zī
◎《象》曰:“其行次■赼■趑■𧿞■趀且■趄②
wèi
bú
dàng
yě
wén
yán
bú
xìn
cōng
bù
míng
yě
①②③④
jū
①
,位不當也。“聞言不信”,聦■跙”聰不明也。 ■
jiǔ
wǔ
xiàn
lù
guài
guài
zhōngxíng
wú
jiù
○九五,莧■莞陸■睦夬夬,中行无咎。
xiàng
yuē
zhōngxíng
wú
jiù
zhōngwèiguāng
yě
◎《象》曰:“中行无咎”,中未光也。
shàng
liù
wú
háo
zhōngyǒu
xiōng
○上六,无號,終有凶。
xiàng
yuē
wú
háo
zhī
xiōng
zhōng
bù
kě
cháng
yě
◎《象》曰:“无號”之凶,終不可長也。
gòu
guà
dì
sì
shí
sì
姤■遘卦第四十四
䷫ 天風姤■ 巽下乾上
tiān
fēng
gòu
xùn
xià
qiánshàng
遘gòunǚzhuàngwùyòngqǔnǚ
○姤■遘,女壯,勿用取■娶女。
tuàn
yuē
gòu
yù
yě
róu
yù
gāng
yě
◎《彖■ 象》曰:姤■遘,遇也,柔遇剛也。
周易·下經·姤卦第四十四 93
wùyòngqǔnǚbùkěyǔchángyětiāndìxiāngyùpǐn
“勿用取■,不可與長也。天地相遇,品娶女”
wù
xiánzhāng
yě
gāng
yù
zhōngzhèng
tiān
xià
dà
xíng
yě
gòu
zhī
物咸章也。剛遇中正,天下大行也。姤■遘之
shí
yì
dà
yǐ
zāi
時義大矣哉!
xiàng
yuē
tiān
xià
yǒu
fēng
gòu
hòu
yǐ
shī
mìng
◎《象》曰:天下有風,姤■遘。后以施命
gào
sì
fāng
誥■詰四方。
chū
liù
xì
yú
jīn
nǐ
○初六,繫于金柅■貞吉。有攸往,抳■鑈■尼,
jiàn
xiōng
léi
shǐ
fú
zhí
①②③
zhēnjíyǒuyōuwǎng
見凶。羸豕孚■浮蹢■擲■𨅙躅■䠱■𨄃。
xiàng
yuē
xì
yú
jīn
nǐ
①②
zhú
①②
◎《象》曰:“繫于金柅■,柔道抳■鑈■尼”
qiān
yě
①②③
róudào
牽也。
jiǔ
èr
páo
○九二,包■庖■胞有魚,无咎,不利賓。
xiàng
yuē
páo
①②
yǒuyúwújiùbúlìbīn
◎《象》曰:“包■,義不及賓 庖■胞有魚”
①②
yǒuyúyìbùjíbīn
94 周易·下經·姤卦第四十四
yě
也。
jiǔ
sān
tún
wú
fū
qí
xíng
zī
○九三,臀无膚,其行次■赼■趑■𧿞■趀且■趄lì
wú
dà
jiù
①②③④
jū
①②
跙。厲,无大咎。 ■
xiàng
yuē
qí
xíng
zī
◎《象》曰:“其行次■赼■趑■𧿞■趀且■趄②
xíng
wèi
qiān
yě
①②③④
jū
①
,行未牽也。 跙”■
jiǔ
sì
páo
○九四,包■庖■胞无魚,起凶。
xiàng
yuē
wú
yú
zhī
xiōng
yuǎn
mín
yě
①②
wúyúqǐxiōng
◎《象》曰:“无魚”之凶,遠民也。
jiǔ
wǔ
yǐ
qǐ
páo
○九五,以杞包■含章。有隕自天。 苞■匏瓜,
xiàng
yuē
jiǔ
wǔ
hánzhāng
zhōngzhèng
yě
yǒu
①②
guāhánzhāngyǒuyǔnzìtiān
◎《象》曰:九五“含章”,中正也。“有
yǔn
zì
tiān
zhì
bù
shě
mìng
yě
隕自天”,志不舍命也。
shàng
jiǔ
gòu
qí
jiǎo
lìn
wú
jiù
○上九,姤■遘其角,吝无咎。
xiàng
yuē
gòu
qí
jiǎo
shàngqióng
lìn
yě
◎《象》曰:“姤■,上窮吝也。 遘其角”
周易·下經·萃卦第四十五 95
cuìguàdìsìshíwǔ
萃卦第四十五
䷬ 澤地萃 坤下兑上
zé
dì
cuì
kūn
xià
duìshàng
cuì
hēngwáng
gé
yǒu
miào
lì
jiàn
dà
rén
hēng
lì
zhēn
○萃,亨。王假■利見大人,亨,利貞。格有廟。
yòng
dà
shēng
jí
lì
yǒu
yōu
wǎng
用大牲吉,利有攸往。
tuàn
yuē
cuì
jù
yě
shùn
yǐ
yuè
gāngzhōng
◎《彖》曰:萃,聚也。順以説■悦,剛中
ér
yìng
gù
jù
yě
wáng
gé
yǒu
miào
zhì
xiàoxiǎng
yě
而應,故聚也。“王假■,致孝享也。格有廟”
lì
jiàn
dà
rén
hēng
jù
yǐ
zhèng
yě
yòng
dà
“利見大人,亨”,聚■“■取以正也。利■貞用大
shēng
jí
lì
yǒu
yōu
wǎng
shùn
tiān
mìng
yě
guān
qí
suǒ
jù
ér
牲吉,利有攸往”,順天命也。觀其所聚,而
tiān
dì
wàn
wù
zhī
qíng
kě
jiàn
yǐ
天地萬物之情可見矣。
xiàng
yuē
zé
shàng
yú
dì
cuì
jūn
zǐ
yǐ
chú
◎《象》曰:澤上于■於地,萃。君子以除
①
儲■治■慮戎器,戒不虞。 ■
②③
róngqìjièbùyú
96 周易·下經·萃卦第四十五
chūliùyǒufúbùzhōngnǎiluànnǎicuìruòháoyíwò
○初六,有孚不終,乃亂乃萃。若號,一握■渥wéi
xiào
wù
xù
wǎng
wú
jiù
爲笑,勿恤,往无咎。
xiàng
yuē
nǎi
luàn
nǎi
cuì
qí
zhì
luàn
yě
◎《象》曰:“乃亂乃萃”,其志亂也。
liù
èr
yǐn
jí
wú
jiù
fú
nǎi
lì
yòng
yuè
○六二,引吉无咎,孚乃利用禴■躍■𤓝。
xiàng
yuē
yǐn
jí
wú
jiù
zhōngwèi
biàn
yě
①②
◎《象》曰:“引吉无咎”,中未變也。
liù
sān
cuì
rú
jiē
rú
wú
yōu
lì
wǎng
wú
jiù
xiǎo
lìn
○六三,萃如嗟如,无攸利,往无咎小吝。
xiàng
yuē
wǎng
wú
jiù
shàngxùn
yě
◎《象》曰:“往无咎”,上巽也。
jiǔ
sì
dà
jí
wú
jiù
○九四,大吉无咎。
xiàng
yuē
dà
jí
wú
jiù
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“大吉无咎”,位不當也。
jiǔ
wǔ
cuì
yǒu
wèi
wú
jiù
fēi
fú
yuányǒngzhēn
huǐ
wáng
○九五,萃有位无咎。匪■元永貞,悔亡。 非孚,
xiàng
yuē
cuì
yǒu
wèi
zhìwèiguāng
yě
◎《象》曰:“萃有位”,志未光也。
shàng
liù
jī
zī
tì
yí
wú
jiù
○上六,齎咨■資涕洟,无咎。
xiàng
yuē
jī
zī
tì
yí
wèi
ān
shàng
yě
◎《象》曰:“齎咨■,未安上也。 資涕洟”
周易·下經·升卦第四十六 97
shēngguàdìsìshíliù
升■昇卦第四十六
䷭ 地風升■ 巽下坤上
dì
fēngshēng
xùn
xià
kūnshàng
昇shēngyuánhēngyòngjiàndàrénwùxùnánzhēngjí
○升■元亨。用■勿恤。南征吉。 昇,利見大人,
tuàn
yuē
róu
yǐ
shíshēng
xùn
ér
shùn
gāng
◎《彖■象》曰:柔以時升■昇,巽而順,剛
zhōng
ér
yìng
shì
yǐ
dà
hēng
yòng
jiàn
dà
rén
wù
xù
中而應,是以大亨。“用■,利見大人,勿恤”
yǒu
qìng
yě
nánzhēng
jí
zhì
xíng
yě
有慶也。“南征吉”,志行也。
xiàng
yuē
dì
zhōngshēngmù
shēng
jūn
zǐ
yǐ
shùn
◎《象》曰:地中生木,升■昇。君子以順
dé
jī
xiǎo
yǐ
gāo
dà
慎德■得,積小以■成高大。 ■
chū
liù
yǔnshēng
dà
jí
○初六,允升■昇大吉。
xiàng
yuē
yǔnshēng
dà
jí
shàng
hé
zhì
yě
◎《象》曰:“允升■,上合志也。 昇大吉”
98 周易·下經·升卦第四十六
jiǔèrfúnǎilìyòngyuè
○九二,孚乃利用禴■躍■𤓝,无咎。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
zhī
fú
yǒu
xǐ
yě
①②
wújiù
◎《象》曰:九二之“孚”,有喜也。
jiǔ
sān
shēng
xū
yì
○九三,升■昇虚邑。
xiàng
yuē
shēng
xū
yì
wú
suǒ
yí
yě
◎《象》曰:“升■,无所疑也。 昇虚邑”
liù
sì
wángyòngxiǎng
yú
qí
shān
jí
wú
jiù
○,王用亨■享于岐■歧山,吉无咎。
xiàng
yuē
wángyòngxiǎng
yú
qí
shān
shùn
shì
◎《象》曰:“王用亨■,順事享于岐■歧山”
yě
也。
liù
wǔ
zhēn
jí
shēng
jiē
○六五,貞吉升■昇階。
xiàng
yuē
zhēn
jí
shēng
jiē
dà
dé
zhì
yě
◎《象》曰:“貞吉升■,大得志也。 昇階”
shàng
liù
míngshēng
lì
yú
bù
xī
zhī
zhēn
○上六,冥升■昇,利于不息之貞。
xiàng
yuē
míngshēng
zài
shàng
xiāo
bú
fù
yě
◎《象》曰:“冥升■在上,消不富也。 昇”
周易·下經·困卦第四十七 99
kùnguàdìsìshíqī
困卦第四十七
䷮ 澤水困 坎下兑上
zé
shuǐ
kùn
kǎn
xià
duìshàng
kùn
hēng
zhēn
dà
rén
jí
wú
jiù
yǒu
yán
bú
xìn
○困,亨,貞大人吉无咎,有言不信。
tuàn
yuē
kùn
gāng
yǎn
◎《彖》曰:困,剛揜■掩■弇也。險以説
kùn
ér
bù
shī
qí
suǒ
hēng
qí
wéi
jūn
zǐ
hū
zhēn
dà
①②
yěxiǎnyǐyuè
困而不失其所亨,其唯君子乎?“貞大悦,■
rén
jí
yǐ
gāngzhōng
yě
yǒu
yán
bú
xìn
shàngkǒu
nǎi
qióng
yě
人吉”,以剛中也。“有言不信”,尚口乃窮也。
xiàng
yuē
zé
wú
shuǐ
kùn
jūn
zǐ
yǐ
zhì
mìng
suì
◎《象》曰:澤无水,困。君子以致命遂
zhì
志。
chū
liù
tún
kùn
yú
zhū
mù
rù
yú
yōu
gǔ
sān
suì
bù
dí
○初六,臀困于株木。入于幽谷,三歲不覿。
xiàng
yuē
rù
yú
yōu
gǔ
yōubù
míng
yě
◎《象》曰:“入于幽谷”,幽不明也。
jiǔ
èr
kùn
yú
jiǔ
shí
zhū
fú
fāng
lái
lì
yòngxiǎng
sì
○九二,困于酒食,朱紱方來。利用享■亨祀,
zhēngxiōng
wú
jiù
征凶无咎。
100 周易·下經·困卦第四十七
xiàngyuēkùnyújiǔshízhōngyǒuqìngyě
◎《象》曰:“困于酒食”,中有慶也。
liù
sān
kùn
yú
shí
jù
yú
jí
lí
rù
yú
qí
gōng
bú
○六三,困于石,據于蒺蔾■入于其宫,不藜。
jiàn
qí
qī
xiōng
見其妻,凶。
xiàng
yuē
jù
yú
jí
lí
chénggāng
yě
◎《象》曰:“據于蒺蔾■,乘剛也。藜”
rù
yú
qí
gōng
bú
jiàn
qí
qī
bù
xiáng
yě
“入于其宫,不見其妻”,不祥■詳也。
jiǔ
sì
lái
xú
xú
○九四,來徐徐■荼■荼■余■余,困于金車■輿,吝
yǒuzhōng
①②
kùnyújīnchēlìn
有終。
xiàng
yuē
lái
xú
xú
◎《象》曰:“來徐徐■,志在荼■荼■余■余”
xià
yě
suī
bú
dàng
wèi
yǒu
yǔ
yě
①②
zhìzài
下也。雖不當位,有與也。
jiǔ
wǔ
yì
yuè
○九五,劓刖■困于赤紱。乃徐有臲■𡰈■劓■劊,
yuè
lì
yòng
jì
sì
①②
kùnyúchìfúnǎixúyǒu
説■悦,利用祭■享祀。
xiàng
yuē
yì
yuè
◎《象》曰:“劓刖■,志未得 臲■𡰈■劓■劊”
①②
zhìwèidé
周易·下經·井卦第四十八 101
yěnǎixúyǒuyuèyǐzhōngzhíyělìyòngjìsì
也。“乃徐有説■,以中直也。“利用祭■,悦”享祀”
shòu
fú
yě
受福也。
○上六,困于葛藟■曰動虆,于臲■㓷卼■𦤙■杌。
①
②
huǐ
yǒu
huǐ
zhēng
jí
shàng
liù
kùn
yú
gé
lěi
yú
niè
wù
yuē
dòng
悔有悔,征吉。
xiàng
yuē
kùn
yú
gé
lěi
wèi
dàng
yě
dòng
◎《象》曰:“困于葛藟■,未當也。“動虆”
huǐ
yǒu
huǐ
jí
xíng
yě
悔有悔”,吉行也。
jǐng
guà
dì
sì
shí
bā
井卦第四十八
䷯ 水風井 巽下坎上
shuǐ
fēng
jǐng
xùn
xià
kǎnshàng
jǐng
gǎi
yì
bù
gǎi
jǐng
wú
sàng
wú
dé
wǎng
lái
jǐng
jǐng
qì
○井,改邑不改井,无喪无得,往來井井。汔
zhì
yì
wèi
jú
jǐng
léi
qí
píng
xiōng
至,亦未繘井,羸■累其瓶,凶。
tuàn
yuē
xùn
hū
shuǐ
ér
shàngshuǐ
jǐng
jǐng
yǎng
ér
◎《彖》曰:巽乎水而上水,井。井養而
bù
qióng
yě
gǎi
yì
bù
gǎi
jǐng
nǎi
yǐ
gāngzhōng
yě
不窮也。“改邑不改井”,乃以剛中也。“■无■喪
102 周易·下經·井卦第四十八
qìzhìyìwèijújǐngwèiyǒugōngyě
,未有功也。无■得■往■來■井■井汔至,亦未繘井”■
léi
qí
píng
shì
yǐ
xiōng
yě
“羸■,是以凶也。 累其瓶”
xiàng
yuē
mùshàngyǒu
shuǐ
jǐng
jūn
zǐ
yǐ
láo
mín
◎《象》曰:木上有水,井。君子以勞民
quànxiàng
勸相。
chū
liù
jǐng
ní
bù
shí
jiù
jǐng
wú
qín
○初六,井泥不食,舊井无禽。
xiàng
yuē
jǐng
ní
bù
shí
xià
yě
jiù
jǐng
wú
◎《象》曰:“井泥不食”,下也。“舊井无
qín
shí
shě
yě
禽”,時舍也。
jiǔ
èr
jǐng
gǔ
shè
fù
wèng
bì
lòu
○九二,井谷射■耶鮒,甕敝漏。
xiàng
yuē
jǐng
gǔ
shè
fù
wú
yǔ
yě
◎《象》曰:“井谷射■,无與也。 耶鮒”
jiǔ
sān
jǐng
xiè
bù
shí
wéi
wǒ
xīn
cè
kě
yòng
jí
wángmíng
○九三,井渫不食,爲我心惻。可用汲,王明,
bìngshòu
qí
fú
並受其福。
xiàng
yuē
jǐng
xiè
bù
shí
xíng
cè
yě
qiú
◎《象》曰:“井渫不食”,■其行惻也。求
wángmíng
shòu
fú
yě
“王明”,受福也。
周易·下經·革卦第四十九 103
liùsìjǐngzhòuwújiù
○,井甃无咎。
xiàng
yuē
jǐng
zhòu
wú
jiù
xiū
jǐng
yě
◎《象》曰:“井甃无咎”,脩井也。
jiǔ
wǔ
jǐng
liè
hán
quán
shí
○九五,井洌■冽寒泉食。
xiàng
yuē
hán
quán
zhī
shí
zhōngzhèng
yě
◎《象》曰:“寒泉”之食,中正也。
shàng
liù
jǐng
shōu
wù
mù
yǒu
fú
yuán
jí
○上六,井收■甃勿■网幕,有孚元吉。
xiàng
yuē
yuán
jí
zài
shàng
dà
chéng
yě
◎《象》曰:“元吉”在上,大成也。
gé
guà
dì
sì
shí
jiǔ
革卦第四十九
䷰ 澤火革 離下兑上
zé
huǒ
gé
lí
xià
duìshàng
gé
sì
rì
nǎi
fú
yuánhēng
lì
zhēn
huǐ
wáng
○革,巳■祀■己日乃孚,元亨利貞,悔亡。
tuàn
yuē
gé
shuǐ
huǒ
xiāng
xī
èr
nǚ
tóng
jū
◎《彖》曰:革,水火相息。二女同居,
qí
zhì
bù
xiāng
dé
yuē
gé
sì
rì
nǎi
fú
gé
ér
其志不相得曰“革”。“巳■,革而祀■己日乃孚”
xìn
zhīwén
míng
yǐ
yuè
dà
hēng
yǐ
zhèng
gé
ér
dàng
qí
信之。文明以説■悦,大亨以正,革而當,其
104 周易·下經·革卦第四十九
huǐnǎiwángtiāndìgéérsìshíchéngtāngwǔgémìngshùnhū
悔乃亡。天地革而四時成,湯武,順乎
tiān
ér
yìng
hū
rén
gé
zhī
shí
dà
yǐ
zāi
天而應乎人,革之時大矣哉!
xiàng
yuē
zé
zhōngyǒu
huǒ
gé
jūn
zǐ
yǐ
zhì
lì
◎《象》曰:澤中有火,革。君子以治歷
míng
shí
曆明時。 ■
chū
jiǔ
gǒngyònghuángniú
zhī
gé
○初九,鞏用黄牛之革。
xiàng
yuē
gǒngyònghuángniú
bù
kě
yǐ
yǒu
wéi
yě
◎《象》曰:“鞏用黄牛”,不可以有爲也。
liù
èr
sì
rì
nǎi
gé
zhī
zhēng
jí
wú
jiù
○六二,巳■祀■己日乃革之,征吉无咎。
xiàng
yuē
sì
rì
gé
zhī
xíng
yǒu
jiā
yě
◎《象》曰:“巳■,行有嘉也。 祀■己日革之”
jiǔ
sān
zhēngxiōng
zhēn
lì
gé
yán
sān
jiù
yǒu
fú
○九三,征凶,貞厲。革言三就,有孚。
xiàng
yuē
gé
yán
sān
jiù
yòu
hé
zhī
yǐ
◎《象》曰:“革言三就”,又何之矣。
jiǔ
sì
huǐ
wáng
yǒu
fú
gǎi
mìng
jí
○九四,悔亡,有孚,改命吉。
xiàng
yuē
gǎi
mìng
zhī
jí
shēn
zhì
yě
◎《象》曰:“改命”之吉,信■ 伸志也。
jiǔ
wǔ
dà
rén
hǔ
biàn
wèi
zhān
yǒu
fú
○九五,大人虎變,未占有孚。
周易·下經·鼎卦第五十 105
xiàngyuēdàrénhǔbiànqíwénbǐngyě
◎《象》曰:“大人虎變”,其文炳也。
shàng
liù
jūn
zǐ
bào
biàn
xiǎo
rén
gé
miàn
zhēngxiōng
jū
zhēn
jí
○上六,君子豹變,小人革面。征凶,居貞吉。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
bào
biàn
qí
wén
wèi
yě
◎《象》曰:“君子豹變”,其文蔚也。
xiǎo
rén
gé
miàn
shùn
yǐ
cóng
jūn
yě
“小人革面”,順以從君也。
dǐng
guà
dì
wǔ
shí
鼎卦第五十
䷱ 火風鼎 巽下離上
huǒ
fēng
dǐng
xùn
xià
lí
shàng
dǐng
yuán
jí
hēng
○鼎,元吉亨。
tuàn
yuē
dǐng
xiàng
yě
yǐ
mù
xùn
huǒ
pēng
◎《彖》曰:鼎,象也。以木巽火,亨■烹②
rèn
yě
shèngrén
pēng
①
亯飪也。聖人亨■烹■亯以享上帝,而大亨■
②
yǐ
yǎngshèngxián
xùn
ér
ěr
mù
cōng
míng
róu
jìn
ér
①②
yǐxiǎngshàngdìérdàpēng
①
shàng
巽而耳目聦■柔進而上烹■亯以養聖賢。聰明,■
xíng
dé
zhōng
ér
yìng
hū
gāng
shì
yǐ
yuánhēng
行,得中而應乎剛,是以元亨。
xiàng
yuē
mùshàngyǒu
huǒ
dǐng
jūn
zǐ
yǐ
zhèngwèi
◎《象》曰:木上有火,鼎。君子以正位
106 周易·下經·鼎卦第五十
níngmìng
凝■擬命。
chū
liù
dǐng
diān
zhǐ
lì
chū
pǐ
dé
qiè
yǐ
qí
zǐ
wú
jiù
○初六,鼎顛趾。利出否,得妾以其子,无咎。
xiàng
yuē
dǐng
diān
zhǐ
wèi
bèi
yě
lì
chū
◎《象》曰:“鼎顛趾”,未悖也。“利出
pǐ
yǐ
cóng
guì
yě
否”,以從貴也。
jiǔ
èr
dǐng
yǒu
shí
wǒ
chóu
yǒu
jí
bù
wǒ
néng
jí
○九二,鼎有實。我仇有疾,不我能■能■我卽,
jí
吉。
xiàng
yuē
dǐng
yǒu
shí
shèn
suǒ
zhī
yě
wǒ
◎《象》曰:“鼎有實”,慎所之也。“我
chóu
yǒu
jí
zhōng
wú
yóu
yě
仇有疾”,終无尤也。
jiǔ
sān
dǐng
ěr
gé
qí
xíng
sè
zhì
gāo
bù
shí
fāng
yǔ
kuī
○九三,鼎耳革,其行塞,雉膏不食。方雨虧
huǐ
zhōng
jí
悔,終吉。
xiàng
yuē
dǐng
ěr
gé
shī
qí
yì
yě
◎《象》曰:“鼎耳革”,失其義也。
jiǔ
sì
dǐng
zhé
zú
fù
gōng
sù
qí
xíng
wò
xiōng
○九四,鼎折足,覆公餗,其形■凶。 刑渥■剭,
xiàng
yuē
fù
gōng
sù
xìn
rú
hé
yě
◎《象》曰:“覆公餗”,信如何也。
周易·下經·震卦第五十一 107
liùwǔdǐnghuángěrjīnxuànlìzhēn
○六五,鼎黄耳,金鉉,利貞。
xiàng
yuē
dǐnghuáng
ěr
zhōng
yǐ
wéi
shí
yě
◎《象》曰:“鼎黄耳”,中以爲實也。
shàng
jiǔ
dǐng
yù
xuàn
dà
jí
wú
bú
lì
○上九,鼎玉鉉,大吉,无不利。
xiàng
yuē
yù
xuàn
zài
shàng
gāng
róu
jié
yě
◎《象》曰:“玉鉉”在上,剛柔節也。
zhèn
guà
dì
wǔ
shí
yī
震卦第五十一
䷲ 震爲雷 震下震上
zhèn
wéi
léi
zhèn
xià
zhènshàng
zhèn
hēng
zhèn
lái
xì
xì
○震,亨。震來𧈅𧈅■笑言■虩■虩■愬■愬,語啞啞。
zhèn
jīng
bǎi
lǐ
bú
sàng
bǐ
chàng
①②
xiàoyánèè
震驚百里,不喪匕鬯。
tuàn
yuē
zhèn
hēng
zhèn
lái
xì
xì
◎《彖》曰:“震,亨。”“震來𧈅𧈅■虩■虩②
kǒng
zhì
fú
yě
xiào
yán
è
è
hòu
yǒu
zé
①
,恐致福也。“笑言■,後有則愬■愬”語啞啞”■
zhèn
jīng
bǎi
lǐ
jīng
yuǎn
ér
jù
ěr
yě
chū
kě
yǐ
shǒu
yě
也。“震驚百里”,驚遠而懼邇也。出可以守
zōngmiào
shè
jì
yǐ
wéi
jì
zhǔ
yě
宗廟社稷,以爲祭主也。
108 周易·下經·震卦第五十一
xiàngyuējiànléizhènjūnzǐyǐkǒngjùxiūxǐng
◎《象》曰:洊雷,震。君子以恐懼脩省。
chū
jiǔ
zhèn
lái
xì
xì
○初九,震來𧈅𧈅■後笑言■虩■虩■愬■愬,語啞啞,
①②
hòuxiàoyánèè
jí
吉。
xiàng
yuē
zhèn
lái
xì
xì
◎《象》曰:“震來𧈅𧈅①■②
虩■虩■愬■愬”
,恐zhì
fú
yě
xiào
yán
è
è
hòu
yǒu
zé
yě
致福也。“笑言■語啞啞”
,後有則也。 liù
èr
zhèn
lái
lì
yì
sàng
bèi
jī
yú
jiǔ
líng
○六二,震來厲,億■噫喪貝,躋■隮于九陵,
zhú
qī
rì
dé
逐,七日得。
xiàng
yuē
zhèn
lái
lì
chénggāng
yě
◎《象》曰:“震來厲”,乘剛也。
liù
sān
zhèn
sū
sū
zhèn
xíng
wú
shěng
○六三,震蘇蘇,震行无眚。
xiàng
yuē
zhèn
sū
sū
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“震蘇蘇”,位不當也。jiǔ
sì
zhèn
zhuì
ní
○九四,震遂■墜■隊泥。
xiàng
yuē
zhèn
zhuì
ní
wèiguāng
yě
◎《象》曰:“震遂■墜■隊泥”
,未光也。kǒng
wù
勿
周易·下經·艮卦第五十二 109
liùwǔzhènwǎngláilìyì
○六五,震往來厲,意■億■噫无喪有事。
xiàng
yuē
zhènwǎng
lái
lì
wēi
xíng
yě
qí
shì
①②
wúsàngyǒushì
◎《象》曰:“震往來厲”,危行也。其事
zài
zhōng
dà
wú
sàng
yě
在中,大无喪也。
shàng
liù
zhèn
suǒ
suǒ
shì
jué
jué
zhēng
xiōng
zhèn
bù
yú
qí
○上六,震索索,視矍矍,征■震不于其往凶。
gōng
yú
qí
lín
wú
jiù
hūn
gòu
yǒu
yán
躬于其鄰,无咎。婚■㛰媾有言。
xiàng
yuē
zhèn
suǒ
suǒ
zhōngwèi
dé
yě
suī
xiōng
◎《象》曰:“震索索”,中未得也。雖凶
wú
jiù
wèi
lín
jiè
yě
无咎,畏鄰戒也。
gèn
guà
dì
wǔ
shí
èr
艮卦第五十二
䷳ 艮爲山 艮下艮上
gèn
wéi
shān
gèn
xià
gènshàng
gèn
qí
bèi
bú
huò
qí
shēn
xíng
qí
tíng
bú
jiàn
qí
rén
wú
○艮其背,不獲其身,行其庭,不見其人,无
jiù
咎。
tuàn
yuē
gèn
zhǐ
yě
shí
zhǐ
zé
zhǐ
shí
xíng
◎《彖》曰:艮,止也。時止則止,時行
110 周易·下經·艮卦第五十二
zéxíngdòngjìngbùshīqíshíqídàoguāngmínggènqízhǐ
則行,動靜不失其時,其道光明。艮其止,
zhǐ
qí
suǒ
yě
shàng
xià
dí
yìng
bù
xiāng
yǔ
yě
shì
yǐ
bú
止其所也。上下敵應,不相與也。是以“不
huò
qí
shēn
xíng
qítíng
bú
jiàn
qí
rén
wú
jiù
yě
獲其身,行其庭,不見其人,无咎”也。
xiàng
yuē
jiān
shān
gèn
jūn
zǐ
yǐ
sī
bù
chū
qí
◎《象》曰:兼山,艮。君子以思不出其
wèi
位。
chū
liù
gèn
qí
zhǐ
wú
jiù
lì
yǒngzhēn
○初六,艮其趾■止,无咎,利永貞。
xiàng
yuē
gèn
qí
zhǐ
wèi
shī
zhèng
yě
◎《象》曰:“艮其趾■,未失正也。 止”
liù
èr
gèn
qí
féi
bù
zhěng
qí
suí
qí
xīn
bú
kuài
○六二,艮其腓■不拯■其心不快。 肥,承其隨,
xiàng
yuē
bù
zhěng
qí
suí
wèi
tuì
tīng
yě
◎《象》曰:“不拯■,未退■承其隨”違聽也。
jiǔ
sān
gèn
qí
xiàn
liè
qí
yín
lì
xūn
xīn
○九三,艮其限,列■裂其夤,厲薰■閽心。
xiàng
yuē
gèn
qí
xiàn
wēi
xūn
xīn
yě
◎《象》曰:“艮其限”,危薰■閽心也。
liù
sì
gèn
qí
shēn
wú
jiù
○,艮其身,无咎。
周易·下經·漸卦第五十三 111
xiàngyuēgènqíshēnzhǐzhūgōngyě
◎《象》曰:“艮其身”,止諸躬也。
liù
wǔ
gèn
qí
fǔ
yán
yǒu
xù
huǐ
wáng
○六五,艮其輔,言有序■孚,悔亡。
xiàng
yuē
gèn
qí
fǔ
yǐ
zhōngzhèng
yě
◎《象》曰:“艮其輔”,以中正也。
shàng
jiǔ
dūn
gèn
jí
○上九,敦艮,吉。
xiàng
yuē
dūn
gèn
zhī
jí
yǐ
hòuzhōng
yě
◎《象》曰:“敦艮”之吉,以厚終也。
jiàn
guà
dì
wǔ
shí
sān
漸卦第五十三
䷴ 風山漸 艮下巽上
fēngshān
jiàn
gèn
xià
xùnshàng
jiàn
nǚ
guī
jí
lì
zhēn
○漸,女歸吉,利貞。
tuàn
yuē
jiàn
zhī
jìn
yě
nǚ
guī
jí
◎《彖》曰:漸,之■漸進也,“女歸吉”
yě
jìn
dé
wèi
wǎng
yǒu
gōng
yě
jìn
yǐ
zhèng
kě
yǐ
也■利■貞。進得位,往有功也。進以正,可以
zhèngbāng
yě
qí
wèi
gāng
dé
zhōng
yě
zhǐ
ér
xùn
dòng
bù
qióng
正邦也。其位,剛得中也。止而巽,動不窮
yě
也。
112 周易·下經·漸卦第五十三
xiàngyuēshānshàngyǒumùjiànjūnzǐyǐjūxián
◎《象》曰:山上有木,漸。君子以居賢
dé
shàn
sú
德善■風俗。
chū
liù
hóng
jiàn
yú
gān
xiǎo
zǐ
lì
yǒu
yán
wú
jiù
○初六,鴻漸于干,小子厲,有言无咎。
xiàng
yuē
xiǎo
zǐ
zhī
lì
yì
wú
jiù
yě
◎《象》曰:“小子”之厲,義无咎也。
liù
èr
hóng
jiàn
yú
pán
yǐn
shí
kàn
kàn
jí
○六二,鴻漸于磐,飲食衎衎,吉。
xiàng
yuē
yǐn
shí
kàn
kàn
bú
sù
bǎo
yě
◎《象》曰:“飲食衎衎”,不素飽也。
jiǔ
sān
hóng
jiàn
yú
lù
fū
zhēng
bú
fù
fù
yùn
bú
yù
○九三,鴻漸于陸,夫征不復,婦孕■乘不育,
xiōng
lì
yù
kòu
凶。利■用禦寇。
xiàng
yuē
fū
zhēng
bú
fù
lí
qún
chǒu
yě
◎《象》曰:“夫征不復”,離羣醜■配也。
fù
yùn
bú
yù
shī
qí
dào
yě
lì
yòng
yù
kòu
“婦孕■,失其道也。“利用禦寇”,乘不育”
shùnxiāng
bǎo
yě
順相保也。
liù
sì
hóng
jiàn
yú
mù
huò
dé
qí
jué
wú
jiù
○,鴻漸于木,或得其桷,无咎。
xiàng
yuē
huò
dé
qí
jué
shùn
yǐ
xùn
yě
◎《象》曰:“或得其桷”,順以巽也。
周易·下經·歸妹卦第五十四 113
jiǔwǔhóngjiànyúlíngfùsānsuìbúyùnzhōngmòzhīshèng
○九五,鴻漸于陵,婦三歲不孕,終莫之勝,
jí
吉。
xiàng
yuē
zhōngmò
zhī
shèng
jí
dé
suǒ
yuàn
yě
◎《象》曰:“終莫之勝,吉”,得所願也。
shàng
jiǔ
hóng
jiàn
yú
lù
qí
yǔ
kě
yòng
wéi
yí
jí
○上九,鴻漸于陸,其羽可用爲儀,吉。
xiàng
yuē
qí
yǔ
kě
yòng
wéi
yí
jí
bù
kě
◎《象》曰:“其羽可用爲儀,吉”,不可
luàn
yě
亂也。
guī
mèi
guà
dì
wǔ
shí
sì
歸妹卦第五十四
䷵ 雷澤歸妹 兑下震上
léi
zé
guī
mèi
duì
xià
zhènshàng
guī
mèi
zhēngxiōng
wú
yōu
lì
○歸妹,征凶,无攸利。
tuàn
yuē
guī
mèi
tiān
dì
zhī
dà
yì
yě
tiān
dì
◎《彖》曰:歸妹,天地之大義也,天地
bù
jiāo
ér
wàn
wù
bù
xīng
guī
mèi
rén
zhī
zhōngshǐ
yě
yuè
不交而萬物不興。歸妹,人之終始也。説■悦yǐ
dòng
suǒ
guī
mèi
yě
zhēngxiōng
wèi
bú
以動,所歸妹也■所■以■歸■妹。“征凶”,位不
114 周易·下經·歸妹卦第五十四
dàngyěwúyōulìróuchénggāngyě
當也。“无攸利”,柔乘剛也。
xiàng
yuē
zé
shàngyǒu
léi
guī
mèi
jūn
zǐ
yǐ
yǒng
◎《象》曰:澤上有雷,歸妹。君子以永
zhōng
zhī
bì
終知敝■弊。
chū
jiǔ
guī
mèi
yǐ
dì
bǒ
néng
lǚ
zhēng
jí
○初九,歸妹以娣,跛能■而履,征吉。
xiàng
yuē
guī
mèi
yǐ
dì
yǐ
héng
yě
bǒ
néng
◎《象》曰:“歸妹以娣”,以恆也。“跛能
lǚ
jí
xiāngchéng
yě
而履”吉,相承也。 ■
jiǔ
èr
miǎonéng
shì
lì
yōu
rén
zhī
zhēn
○九二,眇能■而視,利幽人之貞。
xiàng
yuē
lì
yōu
rén
zhī
zhēn
wèi
biàncháng
yě
◎《象》曰:“利幽人之貞”,未變常也。
liù
sān
guī
mèi
yǐ
xū
fǎn
guī
yǐ
dì
○六三,歸妹以須■嬬,反■返歸以娣。
xiàng
yuē
guī
mèi
yǐ
xū
wèi
dàng
yě
◎《象》曰:“歸妹以須■,■ 嬬”位未當也。
jiǔ
sì
guī
mèi
qiān
qī
chí
guī
yǒu
shí
○九四,歸妹愆期,遲歸有時。
xiàng
yuē
qiān
qī
zhī
zhì
yǒu
dài
ér
xíng
◎《象》曰:“愆期”之志,有待■時而行
周易·下經·豐卦第五十五 115
yě
也。
liù
wǔ
dì
yǐ
guī
mèi
qí
jūn
zhī
mèi
bù
rú
qí
dì
zhī
mèi
liáng
○六五,帝乙歸妹,其君之袂不如其娣之袂良,
yuè
jī
wàng
jí
月幾■既望,吉。
xiàng
yuē
dì
yǐ
guī
mèi
bù
rú
qí
dì
zhī
mèi
liáng
◎《象》曰:“帝乙歸妹,不如其娣之袂良”
yě
qí
wèi
zài
zhōng
yǐ
guì
xíng
yě
也。其位在中,以貴行也。
shàng
liù
nǚ
chéngkuāng
wú
shí
shì
kuī
yáng
wú
xuè
wú
yōu
lì
○上六,女承筐■士刲羊无血,无攸利。 匡无實,
xiàng
yuē
shàng
liù
wú
shí
chéng
xū
kuāng
yě
◎《象》曰:上六“无實”,承虚筐■匡也。
fēng
guà
dì
wǔ
shí
wǔ
豐卦第五十五
䷶ 雷火豐 離下震上
léi
huǒ
fēng
lí
xià
zhènshàng
fēng
hēng
wáng
gé
zhī
wù
yōu
yí
rì
zhōng
○豐,亨。王假■格之。勿憂,宜日中。
tuàn
yuē
fēng
dà
yě
míng
yǐ
dòng
gù
fēng
◎《彖》曰:豐,大也。明以動,故豐。
wáng
gé
zhī
shàng
dà
yě
wù
yōu
yí
rì
zhōng
yí
“王假■,尚大也。“勿憂,宜日中”,宜 格之”
116 周易·下經·豐卦第五十五
zhàotiānxiàyěrìzhōngzézè
照天下也。日中則𣅔■昃■稷,月盈則食■蝕,
tiān
dì
yíng
xū
yǔ
shí
xiāo
xī
ér
kuàng
yú
rén
hū
kuàng
yú
①②
yuèyíngzéshí
天地盈虚,與時消息。而況于■於人乎?況于
guǐ
shén
hū
於鬼神乎? ■
xiàng
yuē
léi
diàn
jiē
zhì
fēng
jūn
zǐ
yǐ
zhé
yù
◎《象》曰:雷電皆至,豐。君子以折獄
zhì
xíng
致刑。
chū
jiǔ
yù
qí
pèi
zhǔ
suī
xún
○初九,遇其配■雖旬■往有妃主。均■鈞无咎,
shàng
①②
wújiùwǎngyǒu
尚。
xiàng
yuē
suī
xún
◎《象》曰:“雖旬■,過旬■均■鈞无咎”均②
zāi
yě
①②
wújiùguòxún
①
鈞災也。 ■
liù
èr
fēng
qí
bù
rì
zhōngjiàn
dǒu
wǎng
dé
yí
jí
○六二,豐其蔀■日中見斗■往得疑疾。菩,主,
yǒu
fú
fā
ruò
jí
有孚發若,吉。
xiàng
yuē
yǒu
fú
fā
ruò
xìn
yǐ
fā
zhì
yě
◎《象》曰:“有孚發若■,信以發志也。 吉”
周易·下經·豐卦第五十五 117
jiǔsānfēngqípèi
○九三,豐其沛■日中見沬■折其旆■芾■韋,昧。
yòu
gōng
wú
jiù
①②③
rìzhōngjiànmèizhéqí
右肱■股,无咎。
xiàng
yuē
fēng
qí
pèi
◎《象》曰:“豐其沛■,不可大旆■芾■韋”
shì
yě
zhé
qí
yòu
gōng
zhōng
bù
kě
yòng
yě
①②③
bùkědà
事也。“折其右肱■,終不可用也。 股”
jiǔ
sì
fēng
qí
bù
rì
zhōngjiàn
dǒu
yù
qí
yí
zhǔ
○九四,豐其蔀■日中見斗■遇其夷主,菩,主。
jí
吉。
xiàng
yuē
fēng
qí
bù
wèi
bú
dàng
yě
rì
◎《象》曰:“豐其蔀■,位不當也。“日菩”
zhōngjiàn
dǒu
yōu
bù
míng
yě
yù
qí
yí
zhǔ
jí
xíng
yě
中見斗■,幽不明也。“遇其夷主”,吉行也。 主”
liù
wǔ
lái
zhāng
yǒu
qìng
yù
jí
○六五,来章,有慶譽,吉。
xiàng
yuē
liù
wǔ
zhī
jí
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:六五之“吉”,有慶也。
shàng
liù
fēng
qí
wū
bù
qí
jiā
kuī
qí
hù
qù
○上六,豐其屋,蔀■菩其家。闚其户,闃■閴②
①
鬩■窒其无人。三歲不覿,凶。 ■
③
qíwúrénsānsuìbùdíxiōng
118 周易·下經·旅卦第五十六
xiàngyuēfēngqíwūtiānjìxiángyě
◎《象》曰:“豐其屋”,天際翔■祥也。
kuī
qí
hù
qù
“闚其户,闃■,自藏■ 閴■鬩■窒其无人”戕也。
lǚ
guà
dì
wǔ
shí
liù
①②③
qíwúrénzìcángyě
旅卦第五十六
䷷ 火山旅 艮下離上
huǒ
shān
lǚ
gèn
xià
lí
shàng
lǚ
xiǎo
hēng
lǚ
zhēn
jí
○旅,小亨。旅貞吉。
tuàn
yuē
lǚ
xiǎo
hēng
róu
dé
zhōng
hū
wài
ér
◎《彖》曰:“旅,小亨”,柔得中乎外而
shùn
hū
gāng
zhǐ
ér
lì
hū
míng
shì
yǐ
xiǎo
hēng
lǚ
zhēn
jí
順乎剛。止而麗乎明,是以“小亨,旅貞吉”
yě
lǚ
zhī
shí
yì
dà
yǐ
zāi
也。旅之時義大矣哉!
xiàng
yuē
shānshàngyǒu
huǒ
lǚ
jūn
zǐ
yǐ
míngshèn
◎《象》曰:山上有火,旅。君子以明慎
yòng
xíng
ér
bù
liú
yù
用刑而不留獄。
chū
liù
lǚ
suǒ
suǒ
sī
qí
suǒ
qǔ
zāi
○初六,旅瑣瑣,斯其所取災。
xiàng
yuē
lǚ
suǒ
suǒ
zhì
qióng
zāi
yě
◎《象》曰:“旅瑣瑣”,志窮災也。
周易·下經·旅卦第五十六 119
liùèrlǚjícìhuáiqízīdétóngpúzhēn
○六二,旅卽次,懷其資■斧,得童■僮僕貞。
xiàng
yuē
dé
tóng
pú
zhēn
zhōng
wú
yóu
yě
◎《象》曰:“得童■,終无尤也。 僮僕貞”
jiǔ
sān
lǚ
fén
qí
cì
sàng
qí
tóng
pú
zhēn
lì
○九三,旅焚其次,喪其童■僮僕,貞厲。
xiàng
yuē
lǚ
fén
qí
cì
yì
yǐ
shāng
yǐ
yǐ
◎《象》曰:“旅焚其次”,亦以傷矣。以
lǚ
yǔ
xià
qí
yì
sàng
yě
旅與下,其義喪也。
jiǔ
sì
lǚ
yú
chù
dé
qí
zī
fǔ
wǒ
xīn
bú
kuài
○九四,旅于處,得其資■齊斧,我心不快。
xiàng
yuē
lǚ
yú
chù
wèi
dé
wèi
yě
dé
◎《象》曰:“旅于處”,未得位也。“得
qí
zī
fǔ
xīn
wèi
kuài
yě
其資■,心未快也。 齊斧”
liù
wǔ
shè
zhì
yì
shǐ
wáng
zhōng
yǐ
yù
mìng
○六五,射雉,一矢亡。終以譽命。
xiàng
yuē
zhōng
yǐ
yù
mìng
shàngdài
yě
◎《象》曰:“終以譽命”,上逮也。
shàng
jiǔ
niǎo
fén
qí
cháo
lǚ
rén
xiān
xiào
hòu
háo
táo
sàng
○上九,鳥焚其巢,旅人先笑■喪而後號咷■啕。
niú
yú
yì
xiōng
牛于易,凶。
120 周易·下經·巽卦第五十七
xiàngyuēyǐlǚzàishàngqíyìfényě
◎《象》曰:以旅在上,其義■宜■其焚也。
sàng
niú
yú
yì
zhōngmò
zhī
wén
yě
“喪牛于易■,終莫之聞也。 之■凶”
xùn
guà
dì
wǔ
shí
qī
巽卦第五十七
䷸ 巽爲風 巽下巽上
xùn
wéi
fēng
xùn
xià
xùnshàng
xùn
xiǎo
hēng
lì
yǒu
yōu
wǎng
lì
jiàn
dà
rén
○巽,小亨。利有攸往,利見大人。
tuàn
yuē
chóngxùn
yǐ
shēnmìng
gāng
xùn
hū
zhōngzhèng
ér
◎《彖》曰:重巽以申命,剛巽乎中正而
zhì
xíng
róu
jiē
shùn
hū
gāng
shì
yǐ
xiǎo
hēng
lì
yǒu
yōu
wǎng
志行。柔皆順乎剛,是以“小亨,利有攸往,
lì
jiàn
dà
rén
利見大人”。
xiàng
yuē
suí
fēng
xùn
jūn
zǐ
yǐ
shēnmìngxíng
shì
◎《象》曰:隨風,巽。君子以申命行事。
chū
liù
jìn
tuì
lì
wǔ
rén
zhī
zhēn
○初六,進退,利武人之貞。
xiàng
yuē
jìn
tuì
zhì
yí
yě
lì
wǔ
rén
◎《象》曰:“進退”,志疑也。“利武人
zhī
zhēn
zhì
zhì
yě
之貞”,志治也。
周易·下經·巽卦第五十七 121
jiǔèrxùnzàichuángxiàyòngshǐwūfēnruòjíwújiù
○九二,巽在牀下。用史巫紛若,吉无咎。
xiàng
yuē
fēn
ruò
zhī
jí
dé
zhōng
yě
◎《象》曰:“紛若”之吉,得中也。
jiǔ
sān
pín
○九三,頻■嚬■顰巽,吝。
xiàng
yuē
pín
①②
xùnlìn
◎《象》曰:“頻■之吝,志窮也。 嚬■顰巽”
liù
sì
huǐ
wáng
tián
huò
sān
pǐn
①②
xùnzhīlìnzhìqióngyě
○,悔亡,田獲三品。
xiàng
yuē
tián
huò
sān
pǐn
yǒu
gōng
yě
◎《象》曰:“田獲三品”,有功也。
jiǔ
wǔ
zhēn
jí
huǐ
wáng
wú
bú
lì
wú
chū
yǒuzhōng
xiān
gēng
○九五,貞吉悔亡,无不利。无初有終。先庚
sān
rì
hòu
gēng
sān
rì
jí
三日,後庚三日,吉。
xiàng
yuē
jiǔ
wǔ
zhī
jí
wèizhèngzhōng
yě
◎《象》曰:九五之“吉”,位正中也。
shàng
jiǔ
xùn
zàichuángxià
sàng
qí
zī
fǔ
zhēnxiōng
○上九,巽在牀下。喪其資■齊斧,貞凶。
xiàng
yuē
xùn
zàichuángxià
shàngqióng
yě
sàng
◎《象》曰:“巽在牀下”,上窮也。“喪
qí
zī
fǔ
zhèng
hū
xiōng
yě
其資■,正乎凶也。 齊斧”
122 周易·下經·兑卦第五十八
duìguàdìwǔshíbā
兑卦第五十八
䷹ 兑爲澤 兑下兑上
duì
wéi
zé
duì
xià
duìshàng
duì
hēng
lì
zhēn
○兑,亨利貞。
tuàn
yuē
duì
yuè
yě
gāngzhōng
ér
róu
wài
◎《彖》曰:兑,説■悦也。剛中而柔外,
yuè
yǐ
lì
zhēn
shì
yǐ
shùn
hū
tiān
ér
yìng
hū
rén
yuè
説■,是以順乎天而應乎人。説■悦以“利貞”悦yǐ
xiān
mín
mín
wàng
qí
láo
yuè
yǐ
fàn
nàn
mín
wàng
qí
sǐ
以先民,民忘其勞。説■民忘其死。悦以犯難,
yuè
zhī
dà
mín
quàn
yǐ
zāi
説■悦之大,民勸矣哉!
xiàng
yuē
lì
zé
duì
jūn
zǐ
yǐ
péng
yǒu
jiǎng
◎《象》曰:麗■離澤,兑。君子以朋友講
xí
習。
chū
jiǔ
hé
duì
jí
○初九,和兑,吉。
xiàng
yuē
hé
duì
zhī
jí
xíng
wèi
yí
yě
◎《象》曰:“和兑”之吉,行未疑也。
周易·下經·涣卦第五十九 123
jiǔèrfúduìjíhuǐwáng
○九二,孚兑■説,吉,悔亡。
xiàng
yuē
fú
duì
zhī
jí
xìn
zhì
yě
◎《象》曰:“孚兑■ 説”之吉,信志也。
liù
sān
lái
duì
xiōng
○六三,來兑,凶。
xiàng
yuē
lái
duì
zhī
xiōng
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“來兑”之凶,位不當也。
jiǔ
sì
shāngduì
wèi
níng
jiè
jí
yǒu
xǐ
○九四,商兑未寧,介疾有喜。
xiàng
yuē
jiǔ
sì
zhī
xǐ
yǒu
qìng
yě
◎《象》曰:九四之“喜”,有慶也。
jiǔ
wǔ
fú
yú
bō
yǒu
lì
○九五,孚于剥有厲。
xiàng
yuē
fú
yú
bō
wèizhèngdàng
yě
◎《象》曰:“孚于剥”,位正當也。
shàng
liù
yǐn
duì
○上六,引兑。
xiàng
yuē
shàng
liù
yǐn
duì
wèiguāng
yě
◎《象》曰:上六“引兑”,未光也。
huàn
guà
dì
wǔ
shí
jiǔ
涣卦第五十九
䷺ 風水涣 坎下巽上
fēng
shuǐhuàn
kǎn
xià
xùnshàng
124 周易·下經·涣卦第五十九
huànhēngwánggéyǒumiàolìshèdàchuānlìzhēn
○涣,亨。王假■格有廟。利涉大川,利貞。
tuàn
yuē
huàn
hēng
gāng
lái
ér
bù
qióng
róu
◎《彖》曰:“涣,亨”,剛來而不窮,柔
dé
wèi
hū
wài
ér
shàngtóng
wáng
gé
yǒu
miào
wáng
nǎi
zài
zhōng
得位乎外而上同。“王假■,王乃在中格有廟”
yě
lì
shè
dà
chuān
chéngmù
yǒu
gōng
yě
也。“利涉大川”,乘木有功也。
xiàng
yuē
fēng
xíng
shuǐshàng
huàn
xiānwáng
yǐ
xiǎng
yú
◎《象》曰:風行水上,涣。先王以享于
dì
lì
miào
上帝立廟。 ■
chū
liù
yòngzhěng
mǎzhuàng
jí
○初六,用拯■抍馬壯,吉。■悔■亡
xiàng
yuē
chū
liù
zhī
jí
shùn
yě
◎《象》曰:初六之“吉”,順也。
jiǔ
èr
huàn
bēn
qí
jī
huǐ
wáng
○九二,涣奔其机■几,悔亡。
xiàng
yuē
huàn
bēn
qí
jī
dé
yuàn
yě
◎《象》曰:“涣奔其机■,得願也。 几”
liù
sān
huàn
qí
gōng
wú
huǐ
○六三,涣其躬,无悔。
xiàng
yuē
huàn
qí
gōng
zhì
zài
wài
yě
◎《象》曰:“涣其躬”,志在外也。
周易·下經·節卦第六十 125
liùsìhuànqíqúnyuánjíhuànyǒuqiūfěiyísuǒ
○,涣其羣,元吉。涣有丘■匪夷■近,弟所
sī
思。
xiàng
yuē
huàn
qí
qún
yuán
jí
guāng
dà
yě
◎《象》曰:“涣其羣,元吉”,光大也。
jiǔ
wǔ
huàn
hàn
qí
dà
hào
huànwáng
jū
wú
jiù
○九五,涣汗其大號。涣王居,无咎。
xiàng
yuē
wáng
jū
wú
jiù
zhèngwèi
yě
◎《象》曰:“王居无咎”,正位也。
shàng
jiǔ
huàn
qí
xuè
qù
tì
chū
wú
jiù
○上九,涣其血去逖■惕出,无咎。
xiàng
yuē
huàn
qí
xuè
yuǎn
hài
yě
◎《象》曰:“涣其血”,遠害也。
jié
guà
dì
liù
shí
節卦第六十
䷻ 水澤節 兑下坎上
shuǐ
zé
jié
duì
xià
kǎnshàng
jié
hēng
kǔ
jié
bù
kě
zhēn
○節,亨。苦節不可貞。
tuàn
yuē
jié
hēng
gāng
róu
fēn
ér
gāng
dé
zhōng
◎《彖》曰:“節,亨”,剛柔分而剛得中。
kǔ
jié
bù
kě
zhēn
qí
dàoqióng
yě
yuè
yǐ
xíng
xiǎn
dàng
“苦節不可貞”,其道窮也。説■當 悦以行險,
126 周易·下經·節卦第六十
wèiyǐjiézhōngzhèngyǐtōngtiāndìjiéérsìshíchéngjiéyǐ
位以節,中正以通。天地節而四時成,節以
zhì
dù
bù
shāng
cái
bú
hài
mín
制度,不傷財,不害民。
xiàng
yuē
zé
shàng
yǒu
shuǐ
jié
jūn
zǐ
yǐ
zhì
◎《象》曰:澤上■中有水,節。君子以制
shù
dù
yì
dé
xíng
數度,議德行。
chū
jiǔ
bù
chū
hù
tíng
wú
jiù
○初九,不出户庭,无咎。
xiàng
yuē
bù
chū
hù
tíng
zhī
tōng
sè
yě
◎《象》曰:“不出户庭”,知通塞也。
jiǔ
èr
bù
chū
mén
tíng
xiōng
○九二,不出門庭,■之凶。
xiàng
yuē
bù
chū
mén
tíng
xiōng
shī
shí
jí
◎《象》曰:“不出門庭,■,失時極之凶”
yě
也。
liù
sān
bù
jié
ruò
zé
jiē
ruò
wú
jiù
○六三,不節若,則嗟■差若,无咎。
xiàng
yuē
bù
jié
zhī
jiē
yòu
shuí
jiù
yě
◎《象》曰:“不節”之嗟■又誰咎也。 差,
liù
sì
ān
jié
hēng
○,安節,亨。
xiàng
yuē
ān
jié
zhī
hēng
chéngshàngdào
yě
◎《象》曰:“安節”之亨,承上道也。
周易·下經·中孚卦第六十一 127
jiǔwǔgānjiéjíwǎngyǒushàng
○九五,甘節吉。往有尚。
xiàng
yuē
gān
jié
zhī
jí
jū
wèizhōng
yě
◎《象》曰:“甘節”之吉,居位中也。
shàng
liù
kǔ
jié
zhēnxiōng
huǐ
wáng
○上六,苦節,貞凶,悔亡。
xiàng
yuē
kǔ
jié
zhēnxiōng
qí
dàoqióng
yě
◎《象》曰:“苦節,貞凶”,其道窮也。
zhōng
fú
guà
dì
liù
shí
yī
中孚卦第六十一
䷼ 風澤中孚 兑下巽上
fēng
zé
zhōng
fú
duì
xià
xùnshàng
zhōng
fú
tún
yú
jí
lì
shè
dà
chuān
lì
zhēn
○中孚,豚■遯魚吉。利涉大川,利貞。
tuàn
yuē
zhōng
fú
róu
zài
nèi
ér
gāng
dé
zhōng
yuè
◎《彖》曰:中孚,柔在内而剛得中,説
ér
xùn
fú
nǎi
huà
bāng
yě
tún
yú
jí
xìn
jí
“豚■,信及悦而巽,孚,乃化邦也。遯魚吉”■
tún
yú
yě
lì
shè
dà
chuān
chéngmù
zhōu
xū
yě
zhōng
fú
yǐ
豚魚也。“利涉大川”,乘木舟虚也。中孚以
lì
zhēn
nǎi
yìng
hū
tiān
yě
“利貞”,乃應乎天也。
xiàng
yuē
zé
shàngyǒu
fēng
zhōng
fú
jūn
zǐ
yǐ
yì
◎《象》曰:澤上有風,中孚。君子以議
128 周易·下經·中孚卦第六十一
yùhuǎnsǐ
獄緩死。
chū
jiǔ
yú
jí
yǒu
tā
bú
yàn
○初九,虞吉,有它不燕。
xiàng
yuē
chū
jiǔ
yú
jí
zhì
wèi
biàn
yě
◎《象》曰:初九“虞吉”,志未變也。
jiǔ
èr
míng
hè
zài
yīn
qí
zǐ
hè
zhī
wǒ
yǒu
hǎo
jué
○九二,鳴鶴■其子和之。我有好爵,鶴■鳴在陰,
wú
yǔ
ěr
mǐ
吾與爾靡■縻■䌕■劘之。
xiàng
yuē
qí
zǐ
hè
zhī
zhōng
xīn
yuàn
yě
①②③
zhī
◎《象》曰:“其子和之”,中心願也。
liù
sān
dé
dí
huò
gǔ
huò
pí
huò
qì
huò
gē
○六三,得敵。或鼓或罷■疲,或泣或歌。
xiàng
yuē
huò
gǔ
huò
pí
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“或鼓或罷■,位不當也。 疲”
liù
sì
yuè
jī
○,月幾■近■既望,馬匹亡。无咎。
xiàng
yuē
mǎ
pǐ
wáng
jué
lèi
shàng
yě
①②
wàngmǎpǐwángwújiù
◎《象》曰:“馬匹亡”,絶類上也。
jiǔ
wǔ
yǒu
fú
luán
rú
wú
jiù
○九五,有孚攣如,无咎。
xiàng
yuē
yǒu
fú
luán
rú
wèizhèngdàng
yě
◎《象》曰:“有孚攣如”,位正當也。
shàng
jiǔ
hàn
yīn
dēng
yú
tiān
zhēnxiōng
○上九,翰音登于天,貞凶。
周易·下經·小過卦第六十二 129
xiàngyuēhànyīndēngyútiānhékěchángyě
◎《象》曰:“翰音登于天”,何可長也。
xiǎo
guò
guà
dì
liù
shí
èr
小過卦第六十二
䷽ 雷山小過 艮下震上
léi
shān
xiǎo
guò
gèn
xià
zhènshàng
xiǎo
guò
hēng
lì
zhēn
kě
xiǎo
shì
bù
kě
dà
shì
fēi
niǎo
yí
○小過,亨利貞。可小事,不可大事。飛鳥遺
zhī
yīn
bù
yí
shàng
yí
xià
dà
jí
之音,不宜上宜下,大吉。
tuàn
yuē
xiǎo
guò
xiǎo
zhě
guò
ér
hēng
yě
guò
yǐ
◎《彖》曰:小過,小者過而亨也。過以
lì
zhēn
yǔ
shí
xíng
yě
róu
dé
zhōng
shì
yǐ
xiǎo
shì
“利貞”,與時行也。柔得中,是以“小事”
jí
yě
gāng
shī
wèi
ér
bù
zhōng
shì
yǐ
bù
kě
dà
shì
yě
吉也。剛失位而不中,是以“不可大事”也。
yǒu
fēi
niǎo
zhī
xiàng
yān
fēi
niǎo
yí
zhī
yīn
bù
yí
shàng
yí
xià
有飛鳥之象焉,“飛鳥遺之音,不宜上宜下,
dà
jí
shàng
nì
ér
xià
shùn
yě
大吉”,上逆而下順也。
xiàng
yuē
shānshàngyǒu
léi
xiǎo
guò
jūn
zǐ
yǐ
xíng
◎《象》曰:山上有雷,小過。君子以行
guò
hū
gōng
sāng
guò
hū
āi
yòng
guò
hū
jiǎn
過乎恭,喪過乎哀,用過乎儉。
chū
liù
fēi
niǎo
yǐ
xiōng
○初六,飛鳥以凶。
130 周易·下經·小過卦第六十二
xiàngyuēfēiniǎoyǐxiōngbùkěrúhéyě
◎《象》曰:“飛鳥以凶”,不可如何也?
liù
èr
guò
qí
zǔ
yù
qí
bǐ
bù
jí
qí
jūn
yù
qí
chén
○六二,過其祖,遇其妣。不及其君,遇其臣,
wú
jiù
无咎。
xiàng
yuē
bù
jí
qí
jūn
chén
bù
kě
guò
yě
◎《象》曰:“不及其君”,臣不可過也。
jiǔ
sān
fú
guò
fáng
zhī
cóng
huòqiāng
zhī
xiōng
○九三,弗過防之,從或戕之,凶。
xiàng
yuē
cóng
huòqiāng
zhī
xiōng
rú
hé
yě
◎《象》曰:“從或戕之”,凶如何也?
jiǔ
sì
wú
jiù
fú
guò
yù
zhī
wǎng
lì
bì
jiè
wù
yòngyǒng
○九四,无咎,弗過遇之。往厲必戒,勿用永
zhēn
貞。
xiàng
yuē
fú
guò
yù
zhī
wèi
bú
dàng
yě
wǎng
◎《象》曰:“弗過遇之”,位不當也。“往
lì
bì
jiè
zhōng
bù
kě
cháng
yě
厲必戒”,終不可長也。
liù
wǔ
mì
yún
bú
yù
zì
wǒ
xī
jiāo
gōng
yì
qǔ
bǐ
zài
xué
○六五,密雲不雨,自我西郊。公弋取彼在穴。
xiàng
yuē
mì
yún
bú
yù
yǐ
shàng
yě
◎《象》曰:“密雲不雨”,已上■尚也。
shàng
liù
fú
yù
guò
zhī
fēi
niǎo
lí
zhī
xiōng
shì
wèi
zāi
shěng
○上六,弗遇過之,飛鳥離之,凶。是謂災眚。
xiàng
yuē
fú
yù
guò
zhī
yǐ
kàng
yě
◎《象》曰:“弗遇過之”,已亢也。
周易·下經·既濟卦第六十三 131
jìjìguàdìliùshísān
既濟卦第六十三
䷾ 水火既濟 離下坎上
shuǐ
huǒ
jì
jì
lí
xià
kǎnshàng
jì
jì
hēng
xiǎo
lì
zhēn
chū
jí
zhōngluàn
○既濟,亨小,利貞。初吉,終亂。
tuàn
yuē
jì
jì
hēng
xiǎo
zhě
hēng
yě
lì
◎《彖》曰:“既濟,亨”,小者亨也。“利
zhēn
gāng
róuzhèng
ér
wèi
dàng
yě
chū
jí
róu
dé
zhōng
yě
貞”,剛柔正而位當也。“初吉”,柔得中也。
zhōngzhǐ
zé
luàn
qí
dàoqióng
yě
終止則亂,其道窮也。
xiàng
yuē
shuǐ
zài
huǒshàng
jì
jì
jūn
zǐ
yǐ
sī
◎《象》曰:水在火上,既濟。君子以思
huàn
ér
yù
fáng
zhī
患而豫■預防之。
chū
jiǔ
yè
qí
lún
rú
qí
wěi
wú
jiù
○初九,曳其輪,濡其尾,无咎。
xiàng
yuē
yè
qí
lún
yì
wú
jiù
yě
◎《象》曰:“曳其輪”,義无咎也。
liù
èr
fù
sàng
qí
fú
○六二,婦喪其茀■勿逐,七日得。 髴■紋■髢,
xiàng
yuē
qī
rì
dé
yǐ
zhōngdào
yě
①②③
wùzhúqīrìdé
◎《象》曰:“七日得”,以中道也。
132 周易·下經·未濟卦第六十四
jiǔsāngāozōngfáguǐfāngsānniánkèzhīxiǎorénwùyòng
○九三,高宗伐鬼方,三年克之,小人勿用。
xiàng
yuē
sān
nián
kè
zhī
bèi
yě
◎《象》曰:“三年克之”,憊■備也。
liù
sì
rú
yǒu
yī
rú
○,繻■𧝄有衣袽■茹■絮,終日戒。
xiàng
yuē
zhōng
rì
jiè
yǒu
suǒ
yí
yě
①②
zhōngrìjiè
◎《象》曰:“終日戒”,有所疑也。
jiǔ
wǔ
dōng
lín
shā
niú
bù
rú
xī
lín
zhī
yuè
jì
shí
shòu
qí
○九五,東鄰殺牛,不如西鄰之禴祭,實受其
fú
福。
xiàng
yuē
dōng
lín
shā
niú
bù
rú
xī
lín
◎《象》曰:“東鄰殺牛”,不如“西鄰”
zhī
shí
yě
shí
shòu
qí
fú
jí
dà
lái
yě
之時也。“實受其福”,吉大來也。
shàng
liù
rú
qí
shǒu
lì
○上六,濡其首,厲。
xiàng
yuē
rú
qí
shǒu
lì
hé
kě
jiǔ
yě
◎《象》曰:“濡其首,厲”,何可久也?
wèi
jì
guà
dì
liù
shí
sì
未濟卦第六十四
䷿ 火水未濟 坎下離上
huǒ
shuǐ
wèi
jì
kǎn
xià
lí
shàng
周易·下經·未濟卦第六十四 133
wèijìhēngxiǎohúqìjìrúqíwěiwúyōulì
○未濟,亨。小狐汔濟,濡其尾,无攸利。
tuàn
yuē
wèi
jì
hēng
róu
dé
zhōng
yě
xiǎo
◎《彖》曰:“未濟,亨”,柔得中也。“小
hú
qì
jì
wèi
chūzhōng
yě
rú
qí
wěi
wú
yōu
lì
bú
狐汔濟”,未出中也。“濡其尾,无攸利”,不
xù
zhōng
yě
suī
bú
dàng
wèi
gāng
róu
yìng
yě
續終也。雖不當位,剛柔應也。
xiàng
yuē
huǒ
zài
shuǐshàng
wèi
jì
jūn
zǐ
yǐ
shèn
◎《象》曰:火在水上,未濟。君子以慎
biàn
wù
jū
fāng
辨物居方。
chū
liù
rú
qí
wěi
lìn
○初六,濡其尾,吝。
xiàng
yuē
rú
qí
wěi
yì
bù
zhī
jí
yě
◎《象》曰:“濡其尾”,亦不知極也。
jiǔ
èr
yè
qí
lún
zhēn
jí
○九二,曳其輪,貞吉。
xiàng
yuē
jiǔ
èr
zhēn
jí
zhōng
yǐ
xíngzhèng
yě
◎《象》曰:九二“貞吉”,中以行正也。
liù
sān
wèi
jì
zhēngxiōng
lì
shè
dà
chuān
○六三,未濟征凶,利涉大川。
xiàng
yuē
wèi
jì
zhēngxiōng
wèi
bú
dàng
yě
◎《象》曰:“未濟征凶”,位不當也。
jiǔ
sì
zhēn
jí
huǐ
wáng
zhènyòng
fá
guǐ
fāng
sān
nián
yǒushǎng
yú
○九四,貞吉悔亡。震用伐鬼方,三年有賞于
dà
guó
大國■邦。
134 周易·下經·未濟卦第六十四
xiàngyuēzhēnjíhuǐwángzhìxíngyě
◎《象》曰:“貞吉悔亡”,志行也。
liù
wǔ
zhēn
jí
wú
huǐ
jūn
zǐ
zhī
guāng
yǒu
fú
jí
○六五,貞吉无悔。君子之光,有孚吉。
xiàng
yuē
jūn
zǐ
zhī
guāng
qí
huī
jí
yě
◎《象》曰:“君子之光”,其暉吉也。
shàng
jiǔ
yǒu
fú
yú
yǐn
jiǔ
wú
jiù
rú
qí
shǒu
yǒu
fú
shī
○上九,有孚于飲酒,无咎。濡其首,有孚失
shì
是。
xiàng
yuē
yǐn
jiǔ
rú
shǒu
yì
bù
zhī
jié
◎《象》曰:“飲酒”“濡首”,亦不知節
yě
也。
周易·繫辭上傳·第一章 135
zhōuyìxìcíshàngzhuàn
周易·繫辭上傳
dì
yī
zhāng
第一章
tiān
zūn
dì
bēi
qián
kūn
dìng
yǐ
bēi
gāo
yǐ
chén
guì
jiàn
wèi
天尊地卑■乾坤定矣。卑高以陳,貴賤位埤,
yǐ
dòng
jìng
yǒucháng
gāng
róu
duàn
yǐ
fāng
yǐ
lèi
jù
wù
yǐ
qún
fēn
矣。動靜有常,剛柔斷矣。方以類聚,物以羣分,
jí
xiōngshēng
yǐ
zài
tiānchéngxiàng
zài
dì
chéngxíng
biàn
huà
xiàn
yǐ
吉凶生矣。在天成象,在地成形,變化見■現矣。
shì
gù
gāng
róu
xiāng
mó
bā
guà
xiāngdàng
gǔ
zhī
yǐ
léi
tíng
是故剛柔相摩■八卦相盪■鼓之以雷霆,磨,蕩。
rùn
zhī
yǐ
fēng
yǔ
rì
yuè
yùn
xíng
yì
hán
yì
shǔ
qián
dàochéngnán
潤之以風雨。日月運■一寒一暑。乾道成男,違行,
kūn
dàochéng
nǚ
qián
zhī
tài
shǐ
kūn
zuò
chéng
wù
坤道成女。乾知大■太■泰始,坤作■化成物。
qián
yǐ
yì
zhī
kūn
yǐ
jiǎn
néng
yì
zé
yì
zhī
jiǎn
zé
yì
cóng
乾以易知,坤以簡能。易則易知,簡則易從。
yì
zhī
zé
yǒu
qīn
yì
cóng
zé
yǒu
gōng
yǒu
qīn
zé
kě
jiǔ
yǒu
gōng
zé
易知則有親,易從則有功。有親則可久,有功則
kě
dà
kě
jiǔ
zé
xián
rén
zhī
dé
kě
dà
zé
xián
rén
zhī
yè
yì
jiǎn
可大。可久則賢人之德,可大則賢人之業。易簡
136 周易·繫辭上傳·第二章
értiānxiàzhīlǐdéyǐtiānxiàzhīlǐdéérchéngwèihūqízhōng
而天下之理得矣。天下之理得,而■易成位乎其中
yǐ
矣。
dì
èr
zhāng
第二章
shèngrén
shè
guà
guānxiàng
xì
cí
yān
ér
míng
jí
xiōng
gāng
聖人設卦觀象。繫辭焉,而明吉凶■剛悔■吝。
róu
xiāng
tuī
ér
shēngbiàn
huà
shì
gù
jí
xiōng
zhě
shī
dé
zhī
xiàng
yě
柔相推,而生變化。是故■失得之象也。以吉凶者,
huǐ
lìn
zhě
yōu
yú
zhī
xiàng
yě
biàn
huà
zhě
jìn
tuì
zhī
xiàng
yě
gāng
悔吝者,憂虞之象也。變化者,進退之象也。剛
róu
zhě
zhòu
yè
zhī
xiàng
yě
liù
yáo
zhī
dòng
sān
jí
zhī
柔■晝夜■六爻之動,三極之晝■夜者,剛■柔之象也。
dào
yě
道也。
shì
gù
jūn
zǐ
suǒ
jū
ér
ān
zhě
yì
zhī
xù
yě
suǒ
lè
是故君子所居而安者,易之序■所樂■象也。變ér
wán
zhě
yáo
zhī
cí
yě
shì
gù
jūnzǐjū
zé
guān
qí
xiàng
ér
wán
而玩■爻之辭也。是故君子居則觀其象而玩翫者,
qí
cí
dòng
zé
guān
qí
biàn
ér
wán
qí
zhān
shì
yǐ
zì
tiān
yòu
動則觀其變而玩■是以“自天祐 翫其辭,翫其占。■
周易·繫辭上傳·第三章 137
①
。 佑■右之,吉无不利”■
dì
sānzhāng
②
zhījíwúbúlì
第三章
tuàn
zhě
yán
hū
xiàng
zhě
yě
yáo
zhě
yán
hū
biàn
zhě
yě
彖■言乎象者也。爻者,言乎變者也。曰者,
jí
xiōng
zhě
yán
hū
qí
shī
dé
yě
huǐ
lìn
zhě
yán
hū
qí
xiǎo
cī
吉凶者,言乎其失得也。悔吝者,言■存乎其小疵
yě
wú
jiù
zhě
shàn
bǔ
guò
yě
也。无咎者,善補過也。
shì
gù
liè
guì
jiàn
zhě
cún
hū
wèi
qí
xiǎo
dà
zhě
cún
hū
guà
是故列貴賤者,存乎位。齊小大者,存乎卦。
biàn
jí
xiōng
zhě
cún
hū
cí
yōu
huǐ
lìn
zhě
cún
hū
jiè
zhèn
wú
jiù
辯吉凶者,存乎辭。憂悔吝者,存乎介。震无咎
zhě
cún
hū
huǐ
shì
gù
guà
yǒu
xiǎo
dà
cí
yǒu
xiǎn
yì
cí
yě
者,存乎悔。是故卦有小大,■辭也而辭有險易。
zhě
gè
zhǐ
qí
suǒ
zhī
者,各指其所之。
yì
yǔ
tiān
dì
zhǔn
gù
néng
mí
lún
tiān
dì
zhī
dào
yǎng
yǐ
guān
易與天地準,故能彌綸天地■仰以觀下之道。
yú
tiān
wén
fǔ
yǐ
chá
yú
dì
lǐ
shì
gù
zhī
yōu
míng
zhī
gù
于■俯以察于■是故知幽明之故。 於天文,觀■於地理,
138 周易·繫辭上傳·第四章
yuánshǐfǎnzhōnggùzhīsǐshēngzhīshuō
原始反■及終,故知死生之説。
dì
sì
zhāng
第四章
jīng
qì
wéi
wù
yóu
hún
wéi
biàn
shì
gù
zhī
guǐ
shén
zhī
qíngzhuàng
精氣爲物,遊魂爲變。是故知鬼神之情狀。
yǔ
tiān
dì
xiāng
sì
gù
bù
wéi
zhì
zhōu
hū
wàn
wù
ér
dào
jì
tiān
與天地相似,故不違。知■而道濟天智周乎萬物,
xià
gù
bú
guò
pángxíng
ér
bù
liú
lè
tiān
zhī
mìng
gù
bù
下,故不過。旁行而不流■樂■故不留,變天知命,
yōu
ān
tǔ
dūn
hū
rén
gù
néng
ài
fàn
wéi
tiān
dì
zhī
huà
ér
憂。安土敦乎仁,故能愛。範圍■犯■違天地之化而
bú
guò
qū
chéngwàn
wù
ér
bù
yí
tōng
hū
zhòu
yè
zhī
dào
ér
zhī
不過,曲成萬物而不遺,通乎■于晝夜之道而知,
gù
shén
wú
fāng
ér
yì
wú
tǐ
故神无方而易无體。
yì
yīn
yì
yáng
zhī
wèi
dào
jì
zhī
zhě
shàn
yě
chéng
zhī
zhě
xìng
yě
一陰一陽之謂道,繼之者善也,成之者性也。
rén
zhě
jiàn
zhī
wèi
zhī
rén
zhì
zhě
jiàn
zhī
wèi
zhī
zhì
bǎi
xìng
rì
仁者見之謂之仁,知■百姓日智者見之謂之知■智。
yòng
ér
bù
zhī
gù
jūn
zǐ
zhī
dào
xiǎn
yǐ
用而不知,故君子之道鮮矣。
周易·繫辭上傳·第五章 139
dìwǔzhāng
第五章
xiǎn
zhū
rén
cáng
zhū
yòng
gǔ
wàn
wù
ér
bù
yǔ
shèngrén
tóng
yōu
顯諸仁,藏■鼓萬物而不與聖人同憂,臧諸用。
shèng
dé
dà
yè
zhì
yǐ
zāi
fù
yǒu
zhī
wèi
dà
yè
rì
xīn
zhī
wèishèng
dé
盛德大業至矣哉!富有之謂大業,日新之謂盛德。
shēngshēng
zhī
wèi
yì
chéng
xiàng
zhī
wèi
qián
xiào
fǎ
zhī
wèi
kūn
jí
生生之謂易。成■效■極盛象之謂乾,爻法之謂坤。
shù
zhī
lái
zhī
wèi
zhān
tōng
biàn
zhī
wèi
shì
yīn
yáng
bú
cè
zhī
wèi
shén
數知來之謂占,通變之謂事。陰陽不測之謂神。
fú
yì
guǎng
yǐ
dà
yǐ
yǐ
yán
hū
yuǎn
zé
bú
yù
yǐ
夫易,廣矣,大矣。以言乎■以于遠則不禦,
yán
hū
ěr
zé
jìng
ér
zhèng
yǐ
yán
hū
tiān
dì
zhī
jiān
zé
bèi
yǐ
言乎■以言乎■ 于邇則靜而正,于天地之間■閒則備矣。
fú
qián
qí
jìng
yě
zhuān
qí
dòng
yě
zhí
shì
yǐ
dà
shēngyān
夫乾,其靜也專■其動也直,是以大生焉。塼,
fú
kūn
qí
jìng
yě
xī
qí
dòng
yě
pì
shì
yǐ
guǎngshēngyān
guǎng
dà
夫坤,其靜也翕,其動也闢,是以廣生焉。廣大
pèi
tiān
dì
biàn
tōng
pèi
sì
shí
yīn
yáng
zhī
yì
pèi
rì
yuè
yì
jiǎn
zhī
配天地,變通配四時。陰陽之義配日月,易簡之
shàn
pèi
zhì
dé
善配至德。
zǐ
yuē
yì
qí
zhì
yǐ
hū
fú
yì
shèngrén
suǒ
yǐ
子曰:“易其至矣乎■于?夫易,聖人■之所以
140 周易·繫辭上傳·第六章
chóngdéérguǎngyèyězhìchónglǐbēichóngxiàotiānbēifǎ
崇德而廣業也。知■崇效天,卑法智崇禮■體卑■埤。
dì
tiān
dì
shè
wèi
ér
yì
xíng
hū
qí
zhōng
yǐ
chéngxìng
cún
cún
地。天地設位,而易行乎■成性存存,于其中矣。
dào
yì
zhī
mén
道義之門。”
dì
liù
zhāng
第六章
shèngrén
yǒu
yǐ
jiàn
tiān
xià
zhī
zé
聖人有以見天下之賾■册■嘖。而擬諸其形
róng
xiàng
qí
wù
yí
shì
gù
wèi
zhī
xiàng
shèngrén
yǒu
yǐ
jiàn
tiān
xià
zhī
①②
érnǐzhūqíxíng
容,象其物宜,是故謂之象。聖人有以見天下之
dòng
ér
guān
qí
huì
tōng
yǐ
xíng
qí
diǎn
lǐ
動。而觀其會通,以行其典禮■繫辭等■禮■典■體,
yān
yǐ
duàn
qí
jí
xiōng
shì
gù
wèi
zhī
yáo
yán
tiān
xià
zhī
zhì
zé
①②
xìcí
焉以斷其吉凶,是故謂之爻。言天下之至賾■册②
ér
bù
kě
wù
yě
yán
tiān
xià
zhī
zhì
dòng
①
嘖,而不可惡■亞也。言天下之至動■賾■册■嘖,■
bù
kě
luàn
yě
nǐ
zhī
ér
hòu
yán
yì
zhī
ér
hòu
dòng
nǐ
yì
①②③
ér
而不可亂也。擬之而後言,議■擬議儀之而後動,
yǐ
chéng
qí
biàn
huà
儀以成其變化。 ■
周易·繫辭上傳·第七章 141
mínghèzàiyīnqízǐhèzhīwǒyǒuhǎojuéwú
“鳴鶴■其子和之。我有好爵,吾鶴■鳴在陰,
yǔ
ěr
mǐ
與爾靡■”子曰:“君子居其室,出其縻■䌕■劘之。
yán
shàn
zé
qiān
lǐ
zhī
wài
yìng
zhī
kuàng
qí
ěr
zhě
hū
jū
qí
shì
①②③
zhīzǐyuējūnzǐjūqíshìchūqí
言善,則千里之外應之,況其邇者乎■于?居其室,
chū
qí
yán
bú
shàn
zé
qiān
lǐ
zhī
wài
wéi
zhī
kuàng
qí
ěr
zhě
hū
出其言不善,則千里之外違之,況其邇者乎■于?
yán
chū
hū
shēn
jiā
hū
mín
xíng
fā
hū
ěr
jiàn
hū
yuǎn
言出乎■加乎■行發乎■見乎■于身,于民。于邇,于遠。
yán
xíng
jūn
zǐ
zhī
shū
jī
shū
jī
zhī
fā
róng
rǔ
zhī
zhǔ
yě
yán
言行,君子之樞機。樞機之發,榮辱之主也。言
xíng
jūn
zǐ
zhī
suǒ
yǐ
dòng
tiān
dì
yě
kě
bú
shèn
hū
行,君子之所以動天地也,可不慎乎■于?”
tóng
rén
xiān
háo
táo
ér
hòu
xiào
zǐ
yuē
jūn
zǐ
zhī
dào
“同人先號咷■”子曰:“君子之道,啕而後笑。
huò
chū
huò
chǔ
huò
mò
huò
yǔ
èr
rén
tóng
xīn
qí
lì
duàn
jīn
tóng
或出或處,或默或語。二人同心,其利斷金。同
xīn
zhī
yán
qí
xiù
rú
lán
心之言,其臭■” 嗅如蘭。
dì
qī
zhāng
第七章
142 周易·繫辭上傳·第七章
chūliùjièyòngbáimáowújiùzǐyuēgǒucuò
“初六,藉用白茅,无咎。”子曰:“苟錯■措zhū
dì
ér
kě
yǐ
jiè
zhī
yòng
máo
hé
jiù
zhī
yǒu
shèn
zhī
zhì
yě
諸地而可矣。藉之用茅,何咎之有?慎之至也。
fú
máo
zhī
wéi
wù
bó
ér
yòng
kě
zhòng
yě
shèn
sī
shù
yě
yǐ
wǎng
夫茅之爲物薄,而用可重也。慎■順斯術也以往,
qí
wú
suǒ
shī
yǐ
其无所失矣。”
láo
qiān
jūn
zǐ
yǒuzhōng
jí
zǐ
yuē
láo
ér
bù
“勞謙■君子有終,吉。”子曰:“勞而不嗛,
fá
yǒu
gōng
ér
bù
dé
hòu
zhī
zhì
yě
yǔ
yǐ
qí
gōng
xià
rén
zhě
伐,有功而不德■厚之至也。語以其功下人者置,
yě
dé
yánshèng
lǐ
yán
gōng
qiān
yě
zhě
zhì
gōng
yǐ
cún
qí
wèi
zhě
也。德言盛,禮言恭。謙也者,致恭以存其位者
yě
也。”
kàng
lóng
yǒu
huǐ
zǐ
yuē
guì
ér
wú
wèi
gāo
ér
wú
mín
“亢龍有悔。”子曰:“貴而无位,高而无民,
xián
rén
zài
xià
wèi
ér
wú
fǔ
shì
yǐ
dòng
ér
yǒu
huǐ
yě
賢人在下位而无輔,是以動而有悔也。”
bù
chū
hù
tíng
wú
jiù
zǐ
yuē
luàn
zhī
suǒshēng
yě
“不出户庭,无咎。”子曰:“亂之所生也,
zé
yán
yǔ
yǐ
wéi
jiē
jūn
bú
mì
zé
shī
chén
chén
bú
mì
zé
shī
shēn
則言語以爲階■君不密則失臣,臣不密則失身,機。
jī
shì
bú
mì
zé
hài
chéng
shì
yǐ
jūn
zǐ
shèn
mì
ér
bù
chū
yě
幾事不密則害成。是以君子慎密而不出也。”
周易·繫辭上傳·第八章 143
zǐyuēzuòyìzhěqízhīdàohūyì
子曰:‚作■者,其知盜■《易》爲《易》盗乎?
yuē
fù
qiě
chéng
zhì
kòu
zhì
fù
yě
zhě
xiǎo
rén
zhī
shì
yě
曰:‘負且乘,致寇■’負也者,小人之事也。戎至。
chéng
yě
zhě
jūn
zǐ
zhī
qì
yě
xiǎo
rén
ér
chéngjūn
zǐ
zhī
qì
dào
乘也者,君子之器也。小人而乘君子之器,盜■盗sī
duó
zhī
yǐ
shàngmàn
xià
bào
dào
sī
fá
zhī
yǐ
màncáng
huì
思奪之矣。上慢下暴,盜■慢藏誨■盗思伐之矣。悔dào
yě
róng
huì
yín
yì
yuē
fù
qiě
chéng
zhì
kòu
盜■冶■《易》曰:‘負且乘,致寇盗,野容誨■悔淫。
zhì
dào
zhī
zhāo
yě
,盜■‛ 戎至’盗之招也。■
dì
bā
zhāng
第八章
dà
yǎn
zhī
shù
wǔ
shí
qí
yòng
sì
shí
yòu
jiǔ
fēn
érwéi
èr
大衍之數五十,其用四十有■分而爲二又九。
yǐ
xiàngliǎng
guà
yī
yǐ
xiàng
sān
shé
zhī
yǐ
sì
yǐ
xiàng
sì
shí
guī
jī
以象兩。掛一以象三。揲之以四以象四時。歸奇
yú
lè
yǐ
xiàng
rùn
wǔ
suì
zài
rùn
gù
zài
lè
ér
hòu
guà
tiān
shù
于扐以象閏。五歲再閏,故再扐而後掛■天數卦。
wǔ
dì
shù
wǔ
wǔ
wèi
xiāng
dé
ér
gè
yǒu
hé
tiān
shù
èr
shí
yòu
五,地數五,五位相得而各有合。天數二十■卄有
144 周易·繫辭上傳·第九章
wǔdìshùsānshífántiāndìzhīshùwǔshíyòuwǔcǐ
地數三十■凡天地之數五十有■此又五,卅。又五,■
suǒ
yǐ
chéngbiàn
huà
ér
xíng
guǐ
shén
yě
qián
zhī
cè
èr
bǎi
yī
shí
yòu
所以成變化而行鬼神也。乾之策■二百一十有册,
liù
kūn
zhī
cè
bǎi
sì
shí
yòu
sì
fán
sān
bǎi
yòu
liù
坤之策■百四十有■凡三百有■又六。册,又四。又六■
shí
dāng
jī
zhī
rì
èr
piān
zhī
cè
wàn
yòu
yì
qiān
wǔ
bǎi
èr
十,當期之日。二篇之策■萬有■册,又一千五百二
shí
dāng
wàn
wù
zhī
shù
yě
shì
gù
sì
yíng
ér
chéng
yì
shí
yòu
bā
十,當萬物之數也。是故四營而成易,十有■又八
biàn
ér
chéngguà
變而成卦。
bā
guà
ér
xiǎochéng
yǐn
ér
shēn
zhī
chù
lèi
ér
zhǎng
zhī
tiān
八卦而小成,引而伸■觸類而長之,天信之,
xià
zhī
néng
shì
bì
yǐ
xiǎn
dào
shén
dé
xíng
shì
gù
kě
yǔ
chóu
zuò
下之能事畢矣。顯道神德行,是故可與酬酢■醋,
kě
yǔ
yòu
shén
yǐ
可與祐■侑神矣。
dì
jiǔ
zhāng
第九章
zǐ
yuē
zhī
biàn
huà
zhī
dào
zhě
qí
zhī
shén
zhī
suǒ
wéi
hū
子曰:“知變化之道者,其知神之所爲乎?
周易·繫辭上傳·第九章 145
yìyǒushèngrénzhīdàosìyānyǐyánzhěshàngqícíyǐdòngzhě
易有聖人■以言者尚其辭,以動者君■子之道四焉:
shàng
qí
biàn
yǐzhì
qì
zhěshàng
qí
xiàng
yǐbǔ
shì
zhěshàng
qí
zhān
尚其變,以制器者尚其象,以卜筮者尚其占。”
shì
yǐ
jūn
zǐ
jiāng
yǒu
wéi
yě
jiāng
yǒu
xíng
yě
wèn
yān
ér
yǐ
是以■將有行也,問焉而以故君子將有爲也,
yán
qí
shòumìng
yě
rú
xiǎng
wú
yǒu
yuǎn
jìn
yōu
shēn
suì
zhī
lái
wù
言。其受命也如響■无有遠近幽深,遂知來物。嚮,
fēi
tiān
xià
zhī
zhì
jīng
qí
shú
néng
yù
yú
cǐ
sān
wǔ
yǐ
biàn
cuò
非天下之至精,其孰能與于■錯於此?參伍以變,
zōng
qí
shù
tōng
qí
biàn
suìchéngtiān
xià
zhī
wén
jí
qí
shù
綜其數。通其變,遂成天下■極其數,地之文■爻。
suì
dìng
tiān
xià
zhī
xiàng
fēi
tiān
xià
zhī
zhì
biàn
qí
shú
néng
yù
yú
cǐ
遂定天下之象。非天下之至變,其孰能與于■於此?
yì
wú
sī
yě
wú
wéi
yě
jì
rán
bú
dòng
gǎn
ér
suì
tōng
tiān
xià
zhī
易无思也,无爲也,寂然不動,感而遂通天下之
gù
fēi
tiān
xià
zhī
zhì
shén
qí
shú
néng
yù
yú
cǐ
故。非天下之至神,其孰能與于■於此?
fú
yì
shèngrén
zhī
suǒ
yǐ
jí
shēn
ér
yán
jī
yě
wéi
shēn
夫易,聖人之所以極深而研■唯深揅幾■機也。
yě
gù
néngtōng
tiān
xià
zhī
zhì
wéi
jī
yě
gù
néngchéngtiān
xià
zhī
也,故能通天下之志。唯幾■故能成天下之 機也,
146 周易·繫辭上傳·第十章
wùwéishényěgùbùjíérsùbùxíngérzhìzǐyuēyì
務。唯神也,故不疾而速,不行而至。子曰:“易
yǒushèngrén
zhī
dào
sì
yān
zhě
cǐ
zhī
wèi
yě
有聖人之道四焉”者,此之謂也。
dì
shízhāng
第十章
tiān
yī
dì
èr
tiān
sān
dì
sì
tiān
wǔ
dì
liù
tiān
天一,地二;天三,地四;天五,地六;天
qī
dì
bā
tiān
jiǔ
dì
shí
七,地八;天九,地十。
zǐ
yuē
fú
yì
hé
wéi
zhě
yě
fúyìkāi
wù
子曰:“夫易,何爲者■開■而■作也?夫易,闓物
chéng
wù
mào
tiān
xià
zhī
dào
rú
sī
ér
yǐ
zhě
yě
shì
gù
shèngrén
成務,冒天下之道,如斯而已者也。”是故聖人
yǐ
tōng
tiān
xià
zhī
zhì
yǐ
dìng
tiān
xià
zhī
yè
yǐ
duàn
tiān
xià
zhī
yí
以通天下之志,以定天下之業,以斷天下之疑。
shì
gù
shī
zhī
dé
yuán
ér
shén
guà
zhī
dé
fāng
yǐ
zhì
liù
是故蓍之德圓■卦之德方以知■六員而神,智,
yáo
zhī
yì
yì
yǐ
gòng
爻之義易以貢■聖人以此洗■退藏于工■功。先心,
mì
jí
xiōng
yǔ
mín
tónghuàn
shén
yǐ
zhī
lái
zhì
yǐ
cáng
wǎng
①②
shèngrényǐcǐxǐxīntuìcángyú
吉凶與民同患。神以知來,知■於密,智以藏■臧往。■
qí
shú
néng
yù
cǐ
zāi
gǔ
zhī
cōng
míng
ruì
zhì
shén
wǔ
ér
bù
其孰能與■古之聦■神武而不 於此哉!聰明睿知■智,
周易·繫辭上傳·第十一章 147
shāzhěfúshìyǐmíngyútiānzhīdàoércháyúmínzhīgù
殺者夫!是以明于■而察于■於天之道,於民之故,
shì
xīng
shén
wù
yǐ
qián
mín
yòng
shèngrén
yǐ
cǐ
zhāi
jiè
yǐ
shénmíng
是興神物,以前民用。聖人以此齊■以神明齋戒,
qí
dé
fú其德夫。
shì
gù
hé
hù
wèi
zhī
kūn
pì
hù
wèi
zhī
qián
yì
hé
yí
pì
wèi
是故闔户謂之坤,闢户謂之乾。一闔一闢謂
zhī
biàn
wǎng
lái
bù
qióng
wèi
zhī
tōng
xiàn
nǎi
wèi
zhī
xiàng
xíng
nǎi
wèi
之變,往來不窮謂之通。見■形乃謂現乃謂之象,
zhī
qì
zhì
ér
yòng
zhī
wèi
zhī
fǎ
lì
yòng
chū
rù
mín
xián
yòng
zhī
wèi
之器。制而用之謂之法,利用出入,民咸用之謂
zhī
shén
之神。
dì
shí
yī
zhāng
第十一章
shì
gù
yì
yǒu
tài
jí
shìshēngliǎng
yí
liǎng
yí
shēng
sì
xiàng
是故易有太■是生兩儀。兩儀生四象,大極,
sì
xiàngshēng
bā
guà
bā
guà
dìng
jí
xiōng
jí
xiōngshēng
dà
yè
四象生八卦。八卦定吉凶,吉凶生大業。
shì
gù
fǎ
xiàng
mò
dà
hū
tiān
dì
biàn
tōng
mò
dà
hū
sì
shí
xuán
是故法象莫大乎天地。變通莫大乎四時。縣
xiàng
zhù
míng
mò
dà
hū
rì
yuè
chónggāo
mò
dà
hū
fù
guì
bèi
wù
莫大乎日月。崇高莫大乎富貴。備物 懸象著明,■
148 周易·繫辭上傳·第十一章
zhìyònglìchéngqìyǐwéitiānxiàlìmòdàhūshèngréntànzé
致用,立成器以爲天下利,莫大乎聖人。探賾
②
suǒ
yǐn
gōu
shēn
zhì
yuǎn
yǐ
dìng
tiān
xià
zhī
jí
xiōng
①
chéngtiān
鉤■以定天下之吉凶,成天册■嘖索隱,鈎深致遠,■
xià
zhī
wěi
wěi
zhě
mò
dà
hū
shī
guī
下之亹亹■娓■娓者,莫大■善乎蓍龜。
shì
gù
tiānshēngshén
wù
shèngrén
zé
zhī
tiān
dì
biàn
huà
shèngrén
是故天生神物,聖人則之。天地變化,聖人
xiào
zhī
tiān
chuíxiàng
xiàn
jí
xiōng
shèngrén
xiàng
zhī
hé
chū
tú
效之。天垂象,見■聖人象之。河出圖,現吉凶,
luò
chū
shū
shèngrén
zé
zhī
yì
yǒu
sì
xiàng
suǒ
yǐ
shì
yě
xì
洛■聖人則之。易有四象,所以示也。繫雒出書,
cí
yān
suǒ
yǐ
gào
yě
dìng
zhī
yǐ
jí
xiōng
suǒ
yǐ
duàn
yě
辭焉,所以告也。定之以吉凶,所以斷也。
yì
yuē
zì
tiān
yòu
《易》曰:‚自天祐■吉无不利。‛佑■右之,
zǐ
yuē
yòu
①②
zhījíwúbúlì
子曰:‚祐■助也。天之所助者,順也。佑■右者,
rén
zhīsuǒ
zhù
zhě
xìn
yě
lǚ
xìn
sī
hū
shùn
yòu
yǐ
shàngxián
yě
①②
zhězhùyětiānzhīsuǒzhùzhěshùnyě
人之所助者,信也。履信思乎順,又■有以尚賢也。
shì
yǐ
zì
tiān
yòu
是以‘自天祐■‛ 佑■右之,吉无不利’也。
①②
zhījíwúbúlìyě
周易·繫辭上傳·第十二章 149
dìshíèrzhāng
第十二章
zǐ
yuē
shū
bú
jìn
yán
yán
bú
jìn
yì
rán
zé
shèngrén
zhī
子曰:“書不盡言,言不盡意。”然則聖人之
yì
qí
bù
kě
jiàn
hū
意,其不可見乎?
zǐ
yuē
shèngrén
lì
xiàng
yǐ
jìn
yì
shè
guà
yǐ
jìn
qíng
wěi
子曰:“聖人立象以盡意,設卦以盡情僞,
xì
cí
yān
yǐ
jìn
qí
yán
biàn
ér
tōng
zhī
yǐ
jìn
lì
gǔ
zhī
wǔ
zhī
yǐ
繫辭焉以盡其言,變而通之以盡利,鼓之舞之以
jìn
shén
qián
kūn
qí
yì
zhī
yùn
yé
qián
kūnchéng
liè
ér
yì
盡神。”乾坤,其易之緼邪■耶?乾坤成列,而易
lì
hū
qí
zhōng
yǐ
qián
kūn
huǐ
zé
wú
yǐ
jiàn
yì
yì
bù
kě
jiàn
立乎其中矣。乾坤毁,則无以見易。易不可見,
zé
qián
kūn
huò
jī
hū
xī
yǐ
則乾坤或■成幾乎息矣。
shì
gù
xíng
ér
shàngzhě
wèi
zhī
dào
xíng
ér
xià
zhě
wèi
zhī
qì
huà
是故形而上者謂之道,形而下者謂之器。化
ér
cái
zhī
wèi
zhī
biàn
tuī
ér
xíng
zhī
wèi
zhī
tōng
jǔ
ér
cuò
zhī
而裁■推而行之謂之通。舉而錯■財之謂之變,措之
tiān
xià
zhī
mín
wèi
zhī
shì
yè
天下之民,謂之事業。
shì
gù
fú
xiàng
shèngrén
yǒu
yǐ
jiàn
tiān
xià
zhī
zé
是故夫象,聖人有以見天下之■ 至賾■册■嘖,
①②
150 周易·繫辭上傳·第十二章
érnǐzhūqíxíngróngxiàngqíwùyíshìgùwèizhīxiàngshèngrényǒu
而擬諸其形容,象其物宜,是故謂之象。聖人有
yǐ
jiàn
tiān
xià
zhī
dòng
ér
guān
qí
huì
tōng
yǐ
xíng
qí
diǎn
lǐ
xì
cí
以見天下之動,而觀其會通,以行其典禮。繫辭
yān
yǐ
duàn
qí
jí
xiōng
shì
gù
wèi
zhī
yáo
jí
tiān
xià
zhī
zé
焉以斷其吉凶,是故謂之爻。極天下之賾■册■嘖zhě
cún
hū
guà
gǔ
tiān
xià
zhī
dòng
zhě
cún
hū
cí
huà
ér
cái
①②
者,存乎卦。鼓天下之動者,存乎辭。化而裁■財zhī
cún
hū
biàn
tuī
ér
xíng
zhī
cún
hū
tōng
shén
ér
míng
zhī
cún
hū
qí
之存乎變,推而行之存乎通。神而明之,存乎其
rén
mò
ér
chéngzhībù
yán
ér
xìn
cún
hū
dé
xíng
人。默而成之,不言而信,存乎德行。
周易·繫辭下傳·第一章 151
zhōuyìxìcíxiàzhuàn
周易·繫辭下傳
dì
yī
zhāng
第一章
bā
guàchéng
liè
xiàng
zài
qí
zhōng
yǐ
yīn
ér
chóng
zhī
yáo
zài
qí
八卦成列,象在其中矣。因而重之,爻在其
zhōng
yǐ
gāng
róu
xiāng
tuī
biàn
zài
qí
zhōng
yǐ
xì
cí
yānér
mìng
zhī
中矣。剛柔相推,變在其中矣。繫辭焉而命■明之,
dòng
zài
qí
zhōng
yǐ
動在其中矣。
jí
xiōng
huǐ
lìn
zhě
shēng
hū
dòng
zhě
yě
gāng
róu
zhě
lì
běn
zhě
吉凶悔吝者,生乎動者也。剛柔者,立本者
yě
biàn
tōng
zhě
qū
shí
zhě
yě
jí
xiōng
zhě
zhēnshèng
zhě
也。變通者,𧼈■貞勝■趋■趣時者也。吉凶者,稱者
yě
tiān
dì
zhī
dào
zhēnguān
zhě
yě
rì
yuè
zhī
dào
zhēnmíng
zhě
yě
也。天地之道,貞觀者也。日月之道,貞明者也。
tiān
xià
zhī
dòng
zhēn
fú
yī
zhě
yě
天下之動,貞夫■於一者也。
fú
qián
què
rán
shì
rén
yì
yǐ
fú
kūn
tuí
夫乾,確然示人易矣。夫坤,隤■退■安然示
rén
jiǎn
yǐ
yáo
yě
zhě
xiào
cǐ
zhě
yě
xiàng
yě
zhě
xiàng
cǐ
zhě
①②
ránshì
人簡矣。爻也者,效此者也。象也者,像■象此者
152 周易·繫辭下傳·第二章
yěyáoxiàngdònghūnèijíxiōngxiànhūwàigōngyèxiànhūbiàn
也。爻象動乎内,吉凶見■功業見■現乎外。現乎變,
shèngrén
zhī
qíng
xiàn
hū
cí
聖人之情見■現乎辭。
tiān
dì
zhī
dà
dé
yuēshēng
shèngrén
zhī
dà
bǎo
yuē
wèi
hé
yǐ
天地之大德曰生,聖人之大寶■何以保曰位。
shǒu
wèi
yuē
rén
hé
yǐ
jù
rén
yuē
cái
lǐ
cái
zhèng
cí
jìn
守位?曰仁■何以聚人?曰財。理財正辭,禁人。
mín
wéi
fēi
yuē
yì
民爲非,曰義。
dì
èr
zhāng
第二章
gǔ
zhě
páo
古者包■仰則觀象庖■伏犧■戲氏之王天下也,
yú
tiān
fǔ
zé
guān
fǎ
yú
dì
guānniǎo
shòu
zhī
wén
yǔ
dì
zhī
①②
xīshìzhīwàngtiānxiàyěyǎngzéguānxiàng
于■俯則觀法于■觀鳥獸之文,與地之於天,於地。
yí
jìn
qǔ
zhū
shēn
yuǎn
qǔ
zhū
wù
yú
shì
shǐ
zuò
bā
guà
yǐ
宜。近取諸身,遠取諸物。于■以於是始作八卦,
tōngshénmíng
zhī
dé
yǐ
lèi
wàn
wù
zhī
qíng
zuò
jié
shéng
ér
wéi
wǎng
gǔ
通神明之德,以類萬物之情。作結繩而爲罔■网罟,
yǐ
tián
yǐ
yú
gài
qǔ
zhū
lí
以佃■畋■田以漁■魚,蓋取諸離。
周易·繫辭下傳·第二章 153
páo
包■神農氏作。斲木爲耜,庖■伏犧■戲氏没■殁,
róu
mù
wéi
lěi
lěi
nòu
zhī
lì
yǐ
jiào
tiān
xià
gài
①②
xīshìmòshénnóngshìzuòzhuómùwéisì
揉■煣木爲耒■爲■之■耒■耨。耒耨之利,以教天下,蓋
qǔ
zhū
yì
rì
zhōngwéi
shì
zhì
tiān
xià
zhī
mín
jù
tiān
xià
zhī
huò
取諸益。日中爲市,致天下之民,聚天下之貨。
jiāo
yì
ér
tuì
gè
dé
qí
suǒ
gài
qǔ
zhū
shì
hé
交易而退,各得其所,蓋取諸噬嗑。
shénnóng
shì
mò
huáng
dì
yáo
shùn
shì
zuò
tōng
qí
biàn
神農氏没■黄帝、堯、舜氏作。通其變,殁,
shǐ
mín
bú
juàn
shén
ér
huà
zhī
shǐ
mín
yí
zhī
yì
qióng
zé
biàn
biàn使民不倦。神而化之,使民宜之。易窮則變,變zétōngtōng
zé
jiǔ
shì
yǐ
zì
tiān
yòu
則通,通則久。是以“自天祐■吉无不佑■右之,
lì
①②
zhījíwúbú
利”■也。
huáng
dì
yáo
shùn
chuí
yī
cháng
ér
tiān
xià
zhì
gài
qǔ
zhū
qián
黄帝、堯、舜,垂衣裳而天下治,蓋取諸乾、
kūn
坤。
kū
mù
wéi
zhōu
yǎn
mù
wéi
jí
zhōu
jí
zhī
lì
刳■挎木爲舟,剡■掞木爲楫■檝。舟楫■檝之利,
yǐ
jì
bù
tōng
zhìyuǎnyǐlìtiānxiàgài
qǔ
zhū
huàn
以濟不通,致遠以利天下,蓋取諸涣。
1 周易·繫辭下傳·第二章
fúniúchéngmǎyǐnzhòngzhìyuǎnyǐlìtiānxiàgàiqǔzhūsuí
服牛乘馬,引重致遠,以利天下,蓋取諸隨。
chóngmén
jī
tuò
yǐ
dài
bào
kè
gài
qǔ
zhū
yù
重門擊柝■𣟄,以待暴■虢客,蓋取諸豫。
duàn
mù
wéi
chǔ
jué
dì
wéi
jiù
jiù
chǔ
zhī
lì
wàn
mín
yǐ
斷木爲杵,掘■臼杵之利,萬民以闕地爲臼。
jì
gài
qǔ
zhū
xiǎo
guò
濟,蓋取諸小過。
xián
mù
wéi
hú
yǎn
mù
wéi
shǐ
hú
shǐ
zhī
lì
yǐ
wēi
tiān
弦木爲弧,剡■弧矢之利,以威天掞木爲矢。
xià
gài
qǔ
zhū
kuí
下,蓋取諸睽。
shàng
gǔ
xué
jū
ér
yě
chǔ
hòu
shìshèngrén
yì
zhī
yǐ
gōng
shì
上古穴居而野處。後世聖人,易之以宫室。
shàngdòng
xià
yǔ
yǐ
dài
fēng
yǔ
gài
qǔ
zhū
dàzhuàng
上棟下宇,以待風雨,蓋取諸大壯。
gǔ
zhī
zàng
zhě
hòu
yī
zhī
yǐ
xīn
zàng
zhī
zhōng
yě
bù
fēng
bú
古之葬者,厚衣之以薪,葬之中野,不封不
shù
sāng
qī
wú
shù
hòu
shìshèngrén
yì
zhī
yǐ
guān
guǒ
gài
qǔ
zhū
樹,喪期无數。後世聖人,易之以棺椁,蓋取諸
dà
guò
大過。
shàng
gǔ
jié
shéng
ér
zhì
hòu
shìshèngrén
yì
zhī
yǐ
shū
qì
bǎi
上古結繩而治。後世聖人,易之以書契。百
guān
yǐ
zhì
wàn
mín
yǐ
chá
gài
qǔ
zhū
guài
官以治,萬民以察,蓋取諸夬。
周易·繫辭下傳·第三章 155
dìsānzhāng
第三章
shì
gù
yì
zhě
xiàng
yě
xiàng
yě
zhě
xiàng
yě
tuàn
zhě
是故易者,象也。象也者,像■彖者,象■擬也。
cái
yě
yáo
yě
zhě
xiào
tiān
xià
zhī
dòng
zhě
yě
shì
gù
jí
xiōngshēng
材■爻也者,效天下之動者也。是故吉凶生裁也。
ér
huǐ
lìn
zhù
yě
yáng
guà
duō
yīn
yīn
guà
duō
yáng
qí
gù
hé
yě
而悔吝著也。陽卦多陰,陰卦多陽,其故何也?
yáng
guà
jī
yīn
guà
ǒu
qí
dé
xíng
hé
yě
yáng
yì
jūn
ér
èr
mín
陽卦奇,陰卦耦。其德行何也?陽一君而二民,
jūn
zǐ
zhī
dào
yě
yīn
èr
jūn
ér
yì
mín
xiǎo
rén
zhī
dào
yě
yì
君子之道也。陰二君而一民,小人之道也。《易》
yuē
chōngchōng
wǎng
lái
péngcóng
ěr
sī
曰:“憧憧■” 𢝆■𢝆往來,朋從爾思。
zǐ
yuē
tiān
xià
hé
sī
hé
lǜ
tiān
xià
tóng
guī
ér
shū
tú
子曰:“天下何思何慮?天下同歸而殊塗■途,
yí
zhì
ér
bǎi
lǜ
tiān
xià
hé
sī
hé
lǜ
rì
wǎng
zé
yuè
lái
yuè
wǎng
一致而百慮,天下何思何慮?日往則月來,月往
zé
rì
lái
rì
yuè
xiāng
tuī
ér
míngshēngyān
hán
wǎng
zé
shǔ
lái
shǔ
wǎng
則日來,日月相推而明生焉。寒往則暑來,暑往
zé
hán
lái
hán
shǔ
xiāng
tuī
ér
suìchéngyān
wǎng
zhě
qū
則寒來,寒暑相推而歲成焉。往者屈■詘■誳也,
lái
zhě
shēn
yě
qū
①②
yě
來者信■屈■尺蠖 伸也,詘■誳信■伸相感而利生焉。
①②
shēnxiānggǎnérlìshēngyānchǐhuò
156 周易·繫辭下傳·第四章
zhīqū
之屈■以求信■龍蛇之蟄,以存■詘■誳,伸也。全身
yě
jīng
yì
rù
shén
yǐ
zhì
yòng
yě
lì
yòng
ān
shēn
yǐ
chóng
dé
yě
①②
yǐqiúshēnyělóngshézhīzhéyǐcúnshēn
也。精義入神,以致用也。利用安身,以崇德也。
guò
cǐ
yǐ
wǎng
wèi
zhī
huò
zhī
yě
qióngshén
zhī
huà
dé
zhī
shèng
yě
過此■未之或知也。窮神知化,德之盛也。” 而以往,
dì
sì
zhāng
第四章
yì
yuē
kùn
yú
shí
jù
yú
jí
lí
rù
yú
qí
《易》曰:“困于石,據于蒺蔾■藜。入于其
gōng
bú
jiàn
qí
qī
xiōng
zǐ
yuē
fēi
suǒ
kùn
ér
kùn
yān
míng
宫,不見其妻,凶。”子曰:“非所困而困焉,名
bì
rǔ
fēi
suǒ
jù
ér
jù
yān
shēn
bì
wēi
jì
rǔ
qiě
wēi
sǐ
qī
必辱。非所據而據焉,身必危。既辱且危,死期
jiāng
zhì
qī
qí
kě
dé
jiàn
yé
其將至,妻其可得見邪■耶?” ■
yì
yuē
gōngyòng
shè
sǔn
yú
gāo
yōng
zhī
shàng
huò
zhī
《易》曰:“公用射隼于高墉■庸之上,獲之
wú
bú
lì
zǐ
yuē
sǔn
zhě
qín
yě
gōng
shǐ
zhě
qì
yě
无不利。”子曰:“隼者,禽也。弓矢者,器也。
shè
zhī
zhě
rén
yě
jūn
zǐ
cáng
qì
yú
shēn
dài
shí
ér
dòng
hé
射之者,人也。君子藏器于■待時而動,何 於身,
周易·繫辭下傳·第四章 157
búlìzhīyǒudòngérbúkuòshìyǐchūéryǒuhuòyǔchéngqì
不利之有。動而不括,是以出而有獲,何語成器■
ér
dòng
zhě
yě
而動者也。‛
zǐ
yuē
xiǎo
rén
bù
chǐ
bù
rén
bú
wèi
bú
yì
bú
jiàn
lì
子曰:‚小人不恥不仁,不畏不義,不見利
bú
quàn
bù
wēi
bù
chéng
xiǎochéng
ér
dà
jiè
cǐ
xiǎo
rén
不勸■不威不懲■小懲■此小人動,徵。徵而大誡■戒,
zhī
fú
yě
yì
yuē
jù
jiào
miè
zhǐ
wú
jiù
cǐ
之福也。《易》曰:‘屨■无咎。’此履校滅趾■止,
zhī
wèi
yě
之謂也。‛
shàn
bù
jī
bù
zú
yǐ
chéngmíng
è
bù
jī
bù
zú
yǐ
miè
‚善不積,不足以成名。惡不積,不足以滅
shēn
xiǎo
rén
yǐ
xiǎo
shàn
wéi
wú
yì
ér
fú
wéi
yě
yǐ
xiǎo
è
wéi
wú
shāng
身。小人以小善爲无益而弗爲也,以小惡爲无傷
ér
fú
qù
yě
gù
è
jī
ér
bù
kě
yǎn
而弗去也。故惡積而不可揜■罪大而不可掩■弇,
jiě
yì
yuē
hè
jiào
miè
ěr
xiōng
①②
zuìdàérbùkě
解。《易》曰:‘何■’‛ 荷校滅耳,凶。
zǐ
yuē
wēi
zhě
ān
qí
wèi
zhě
yě
wáng
zhě
bǎo
qí
cún
子曰:‚危者,安其位者也。亡者,保其存
zhě
yě
luàn
zhě
yǒu
qí
zhì
zhě
yě
shì
gù
jūn
zǐ
ān
ér
bú
wàng
wēi
者也。亂者,有其治者也。是故君子安而不忘危,
cún
ér
bú
wàngwáng
zhì
ér
bú
wàngluàn
shì
yǐ
shēn
ān
ér
guó
jiā
kě
bǎo
存而不忘亡,治而不忘亂,是以身安而國家可保
158 周易·繫辭下傳·第四章
yěyìyuēqíwángqíwángxìyúbāosāng
也。《易》曰:‘其亡其亡,繫于苞■’‛ 包桑。
zǐ
yuē
dé
bó
ér
wèi
zūn
zhì
xiǎo
ér
móu
dà
lì
子曰:‚德薄而位尊,知■智小■少而謀大,力
xiǎo
ér
rènzhòng
xiǎn
bù
jí
yǐ
yì
yuē
dǐng
zhé
zú
小■鮮■《易》曰:‘鼎折足,少而任重,尟不及矣。
fù
gōng
sù
qí
xíng
wò
xiōng
yán
bù
shēng
qí
rèn
yě
覆公餗,其形■’言不勝其任也。‛ 刑渥■剭,凶。
zǐ
yuē
zhī
jī
qí
shén
hū
jūn
zǐ
shàngjiāo
bù
chǎn
xià
子曰:‚知幾,其神乎?君子上交不諂,下
jiāo
bù
dú
qí
zhī
jī
hū
jī
zhě
dòng
zhī
wēi
jí
zhī
xiān
xiàn
交不瀆,其知幾乎?幾者,動之微,吉之先見■現zhě
yě
jūn
zǐ
jiàn
jī
ér
zuò
bú
sì
zhōng
rì
yì
yuē
jiè
者也。君子見幾而作,不俟終日。《易》曰:‘介
①
不終日,貞吉。’介■砎■扴于石,砎■扴如石焉,■
rì
duàn
kě
shí
yǐ
jūn
zǐ
zhī
wēi
zhī
zhāng
zhī
róu
zhī
②
yúshíbùzhōngrìzhēnjíjiè
①②
rúshíyān
nìngyòngzhōng
寧用終日,斷可識矣。君子知微知彰■知柔知章,
gāng
wàn
fū
zhī
wàng
剛,萬夫之望。‛
zǐ
yuē
yán
shì
zhī
zǐ
qí
dài
shù
jī
hū
yǒu
bú
shàn
子曰:‚颜氏之子,其殆庶幾乎!有不善,
wèicháng
bù
zhī
zhī
zhī
wèicháng
fù
xíng
yě
yì
yuē
bù
未嘗不知。知之,未嘗復行也。《易》曰:‘不
周易·繫辭下傳·第五章 159
yuǎnfùwúzhī
遠復,无祗■’‛ 祇■禔■㩼悔,元吉。
tiān
dì
yīn
yùn
①②③
huǐyuánjí
‚天地絪緼■萬物化醇。男女構氤■氲■壹■㚃,
jīng
wàn
wù
huàshēng
yì
yuē
sān
rén
xíng
zé
sǔn
①②
wànwùhuàchúnnánnǚgòu
《易》曰:‘三人行,則損搆精,■而萬物化生。■
yì
rén
yì
rén
xíng
zé
dé
qí
yǒu
yán
zhì
yī
yě
一人。一人行,則得其友。’言致一也。‛
zǐ
yuē
jūn
zǐ
ān
qí
shēn
ér
hòu
dòng
yì
qí
xīn
ér
hòu
yǔ
子曰:‚君子安其身而後動,易其心而後語,
dìng
qí
jiāo
ér
hòu
qiú
jūn
zǐ
xiū
cǐ
sān
zhě
gù
quán
yě
wēi
yǐ
dòng
定其交而後求。君子脩此三者,故全也。危以動,
zé
mín
bù
yǔ
yě
jù
yǐ
yǔ
zé
mín
bú
yìng
yě
wú
jiāo
ér
qiú
則民不與也。懼以語,則民不應也。无交而求,
zé
mín
bù
yǔ
yě
mò
zhī
yǔ
zé
shāng
zhī
zhě
zhì
yǐ
yì
yuē
則民不與也。莫之與,則傷之者至矣。《易》曰:
mò
yì
zhī
huò
jī
zhī
lì
xīn
wù
héng
xiōng
‘莫益之,或擊之。立心勿恆,凶。’‛
dì
wǔ
zhāng
第五章
zǐ
yuē
qián
kūn
qí
yì
zhī
mén
yé
qián
yáng
子曰:‚乾坤,其易之門■乾■陽户邪■耶?‛坤,
wù
yě
kūn
yīn
wù
yě
yīn
yáng
hé
dé
ér
gāng
róu
yǒu
tǐ
yǐ
tǐ
物也。坤,陰物也。陰陽合德而剛柔有體,以體
160 周易·繫辭下傳·第六章
tiāndìzhīzhuànyǐtōngshénmíngzhīdéqíchēngmíngyězáérbúyuè
天地之撰,以通神明之德。其稱名也,雜而不越。
yú
jī
qí
lèi
qí
shuāi
shì
zhī
yì
yé
于■於稽其類,其衰世之意邪■耶?
fú
yì
zhāng
wǎng
ér
chá
lái
ér
wēi
xiǎn
chǎn
yōu
kāi
ér
dāng
夫易,彰■而微顯闡幽,開而當章往而察來,
míng
biàn
wù
zhèngyán
duàn
cí
zé
bèi
yǐ
qí
chēngmíng
yě
xiǎo
名。辨■正言,斷辭,則備矣。其稱名也小,辯物,
qí
qǔ
lèi
yě
dà
qí
zhǐ
yuǎn
qí
cí
wén
qí
yán
qū
ér
zhòng
qí
其取類也大。其旨遠,其辭文,其言曲而中,其
shì
sì
ér
yǐn
yīn
èr
yǐ
jì
mín
xíng
yǐ
míng
shī
dé
zhī
bào
事肆而隱。因貳以濟民行,以明失得之報。
dì
liù
zhāng
第六章
yì
zhī
xīng
yě
qí
yú
zhōng
gǔ
hū
zuò
yì
zhě
《易》之興也,其于■《易》者,於中古乎?作
qí
yǒu
yōu
huàn
hū
其有憂患乎?
shì
gù
lǚ
dé
zhī
jī
yě
qiān
dé
zhī
bǐng
yě
fù
dé
是故履,德之基也。謙,德之柄也。復,德
zhī
běn
yě
héng
dé
zhī
gù
yě
sǔn
dé
zhī
xiū
yě
yì
之本也。恆,德之固也。損,德之脩■益,循也。
dé
zhī
yù
yě
kùn
dé
zhī
biàn
yě
jǐng
dé
zhī
dì
yě
xùn
德之裕也。困,德之辨■井,德之地也。巽, 辯也。
周易·繫辭下傳·第七章 161
dézhīzhìyě
德之制也。
lǚ
hé
ér
zhì
qiān
zūn
ér
guāng
fù
xiǎo
ér
biàn
yú
wù
履和而至。謙尊而光。復小而辨于■辯■於物。
héng
zá
ér
bú
yàn
sǔn
xiān
nán
ér
hòu
yì
yì
zhǎng
yù
ér
bú
shè
恆■損先難而後易。益長裕而不設。先雜而不厭。
kùn
qióng
ér
tōng
jǐng
jū
qí
suǒ
ér
qiān
xùnchēng
ér
yǐn
困窮而通。井居其所而遷。巽稱而隱。
lǚ
yǐ
hé
xíng
qiān
yǐ
zhì
lǐ
fù
yǐ
zì
zhī
héng
yǐ
yī
dé
履以和行。謙以制禮。復以自知。恆以一德。
sǔn
yǐ
yuǎn
hài
yì
yǐ
xīng
lì
kùn
yǐ
guǎ
yuàn
jǐng
yǐ
biàn
yì
損以遠害。益以興利。困以寡怨。井以辯■辨義。
xùn
yǐ
xíng
quán
巽以行權。
dì
qī
zhāng
第七章
yì
zhī
wéi
shū
yě
bù
kě
yuǎn
wéi
dào
yě
lǚ
qiān
《易》之爲書也,不可遠。爲道也,屢■婁遷。
biàn
dòng
bù
jū
zhōu
liú
liù
xū
shàng
xià
wú
cháng
gāng
róu
xiāng
yì
bù
變動不居,周流六虚。上下无常,剛柔相易。不
kě
wéi
diǎn
yào
wéi
biàn
suǒ
shì
可爲典要,唯變所適。
qí
chū
rù
yǐ
dù
wài
nèi
shǐ
zhī
jù
yòu
míng
yú
yōu
huàn
yǔ
其出入以度,外内使知懼,又明于■於憂患與
162 周易·繫辭下傳·第八章
gùwúyǒushībǎorúlínfùmǔchūshuàiqícíérkuíqífāng
故。无有師保,如臨父母。初率■帥其辭而揆其方,
jì
yǒu
diǎncháng
gǒu
fēi
qí
rén
dào
bù
xū
xíng
既有典常。苟非其人,道不虚行。
yì
zhī
wéi
shū
yě
yuán
shǐ
yàozhōng
yǐ
wéi
zhì
yě
liù
《易》之爲書也,原始要終,以爲質也。六
yáo
xiāng
zá
wéi
qí
shí
wù
yě
qí
chū
nán
zhī
qí
shàng
yì
zhī
běn
爻相雜,唯其時物也。其初難知,其上易知,本
mò
yě
chū
cí
nǐ
zhī
zú
chéng
zhī
zhōng
末也。初辭擬之,卒成之終。
ruò
fú
zá
wù
zhuàn
dé
biàn
shì
yǔ
fēi
zé
fēi
qí
zhōngyáo
若夫雜物撰■辯■則非其中爻算德,辨是與非,
bú
bèi
yì
yì
yào
cún
wáng
jí
xiōng
zé
jū
kě
zhī
yǐ
zhì
zhě
不備。噫!亦要存亡吉凶,則居可知矣。知■智者
guān
qí
tuàn
cí
zé
sī
guò
bàn
yǐ
觀其彖■象辭,則思過半矣。
dì
bā
zhāng
第八章
èr
yǔ
sì
tónggōng
ér
yì
wèi
qí
shàn
bù
tóng
èr
duō
yù
sì
二與四同功而異位。其善不同。二多譽,四
duō
jù
jìn
yě
róu
zhī
wéi
dào
bú
lì
yuǎn
zhě
qí
yào
wú
jiù
多懼,近也。柔之爲道,不利遠者,其要无咎,
qí
yòng
róu
zhōng
yě
sān
yǔ
wǔ
tónggōng
ér
yì
wèi
sān
duō
xiōng
wǔ
其用柔■三與五同功而異位。三多凶,五 得中也。
周易·繫辭下傳·第九章 163
duōgōngguìjiànzhīděngyěqíróuwēiqígāngshèngyé
多功,貴賤之等也。其柔危,其剛勝邪■耶?
yì
zhī
wéi
shū
yěguǎng
dà
xī
bèi
yǒu
tiān
dào
yān
yǒu
《易》之爲書也,廣大悉備。有天道焉,有
rén
dào
yān
yǒu
dì
dào
yān
jiān
sān
cái
ér
liǎng
zhī
gù
liù
liù
人道焉,有地道焉。兼三材■故六。六才而兩之,
zhě
fēi
tā
yě
sān
cái
zhī
dào
yě
者非它也,三材■才之道也。
dào
yǒu
biàn
dòng
gù
yuē
yáo
yáo
yǒu
děng
gù
yuē
wù
wù
xiāng道有變動,故曰爻。爻有等,故曰物。物相zá
gù
yuē
wén
wén
bú
dàng
gù
jí
xiōngshēngyān
雜,故曰文。文不當,故吉凶生焉。
yì
zhī
xīng
yě
qí
dāng
yīn
zhī
mò
shì
zhōu
zhī
shèng
dé
yé
《易》之興也,其當殷之末世、周之盛德邪
dāng
wénwáng
yǔ
zhòu
zhī
shì
yé
shì
gù
qí
cí
wēi
wēi
zhě
耶?當文王與紂之事邪■耶?是故其辭危。危者■
shǐ
píng
yì
zhě
shǐ
qīng
qí
dào
shèn
dà
bǎi
wù
bú
fèi
jù
yǐ
zhōng
使平,易者使傾。其道甚大,百物不廢。懼以終
shǐ
qí
yào
wú
jiù
cǐ
zhī
wèi
yì
zhī
dào
yě
始,其要无咎。此之謂易之道也。
dì
jiǔ
zhāng
第九章
fú
qián
tiān
xià
zhī
zhì
jiàn
yě
dé
xíng
héng
yì
yǐ
zhī
xiǎn
fú
夫乾,天下之至健也,德行恆易以知險。夫
1 周易·繫辭下傳·第九章
kūntiānxiàzhīzhìshùnyědéxínghéngjiǎnyǐzhīzǔnéngyuèzhū
坤,天下之至順也,德行恆簡以知阻。能説■悦諸
xīn
néng
yán
zhū
hóu
zhī
lǜ
dìng
tiān
xià
zhī
jí
xiōng
chéngtiān
xià
zhī
wěi
心,能研諸侯之慮。定天下之吉凶,成天下之亹
wěi
zhě
shì
gù
biàn
huà
yún
wéi
jí
shì
yǒu
xiáng
xiàng
shì
zhī
qì
亹■是故變化云爲,吉事有祥,象事知器,娓■娓者。
zhān
shì
zhī
lái
占事知來。
tiān
dì
shè
wèi
shèngrénchéngnéng
rén
móu
guǐ
móu
bǎi
xìng
yù
néng
天地設位,聖人成能。人謀鬼謀,百姓與能。
bā
guà
yǐ
xiàng
gào
yáo
tuàn
yǐ
qíng
yán
gāng
róu
zá
jū
ér
jí
xiōng
kě
八卦以象告,爻彖以情言,剛柔雜居,而吉凶可
jiàn
yǐ
biàn
dòng
yǐ
lì
yán
jí
xiōng
yǐ
qíng
qiān
shì
gù
ài
wù
xiāng
見矣。變動以利言,吉凶以情遷。是故■以愛惡相
gōng
ér
jí
xiōngshēng
yuǎn
jìn
xiāng
qǔ
ér
huǐ
lìn
shēng
qíngwěixiānggǎnérlì攻而吉凶生。遠近相取而悔吝生。情僞相感而利hàishēngfán
yì
zhī
qíng
jìn
ér
bù
xiāng
dé
zé
xiōng
huò
hài
zhī
害生。凡《易》之情,近而不相得則凶,或害之,
huǐ
qiě
lìn
悔且吝。
jiāng
pàn
zhě
qí
cí
cán
zhōng
xīn
yí
zhě
qí
cí
zhī
jí
rén
zhī
cí
將叛者其辭慙,中心疑者其辭枝。吉人之辭
guǎ
zào
rén
zhī
cí
duō
wū
shàn
zhī
rén
qí
cí
yóu
shī
qí
shǒu
zhě
qí
寡,躁人之辭多。誣善之人其辭游,失其守者其
cí
qū
辭屈■詘■誳。
①②
周易·説卦傳·第一至二章 165
zhōuyìshuōguàzhuàn
周易·説卦傳
dì
yī
zhāng
第一章
xī
zhěshèngrén
zhī
zuò
yì
yě
yōu
zàn
yú
shénmíng
ér
shēng
昔者聖人之作《易》也,幽贊于■於神明而生
shī
sān
tiān
liǎng
dì
ér
yǐ
shù
guānbiàn
yú
yīn
yáng
ér
lì
蓍,參天■觀變■大兩地而倚■奇數。化于■於陰陽而立
guà
fā
huī
yú
gāng
róu
ér
shēngyáo
hé
shùn
yú
dào
dé
ér
lǐ
yú
卦,發揮于■和順于■於剛柔而生爻,於道德而理于
yì
qióng
lǐ
jìn
xìng
yǐ
zhì
yú
mìng
於義■也,窮理盡性以至于■於命。 ■
dì
èr
zhāng
第二章
xī
zhěshèngrén
zhī
zuò
yì
yě
jiāng
yǐ
shùn
xìng
mìng
zhī
lǐ
昔者聖人之作《易》也,將以順性命之理。
shì
yǐ
lì
tiān
zhī
dào
yuē
yīn
yǔ
yáng
lì
dì
zhī
dào
yuē
róu
yǔ
gāng
是以立天之道,曰陰與陽。立地之道,曰柔與剛。
lì
rén
zhī
dào
yuē
rén
yǔ
yì
jiān
sān
cái
ér
liǎng
zhī
gù
yì
liù
huà
立人之道,曰仁與義。兼三才而兩之,故易六畫
166 周易·説卦傳·第二至五章
érchéngguàfēnyīnfēnyángdiéyòngróugānggùyìliùwèiérchéng
而成卦。分陰分陽,迭用柔剛,故易六位■畫而成
zhāng
章。
dì
sānzhāng
第三章
tiān
dì
dìng
wèi
shān
zé
tōng
qì
léi
fēngxiāng
bó
shuǐ
huǒ
bù
xiāng
天地定位,山澤通氣,雷風相薄,水火不相
shè
bā
guà
xiāng
cuò
shǔ
wǎng
zhě
shùn
zhī
lái
zhě
nì
shì
gù
yì
射,八卦相錯。數往者順,知來者逆。是故易,
nì
shǔ
yě
逆數也。
dì
sì
zhāng
第四章
léi
yǐ
dòng
zhī
fēng
yǐ
sàn
zhī
yǔ
yǐ
rùn
zhī
rì
yǐ
xuǎn
雷以動之,風以散之。雨以潤之,日以烜
②
zhī
gèn
yǐ
zhǐ
zhī
duì
yǐ
yuè
zhī
qián
yǐ
jūn
zhī
①
kūn
艮以止之,兑以説■乾以君之,坤晅■暅之。悦之。■
yǐ
cáng
zhī
以藏之。
dì
wǔ
zhāng
第五章
周易·説卦傳·第五至六章 167
dìchūhūzhènqíhūxùnxiāngjiànhūlízhìyìhūkūn
帝出乎震,齊乎巽,相見乎離,致役乎坤,
yuè
yán
hū
duì
zhàn
hū
qián
láo
hū
kǎn
chéngyán
hū
gèn
説■悦言乎兑,戰乎乾,勞乎坎,成言乎艮。
wàn
wù
chū
hū
zhèn
zhèn
dōngfāng
yě
qí
hū
xùn
xùn
dōng
萬物出乎震。震,東方也。齊乎巽。巽,東
nán
yě
qí
yě
zhě
yán
wàn
wù
zhī
jié
qí
yě
lí
yě
zhě
南■齊也者,言萬物之絜■離也者,方也。潔齊也。
míng
yě
wàn
wù
jiē
xiāng
jiàn
nán
fāng
zhī
guà
yě
shèngrén
nán
miàn
ér
tīng
明也。萬物皆相見,南方之卦也。聖人南面而聽
tiān
xià
xiàngmíng
ér
zhì
gài
qǔ
zhū
cǐ
yě
kūn
yě
zhě
dì
yě
天下,嚮明而治,蓋取諸此也。坤也者,地也。
wàn
wù
jiē
zhì
yǎng
yān
gù
yuē
zhì
yì
hū
kūn
duì
zhèngqiū
yě
萬物皆致養焉,故曰“致役乎坤”。兑,正秋也。
wàn
wù
zhī
suǒ
yuè
yě
gù
yuē
yuè
yán
hū
duì
zhàn
hū
qián
萬物之所説■故曰“説■。戰乎乾。悦也,悦言乎兑”
qián
xī
běi
zhī
guà
yě
yán
yīn
yángxiāng
bó
yě
kǎn
zhě
shuǐ
yě
乾,西北之卦也。言陰陽相薄也。坎者,水也。
zhèng
běi
fāng
zhī
guà
yě
láo
guà
yě
wàn
wù
zhī
suǒguī
yě
gù
yuē
正北方之卦也,勞卦也。萬物之所歸也,故曰
láo
hū
kǎn
gèn
dōng
běi
zhī
guà
yě
wàn
wù
zhī
suǒchéngzhōng
ér
“勞乎坎”。艮,東北之卦也。萬物之所成終而
suǒchéngshǐ
yě
gù
yuē
chéngyán
hū
gèn
所成始也,故曰“成言乎艮”。
dì
liù
zhāng
第六章
168 周易·説卦傳·第六至八章
shényězhěmiàowànwùérwéiyánzhěyědòngwànwùzhě
神也者,妙■動萬物者,眇萬物而爲言者也。
mò
jí
hū
léi
náo
wàn
wù
zhě
mò
jí
hū
fēng
zào
wàn
wù
zhě
莫疾乎雷。橈■莫疾乎風。燥萬物者,撓萬物者,
mò
hàn
hū
huǒ
yuè
wàn
wù
zhě
mò
yuè
hū
zé
rùn
wàn
wù
莫熯■説■莫説■潤萬物暵乎火。悦萬物者,悦乎澤。
zhě
mò
rùn
hū
shuǐ
zhōngwàn
wù
shǐ
wàn
wù
zhě
mòshèng
hū
gèn
者,莫潤乎水。終萬物、始萬物者,莫盛乎艮。
gù
shuǐ
huǒ
xiāng
dài
léi
fēng
bù
xiàng
bèi
shān
zé
tōng
qì
rán
hòu
néng
故水火■雷風不相悖,山澤通氣,然後能不相逮,
biàn
huà
jì
chéngwàn
wù
yě
變化,既成萬物也。
dì
qī
zhāng
第七章
qián
jiàn
yě
kūn
shùn
yě
zhèn
dòng
yě
xùn
rù
yě
乾,健也。坤,順也。震,動也。巽,入也。
kǎn
xiàn
yě
lí
lì
yě
gèn
zhǐ
yě
duì
yuè
yě
坎,陷也。離,麗也。艮,止也。兑,説■悦也。
dì
bā
zhāng
第八章
qián
wéi
mǎ
kūn
wéi
niú
zhèn
wéi
lóng
xùn
wéi
jī
kǎn
wéi
shǐ
乾爲馬,坤爲牛。震爲龍,巽爲雞。坎爲豕
周易·説卦傳·第八至十一章 169
líwéizhìgènwéigǒuduìwéiyáng
彘,離爲雉。艮爲狗,兑爲羊。 ■
dì
jiǔ
zhāng
第九章
qián
wéi
shǒu
kūn
wéi
fù
zhèn
wéi
zú
xùn
wéi
gǔ
kǎn
wéi
ěr
乾爲首,坤爲腹。震爲足,巽爲股。坎爲耳,
lí
wéi
mù
gèn
wéi
shǒu
duì
wéi
kǒu
離爲目。艮爲手,兑爲口。
dì
shízhāng
第十章
qián
tiān
yě
gù
chēng
hū
fù
kūn
dì
yě
gù
chēng
hū
mǔ
乾,天也,故稱乎父。坤,地也,故稱乎母。
zhèn
yì
suǒ
ér
dé
nán
gù
wèi
zhī
zhǎngnán
xùn
yì
suǒ
ér
dé
nǚ
gù
震一索而得男,故謂之長男。巽一索而得女,故
wèi
zhī
zhǎng
nǚ
kǎn
zài
suǒ
ér
dé
nán
gù
wèi
zhī
zhōngnán
lí
zài
suǒ
謂之長女。坎再索而得男,故謂之中男。離再索
ér
dé
nǚ
gù
wèi
zhī
zhōng
nǚ
gèn
sān
suǒ
ér
dé
nán
gù
wèi
zhī
shào
而得女,故謂之中女。艮三索而得男,故謂之少
nán
duì
sān
suǒ
ér
dé
nǚ
gù
wèi
zhī
shào
nǚ
男。兑三索而得女,故謂之少女。
dì
shí
yī
zhāng
第十一章
170 周易·説卦傳·第十一章
qiánwéitiānwéiyuánwéijūnwéifùwéiyùwéijīn
乾爲天,爲圜,爲君,爲父,爲玉,爲金,
wéi
hán
wéi
bīng
wéi
dà
chì
wéi
liáng
mǎ
wéi
lǎo
mǎ
wéi
jí
爲寒,爲冰,爲大赤,爲良馬,爲老馬,爲瘠■柴mǎ
wéi
bó
mǎ
wéi
mù
guǒ
馬,爲駁■駮馬,爲木果。
kūn
wéi
dì
wéi
mǔ
wéi
bù
wéi
fǔ
wéi
lìn
sè
wéi
坤爲地,爲母,爲布,爲釜,爲吝■爲遴嗇,
jūn
wéi
zǐ
mǔ
niú
wéi
dà
yú
wéi
wén
wéizhòng
wéi
bǐng
均,爲子母牛,爲大輿■爲文,爲衆,爲柄。轝,
qí
yú
dì
yě
wéi
hēi
其于■於地也爲黑。
zhèn
wéi
léi
wéi
lóng
wéi
xuánhuáng
wéi
fū
wéi
dà
震爲雷,爲龍■爲玄黄,爲旉■爲大駹,敷■專,
tú
wéizhǎng
zǐ
wéi
jué
zào
wéi
cāng
láng
zhú
wéi
huán
塗,爲長子,爲決躁,爲蒼筤■爲萑■琅竹,雚■𦼉wěi
qí
yú
mǎ
yě
wéi
shànmíng
wéi
zhù
zú
wéi
zuò
zú
①②
葦。其于■爲善鳴,爲馵■爲作足,於馬也,朱足,
wéi
dì
sǎng
qí
yú
jià
yě
wéi
fǎn
shēng
qí
jiū
wéi
jiàn
爲的■旳顙。其于■於稼也,爲反■阪生。其究爲健,
wéi
fán
xiān
爲蕃鮮。
周易·説卦傳·第十一章 171
xùnwéimùwéifēngwéizhǎngnǚwéishéngzhíwéigōngwéi
巽爲木,爲風,爲長女,爲繩直,爲工,爲
bái
wéicháng
wéi
gāo
wéi
jìn
tuì
wéi
bù
guǒ
wéi
xiù
白,爲長,爲高,爲進退,爲不果,爲■香臭■嗅。
qí
yú
rén
yě
wéi
guǎ
fà
wéiguǎngsǎng
wéi
duō
bái
其于■於人也,爲寡■宣髮,爲廣顙■爲■黄■顙,爲多白
yǎn
wéi
jìn
lì
shì
sān
bèi
qí
jiū
wéi
zào
guà
眼,爲近利市三倍。其究爲躁卦。
kǎn
wéi
shuǐ
wéi
gōu
dú
wéi
yǐn
fú
wéi
jiǎo
róu
坎爲水,爲溝瀆,爲隱伏,爲矯■撟輮■揉■柔③
wéi
gōng
lún
qí
yú
rén
yě
wéi
jiā
yōu
wéi
xīn
bìng
①②
爲弓輪■其于■爲加憂,爲心病,撓,倫。於人也,■
ěr
tòng
wéi
xuè
guà
wéi
chì
qí
yú
mǎ
yě
wéi
měi
jǐ
wéi
爲耳痛,爲血卦,爲赤。其于■爲美脊,於馬也,
wéi
jí
xīn
wéi
xià
shǒu
wéi
bó
tí
wéi
yè
qí
yú
yú
yě
爲亟■爲下首,爲薄蹄,爲曳。其于■極心,於輿也,
wéi
duōshěng
wéi
tōng
wéi
yuè
wéi
dào
qí
yú
mù
yě
wéi
爲多眚。爲通,爲月,爲盜■其于■盗。於木也,爲
jiān
duō
xīn
堅多心。
lí
wéi
huǒ
wéi
rì
wéi
diàn
wéizhōng
nǚ
wéi
jiǎ
zhòu
wéi
離爲火,爲日,爲電,爲中女,爲甲胄,爲
gē
bīng
qí
yú
rén
yě
wéi
dà
fù
wéi
gān
guà
wéi
biē
戈兵。其于■爲大腹。爲乾■爲鱉■於人也,幹卦,鼈,
172 周易·説卦傳·第十一章
wéixièwéiluó
爲蟹,爲蠃■螺■蠡,爲蚌,爲龜。其于■於木也,
wéi
kē
shànggǎo
①②
wéibàngwéiguīqíyúmùyě
爲科■折上槁■稿■槀■熇■稾。
gèn
wéi
shān
wéi
jìng
lù
wéi
xiǎo
shí
wéi
mén
què
wéi
guǒ
luǒ
①②③④
艮爲山,爲徑路,爲小石,爲門闕,爲果蓏
wéi
hūn
sì
wéi
zhǐ
wéi
gǒu
wéi
shǔ
wéi
qián
huì
墮,爲閽寺■䦙,爲指,爲狗■拘,爲鼠,爲黔■黚喙■
zhī
shǔ
qí
yú
mù
yě
wéi
jiān
duō
jié
之屬。其于■ 於木也,爲堅多節■多■節■堅■爲■多■節。
duì
wéi
zé
wéi
shào
nǚ
wéi
wū
wéi
kǒu
shé
wéi
huǐ
zhé
①②
兑爲澤,爲少女,爲巫,爲口舌,爲毁折,
wéi
fù
jué
qí
yú
dì
yě
wéi
gāng
lǔ
wéi
qiè
wéi
yáng
爲附■其于■爲剛鹵。爲妾,爲羊■坿決。於地也,羔。
周易·序卦傳 173
zhōuyìxùguàzhuàn
周易·序卦傳
yǒu
tiān
dì
rán
hòu
wàn
wù
shēngyān
yíng
tiān
dì
zhī
jiān
zhě
wéi
有天地,然後萬物生焉。盈天地之間■閒者唯
wàn
wù
gù
shòu
zhī
yǐ
zhūn
zhūn
zhě
yíng
yě
zhūn
zhě
wù
zhī
萬物,故受之以屯。屯者,盈也。屯者,■萬物之
shǐshēng
yě
wù
shēng
bì
méng
gù
shòu
zhī
yǐ
méng
méngzhě
méngyě始生也。物生必蒙,故受之以蒙。蒙者,蒙也,wù
zhī
zhì
yě
wù
zhì
bù
kě
bù
yǎng
yě
gù
shòu
zhī
yǐ
xū
xū
zhě
物之稺也。物稺不可不養也,故受之以需。需者,
yǐn
shí
zhī
dào
yě
yǐn
shí
bì
yǒu
sòng
gù
shòu
zhī
yǐ
sòng
sòng
bì
yǒu
飲食之道也。飲食必有訟,故受之以訟。訟必有
zhòng
qǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
shī
shī
zhě
zhòng
yě
zhòng
bì
yǒu
suǒ
bì
衆起,故受之以師。師者,衆也。衆必有所比,
gù
shòu
zhī
yǐ
bì
bì
zhě
bì
yě
bì
bì
yǒu
suǒ
xù
gù
shòu
故受之以比。比者,比也。比必有所畜■故受蓄,
zhī
yǐ
xiǎo
xù
wù
xù
rán
hòu
yǒu
lǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
lǚ
lǚ之以小畜■物畜■故受之以履。履蓄。蓄然後有禮,
zhělǐyělǚ
értàiránhòu
ān
gù
shòu
zhī
yǐ
tài
tài
zhě
者,禮也。履而泰,然後安,故受之以泰。泰者,
tōng
yě
wù
bù
kě
yǐ
zhōngtōng
gù
shòu
zhī
yǐ
pǐ
wù
bù
kě
yǐ
zhōng
通也。物不可以終通,故受之以否。物不可以終
pǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
tóng
rén
yǔ
rén
tóng
zhě
wù
bì
guī
yān
gù
shòu
否,故受之以同人。與人同者,物必歸焉,故受
174 周易·序卦傳
zhīyǐdàyǒuyǒudàzhěbùkěyǐyínggùshòuzhīyǐqiānyǒudà
之以大有。有大者不可以盈,故受之以謙。有大
ér
néngqiān
bì
yù
gù
shòu
zhī
yǐ
yù
yù
bì
yǒu
suí
gù
shòu
zhī
yǐ
而能謙必豫,故受之以豫。豫必有隨,故受之以
suí
yǐ
xǐ
suí
rén
zhě
bì
yǒu
shì
gù
shòu
zhī
yǐ
gǔ
gǔ
zhě
shì
隨。以喜隨人者必有事,故受之以蠱。蠱者,事
yě
yǒu
shì
ér
hòu
kě
dà
gù
shòu
zhī
yǐ
lín
lín
zhě
dà
yě
也。有事而■故受之以臨。臨者,大也。然後可大,
wù
dà
rán
hòu
kě
guān
gù
shòu
zhī
yǐ
guān
kě
guān
ér
hòu
yǒu
suǒ
hé
物大然後可觀,故受之以觀。可觀而後有所合,
gù
shòu
zhī
yǐ
shì
hé
hé
zhě
hé
yě
wù
bù
kě
yǐ
gǒu
hé
ér
yǐ
故受之以噬嗑。嗑者,合也。物不可以苟合而已,
gù
shòu
zhī
yǐ
bì
bì
zhě
shì
yě
zhì
shì
rán
hòu
hēng
zé
jìn
yǐ
故受之以賁。賁者,飾也。致飾然■而後亨則盡矣,
gù
shòu
zhī
yǐ
bō
bō
zhě
bō
yě
wù
bù
kě
yǐ
zhōng
jìn
bō
qióng
故受之以剥。剥者,剥也。物不可以終盡,剥窮
shàngfǎn
xià
gù
shòu
zhī
yǐ
fù
fù
zé
bú
wàng
yǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
wú
上反下,故受之以復。復則不妄矣,故受之以无
wàng
yǒu
wú
wàng
rán
hòu
kě
xù
gù
shòu
zhī
yǐ
dà
xù
妄。有无妄,■物然後可畜■蓄,故受之以大畜■蓄。
wù
xù
rán
hòu
kě
yǎng
gù
shòu
zhī
yǐ
yí
yí
zhě
yǎng
yě
bù
物畜■故受之以頤。頤者,養也。不蓄然後可養,
yǎng
zé
bù
kě
dòng
gù
shòu
zhī
yǐ
dà
guò
wù
bù
kě
yǐ
zhōngguò
gù
養則不可動,故受之以大過。物不可以終過,故
shòu
zhī
yǐ
kǎn
kǎn
zhě
xiàn
yě
xiàn
bì
yǒu
suǒ
lì
gù
shòu
zhī
受之以■坎者,陷也。陷必有所麗,故受之 習坎。
周易·序卦傳 175
yǐlílízhělìyě
以離。離者,麗也。
yǒu
tiān
dì
rán
hòu
yǒu
wàn
wù
yǒu
wàn
wù
rán
hòu
yǒu
nán
nǚ
有天地,然後有萬物。有萬物,然後有男女。
yǒu
nán
nǚ
rán
hòu
yǒu
fū
fù
yǒu
fū
fù
rán
hòu
yǒu
fù
zǐ
yǒu
有男女,然後有夫婦。有夫婦,然後有父子。有
fù
zǐ
rán
hòu
yǒu
jūn
chén
yǒu
jūn
chén
rán
hòu
yǒushàng
xià
yǒushàng
父子,然後有君臣。有君臣,然後有上下。有上
xià
rán
hòu
lǐ
yì
yǒu
suǒ
cuò
fū
fù
zhī
dào
bù
kě
yǐ
bù
下,然後禮義有所錯■夫婦之道,不可以不措■矣。
jiǔ
yě
gù
shòu
zhī
yǐ
héng
héng
zhě
jiǔ
yě
wù
bù
kě
yǐ
jiǔ
jū
久也,故受之以恆。恆者,久也。物不可以久居
qí
suǒ
gù
shòu
zhī
yǐ
dùn
dùn
zhě
tuì
yě
wù
bù
kě
故受之以遯。遯者,退也。物不可終■久■於其所,■
yǐ
zhōngdùn
gù
shòu
zhī
yǐ
dàzhuàng
wù
bù
kě
yǐ
zhōngzhuàng
gù
shòu
zhī
以終遯,故受之以大壯。物不可以終壯,故受之
yǐ
jìn
jìn
zhě
jìn
yě
jìn
bì
yǒu
suǒshāng
gù
shòu
zhī
yǐ
míng
yí
以晉。晉者,進也。進必有所傷,故受之以明夷。
yí
zhě
shāng
yě
shāng
yú
wài
zhě
bì
fǎn
yú
jiā
gù
shòu
zhī
yǐ
夷者,傷也。傷於外者必反■故受之以返於■其家,
jiā
rén
jiā
dàoqióng
bì
guāi
gù
shòu
zhī
yǐ
kuí
kuí
zhě
guāi
yě
家人。家道窮必乖,故受之以睽。睽者,乖也。
guāi
bì
yǒu
nàn
gù
shòu
zhī
yǐ
jiǎn
jiǎn
zhě
nàn
yě
wù
bù
kě
乖必有■故受之以蹇。蹇者,難也。物不可所難,
yǐ
zhōngnàn
gù
shòu
zhī
yǐxiè
xiè
zhě
huǎn
yě
huǎn
bì
yǒu
suǒ
shī
以終難,故受之以解。解者,緩也。緩必有所失,
176 周易·序卦傳
gùshòuzhīyǐsǔnsǔnérbùyǐbìyìgùshòuzhīyǐyìyìér
故受之以損。損而不已必益,故受之以益。益而
bù
yǐ
bì
jué
gù
shòu
zhī
yǐ
guài
guài
zhě
jué
yě
jué
bì
yǒu
不已必決,故受之以夬。夬者,決也。決必有■所yù
gù
shòu
zhī
yǐ
gòu
gòu
zhě
yù
yě
wù
xiāng
yù
ér
hòu
jù
遇,故受之以姤。姤者,遇也。物相遇而後聚,
gù
shòu
zhī
yǐ
cuì
cuì
zhě
jù
yě
jù
ér
shàngzhě
wèi
zhī
shēng
gù
故受之以萃。萃者,聚也。聚而上者謂之升,故
shòu
zhī
yǐ
shēng
shēng
ér
bù
yǐ
bì
kùn
gù
shòu
zhī
yǐ
kùn
kùn
受之以升。升而不已■故受之以困。困上■者必困,
hū
shàngzhě
bì
fǎn
xià
gù
shòu
zhī
yǐ
jǐng
jǐng
dào
bù
kě
bù
gé
乎上者必反■故受之以井。井道不可不革,返下,
gù
shòu
zhī
yǐ
gé
gé
wù
zhě
mò
ruò
dǐng
gù
shòu
zhī
yǐ
dǐng
zhǔ
qì
故受之以革。革物者莫若鼎,故受之以鼎。主器
zhě
mò
ruòzhǎng
zǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
zhèn
zhèn
zhě
dòng
yě
wù
bù
kě
者莫若長子,故受之以震。震者,動也。物不可
yǐ
zhōngdòng
zhǐ
zhī
gù
shòu
zhī
yǐ
gèn
gèn
zhě
zhǐ
yě
以終動,■故受之以艮。艮者,止也。動■必止之,
wù
bù
kě
yǐ
zhōngzhǐ
gù
shòu
zhī
yǐ
jiàn
jiàn
zhě
jìn
yě
jìn
bì
物不可以終止,故受之以漸。漸者,進也。進必
yǒu
suǒ
guī
gù
shòu
zhī
yǐ
guī
mèi
dé
qí
suǒ
guī
zhě
bì
dà
gù
shòu
有所歸,故受之以歸妹。得其所歸者必大,故受
zhī
yǐ
fēng
fēng
zhě
dà
yě
qióng
dà
zhě
bì
shī
qí
jū
gù
shòu
之以豐。豐者,大也。窮大者必失其居■故受君,
zhī
yǐ
lǚ
lǚ
ér
wú
suǒ
róng
gù
shòu
zhī
yǐ
xùn
xùn
zhě
rù
yě
之以旅。旅而无所容,故受之以巽。巽者,入也。
周易·序卦傳 177
rùérhòuyuèzhīgùshòuzhīyǐduìduìzhěyuèyěyuè
入而後説■故受之以兑。兑者,説■説悦之,悦也。
ér
hòu
sàn
zhī
gù
shòu
zhī
yǐ
huàn
huàn
zhě
lí
yě
wù
bù
kě
故受之以涣。涣者,離也。物不可悦而後散之,■
yǐ
zhōng
lí
gù
shòu
zhī
yǐ
jié
jié
ér
xìn
zhī
gù
shòu
zhī
yǐ
zhōng
以終離,故受之以節。節而■故受之以中後信之,
fú
yǒu
qí
xìn
zhě
bì
xíng
zhī
gù
shòu
zhī
yǐ
xiǎo
guò
yǒu
guò
wù
zhě
孚。有其信者必行之,故受之以小過。有過物者
bì
jì
gù
shòu
zhī
yǐ
jì
jì
wù
bù
kě
qióng
yě
gù
shòu
zhī
yǐ
wèi
必濟,故受之以既濟。物不可窮也,故受之以未
jì
zhōngyān
濟。終焉。
178 周易·雜卦傳
zhōuyìzáguàzhuàn
周易·雜卦傳
qián
gāng
kūn
róu
bì
lè
shī
yōu
lín
guān
zhī
yì
huò
yǔ
huò
乾剛坤柔,比樂師憂。臨觀之義■或與或意,
qiú
zhūn
xiàn
ér
bù
shī
qí
jū
méng
zá
ér
zhù
zhèn
qǐ
yě
求。屯見■蒙雜而著。震,起也。現而不失其居,
gèn
zhǐ
yě
sǔn
yì
shuāishèng
zhī
shǐ
yě
dà
xù
艮,止也。損、益,衰盛■盛■衰之始也。大畜■蓄,
shí
yě
wú
wàng
zāi
yě
cuì
jù
ér
shēng
bù
lái
yě
qiān
qīng
時也。无妄,災也。萃聚■而升不來也。謙輕也,
ér
yù
dài
而豫怠■噬嗑,食也。賁,无色也。也,治■怡也。■
duì
xiàn
ér
xùn
fú
yě
suí
wú
gù
yě
gǔ
zé
chì
yě
①②
yěshìhéshíyěbìwúsèyě
兑見■隨,无故也。蠱,則飭■現而巽伏也。飾也。
bō
làn
yě
fù
fǎn
yě
jìn
zhòu
yě
míng
yí
zhū
yě
剥,爛也。復,反也。晉,晝也。明夷,誅也。
jǐng
tōng
ér
kùn
xiāng
yù
yě
xián
sù
yě
héng
jiǔ
yě
huàn
lí
井通而困相遇也。咸,速也。恆,久也。涣,離
yě
jié
zhǐ
yě
xiè
huǎn
yě
jiǎn
nàn
yě
kuí
wài
yě
也。節,止也。解,緩也。蹇,難也。睽,外也。
jiā
rén
nèi
yě
pǐ
tài
fǎn
qí
lèi
yě
dàzhuàng
zé
zhǐ
dùn
家人,内也。否、泰,反其類也。大壯則止,遯
周易·雜卦傳 179
zétuìyědàyǒuzhòngyětóngrénqīnyěgéqùgù
則退也。大有,衆■親也。革,去故終也。同人,
yě
dǐng
qǔ
xīn
yě
xiǎo
guò
guò
yě
zhōng
fú
xìn
yě
fēng
也。鼎,取新也。小過,過也。中孚,信也。豐,
duō
gù
yěqīn
guǎ
lǚ
yě
lí
shàng
ér
kǎn
xià
yě
xiǎo
xù
多故也。親寡,旅也。離上■而坎下也。小畜也,
guǎ
yě
lǚ
bù
chǔ
yě
xū
bú
jìn
yě
sòng
bù
qīn
蓄,寡也。履,不處也。需,不進也。訟,不親■
yě
dà
guò
diān
yě
gòu
yù
yě
róu
yù
gāng
yě
jiàn
也。大過,顛也。姤■遇也,柔遇剛也。漸,媾,
nǚ
guī
dài
nán
xíng
yě
yí
yǎngzhèng
yě
jì
jì
dìng
yě
女歸■待男行也。頤,養正也。既濟,定也。也,
guī
mèi
nǚ
zhī
zhōng
yě
wèi
jì
nán
zhī
qióng
yě
guài
jué
yě
歸妹,女之終也。未濟,男之窮也。夬,決也,
gāng
jué
róu
yě
jūn
zǐ
dàozhǎng
xiǎo
rén
dào
yōu
yě
剛決柔也。君子道長,小人道憂■消也。
因篇幅问题不能全部显示,请点此查看更多更全内容
Copyright © 2019- xiaozhentang.com 版权所有 湘ICP备2023022495号-4
违法及侵权请联系:TEL:199 1889 7713 E-MAIL:2724546146@qq.com
本站由北京市万商天勤律师事务所王兴未律师提供法律服务